Św. Józef

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Kocmyrzów-Luborzyca
Miejscowość
Czulice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wawrzeńczyce
Parafia
Św. Mikołaja
Tagi
malarstwo XIX wieku Stachowicz Teodor św. Józef
Miejsce przechowywania
ołtarz boczny
Identyfikator
DZIELO/01107
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1868 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Obraz św. Józefa wraz z obrazem Najświętszej Marii Panny został zamówiony u malarza Teodora Baltazara Stachowicza po pożarze kościoła w 1867 roku, w którym spłonęła część wystroju malarskiego ołtarzy bocznych. Stachowicz w 1867 roku namalował obraz Matki Boskiej, zaś w 1868 roku obraz św. Józefa. W 1997 roku konserwację obrazu przeprowadziły Kinga Kuzemczak i Danuta Prząda.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem półkolistym. W centrum kompozycji ukazany w całej postaci stojący św. Józef z Dzieciątkiem Jezus na rękach z prawej strony świętego, z głową skłonioną w Jego stronę. Święty ubrany jest w długą, niebieską suknię, brązowy płaszcz zarzucony na prawe ramię oraz sandały. Twarz szeroka, okolona siwą brodą, wysokie czoło, siwe włosy. Wokół głowy świętego złoty, kolisty nimb. Dzieciątko ukazane w pozycji leżącej, z lewego profilu, z lewą rączką wyciągniętą ku twarzy świętego, a prawą opadającą poniżej głowy, trzymającą kłosy zbóż i kiść winogrona. Dzieciątko półnagie, ułożone na białej pieluszce w rękach świętego Józefa. Całość ukazana we wnętrzu warsztatu stolarskiego, w którym ustawiony jest stół stolarski oraz narzędzia: piła, kątownik, hebel i toporek. Tło ciemne, ugrowe, przechodzące w ciemne brązy. Kolorystyka ciepła. Miękki modelunek światłocieniowy. Po prawej stronie obrazu słabo czytelna sygnatura „Teodor Stachowicz / malował 1868”. Rama drewniana, profilowana, złocona, w zwieńczeniu i po bokach zdobiona rzeźbionym ornamentem kwiatowym.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz „Św. Józef” namalował w 1868 roku krakowski malarz Teodor Baltazar Stachowicz (1800-1873). Wizerunek ma cechy typowe dla malarstwa Stachowicza, tzn. delikatny modelunek ciała i rozmyte przejścia tonalne. Po przeciwnej stronie nawy kościoła znajduje się drugi obraz malarza, przedstawiający Matkę Boską Niepokalanie Poczętą. Na obu dziełach w bardzo zbliżony sposób malowane są rysy twarzy, zwłaszcza w partii policzków i ust. Obrazy zostały zapewne zamówione po pożarze, który w 1867 roku strawił częściowo poprzedni wystrój malarski ołtarzy. Święty Józef został przedstawiony na obrazie w tradycyjnej konwencji ikonograficznej z Dzieciątkiem Jezus na ręku, mającym ukazać go jako opiekuna Syna Bożego na tle warsztatu stolarskiego – miejsca pracy świętego. Interesującym symbolem na obrazie są gałązki kłosów zbóż i winne grona, które Dzieciątko Jezus trzyma w ręku. Jest to atrybut rzadko spotykany na wizerunkach św. Józefa z Dzieciątkiem. Symbole te mają ukazywać zbawczą misję Chrystusa. Inne dzieła o tematyce religijnej Stachowicza można podziwiać w kościołach krakowskich: w klasztorze Dominikanek na Gródku – „Matka Boska Różańcowa ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską” z 1838 roku, w kościele św. Marka – „Apoteoza św. Doroty” z 1849 roku, w kościele św. Floriana – „Naigrywanie” z 1860 roku, w klasztorze Karmelitów Bosych – „Św. Jan od Krzyża”, a także poza Krakowem: „Św. Marek” w kościele św. Marka w Żywcu z 1834 roku, czy „Św. Barbara” w kościele św. Klemensa w Wieliczce. Artysta oprócz tematyki religijnej z zamiłowaniem podejmował się malowania widoków Krakowa i jego okolic, a także aktualnych wydarzeń z dziejów miasta, np. „Pożar Krakowa 18-21 lipca 1850” z 1850 roku.

Streszczenie

Obraz „Św. Józef” namalował w 1868 roku krakowski malarz Teodor Baltazar Stachowicz (1800-1873). Po przeciwnej stronie nawy kościoła znajduje się drugi obraz malarza, przedstawiający Matkę Boską Niepokalanie Poczętą. Obrazy zostały zapewne zamówione po pożarze kościoła, który w 1867 roku częściowo strawił poprzedni wystrój malarski ołtarzy bocznych. Święty Józef został przedstawiony na obrazie w tradycyjnej konwencji ikonograficznej z Dzieciątkiem Jezus na ręku, mającym ukazać go jako opiekuna Syna Bożego.

Bibliografia

Rotter Lucyna, "Kościół p.w. św. Mikołaja w Czulicach. Historia i sztuka", Kraków 2004
Rotter Lucyna, "Historyczne i artystyczne aspekty kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja w Czulicach" , „Folia Historica Cracoviensia” , s. 167-180
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
"Polski słownik biograficzny, t. 41", Warszawa-Kraków 2002

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Józef", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jozef-12

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności