Św. Katarzyna Aleksandryjska

Dzieje zabytku

Rzeźba figuralna ołtarza (oprócz rzeźby Najświętszego Serca Pana Jezusa) powstała w drugiej połowie XVIII wieku.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna przedstawiająca św. Katarzynę Aleksandryjską. Święta stoi na niskim cokole, prawą rękę ma złożoną na piersi, w lewej odsuniętej w bok trzyma palmę męczeństwa, głowę ma skierowaną w prawo. Twarz owalna o delikatnych rysach, z długim i prostym nosem, bardzo małymi ustami, okolona bujnymi włosami, zasłaniającymi uszy i podwiniętymi do tyłu w bujne fale, policzki intensywnie zarumienione. Święta jest ubrana w zieloną, długą suknię z długimi rękawami oraz złocony płaszcz założony na prawe ramię i otulający postać z przodu, na stopach ma czarne buty. Po lewej stronie świętej koło – narzędzie jej męczeństwa. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, jasna.

Zarys problematyki artystycznej

Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźby św. Katarzyny Aleksandryjskiej oraz pozostałych rzeźb ze zwieńczenia ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa wskazują na twórcę dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Kwiryna w Łapszach Niżnych. Rzeźby tego artysty posiadają bardzo małe usta, podłużne oczy okolone wąską linią brwi, małe i proste nosy, średniej długości włosy, zaczesane do tyłu bujnymi lokami i zasłaniające uszy oraz małe dłonie wyrzeźbione bez większej dokładności anatomicznej. Ponadto rzeźby stoją zwykle w statecznych pozach, których niewielką ekspresję podkreślają delikatny kontrapost i miękka draperia szat. Święta Katarzyna jest patronką filozofów chrześcijańskich oraz uniwersytetów, ponieważ za życia miała otrzymać wysokie wykształcenie. Zalicza się ją do grona czternastu Świętych Wspomożycieli. Zginęła śmiercią męczeńską na początku IV wieku, gdy odmówiła wykonania rozkazu cesarza Maksencjusza złożenia ofiar pogańskim bogom. W rzeźbie zwieńczenia ołtarza bocznego została ukazana z kołem u stóp, które nawiązuje do jej męczeńskiej śmierci. W trakcie tortury miażdżenia kołem sprawiła modlitwą, że rozpadło się ono w rękach oprawców. Ostatecznie została ścięta mieczem. Oba atrybuty są często wykorzystywane w ikonografii świętej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rzeźba powstała w drugiej połowie XVIII wieku i przedstawia św. Katarzynę, patronkę filozofów chrześcijańskich oraz uniwersytetów, którą zalicza się do grona czternastu Świętych Wspomożycieli. Święta zginęła śmiercią męczeńską na początku IV wieku, gdy odmówiła wykonania rozkazu cesarza Maksencjusza – złożenia ofiar pogańskim bogom. Niestety w dotychczasowych badaniach nad wyposażeniem kościoła św. Marcina, wobec braku dokumentów archiwalnych dotyczących wykonawców, nie podjęto próby wskazania choćby kręgu potencjalnych autorów nastawy ołtarzowej i jej rzeźbiarskiego wystroju. Pewne cechy stylistyczne rzeźby św. Katarzyny Aleksandryjskiej oraz pozostałych rzeźb ze zwieńczenia ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa wskazują na twórcę dekoracji rzeźbiarskiej ołtarza głównego w kościele św. Kwiryna w Łapszach Niżnych.

Bibliografia