Św. Florian

Dzieje zabytku

Figury św. Floriana i św. Wacława powstały w czwartej ćwierci XVIII wieku i zostały wtórnie zamontowane po dwóch stronach ołtarza głównego w prezbiterium.

Opis

Rzeźba zwrócona w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową, o esowato wygiętej sylwetce, lewą nogę opiera na fragmencie płaszcza. Święty Florian w lewej uniesionej ręce trzyma drzewce rozwianej chorągwi z wizerunkiem orła w koronie, prawą wylewa z dzbana wodę na płonący budynek kościoła stojący przy jego prawej nodze. Twarz ma szczupłą, o dużych, głęboko rzeźbionych oczach, skierowanych w górę i uniesionych, zmarszczonych brwiach, dużym, lekko garbatym i zadartym nosie oraz rozchylonych ustach, okoloną krótką, silnie kręconą brodą oraz rozwianymi na boki włosami. Ubrany jest w krótką tunikę oraz zbroję torsową, przez biodra ma przewiązany pas z zawieszonym przy lewym boku mieczem. Przez lewe ramię ma zawiązany diagonalnie płaszcz, opadający na prawe przedramię oraz zawinięty na lewe udo. Na głowie ma hełm dekorowany maszkaronem z pióropuszem, a na nogach wysokie buty. Polichromia ciała naturalistyczna, włosy brązowe, strój i atrybuty złocone, detale srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Figury św. Floriana i św. Wacława są jednorodne pod względem formalnym i najpewniej zostały wykonane przez tego samego rzeźbiarza. Dzieła te charakteryzuje niezwykle wysoki poziom wykonania, który nie znajduje podobieństwa do twórczości rzeźbiarzy działających w tym czasie w ośrodku krakowskim. Obie figury rzeźbione są z niezwykłą precyzją w sposobie oddania plastycznych rysów twarzy, modelowania pojedynczych kosmyków włosów czy bardzo bogatego stroju. Cechuje je dekoracyjność przejawiająca się w sposobie ułożenia włosów czy dopracowania każdego detalu stroju z zachowaniem zróżnicowanej faktury jego poszczególnych elementów, obfitości dekoracji i dopracowania detali, jak chociażby hełmu z maszkaronem i rzeźbionym pióropuszem w postaci pegaza. Figury upozowane są swobodnie, o stonowanej ekspresji wyrażonej w układzie płaszcza czy przez rozwianie chorągwi. Święty Florian był rzymskim żołnierzem. W czasie prześladowań chrześcijan, za rządów cesarza Dioklecjana, został aresztowany, a gdy odmówił złożenia ofiary bóstwom pogańskim poddano go torturom, po czym przywiązano kamień młyński do szyi i utopiono w rzece. W 1184 roku dzięki staraniom Kazimierza Sprawiedliwego Kraków otrzymał relikwie św. Floriana. We wsi Kleparz, nieopodal Krakowa (dziś jego dzielnicy) wybudowano świątynię pod wezwaniem tego świętego. W 1528 roku pożar strawił cały Kleparz, oprócz kościoła św. Floriana. To cudowne wydarzenie rozpowszechniło w Polsce kult tego świętego jako patrona chroniącego przed ogniem. W ikonografii przedstawiany jest on w stroju rzymskiego żołnierza, najczęściej z naczyniem z wodą, którą gasi płonący budynek (przypominający kościół). W 1436 roku święty został ustanowiony przez biskupa Zbigniewa Oleśnickiego jednym z czterech patronów Królestwa Polskiego, dlatego przedstawiony jest z chorągwią z wizerunkiem Orła Białego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia.

Streszczenie

Figury św. Floriana i św. Wacława powstały w czwartej ćwierci XVIII wieku i zostały wtórnie zamontowane po dwóch stronach ołtarza głównego w prezbiterium. Dzieła te charakteryzuje niezwykle wysoki poziom wykonania, który nie znajduje podobieństwa do twórczości rzeźbiarzy działających w tym czasie w ośrodku krakowskim. Święty Florian był rzymskim żołnierzem i męczennikiem. W 1184 roku dzięki staraniom Kazimierza Sprawiedliwego Kraków otrzymał jego relikwie. We wsi Kleparz, nieopodal Krakowa (dziś jego dzielnicy) wybudowano świątynię pod wezwaniem tego świętego. Cud uchronienia tego kościoła od pożaru w 1528 roku przyczynił się do rozpowszechnienia w Polsce kultu tego świętego jako patrona chroniącego przed ogniem.

Bibliografia