Św. Elżbieta

Dzieje zabytku

Ołtarz razem z figurami został wykonany najpewniej w latach siedemdziesiątych XVIII wieku przez warsztat Korneckich do kościoła Cystersów w Mogile. Pierwotnie był pod wezwaniem św. Antoniego. W 1948 roku został przeniesiony do kościoła Saletynów pw. św. Norberta przy ulicy Wiślnej w Krakowie. Nastawa została wówczas zredukowana o dwie osie boczne pierwszej kondygnacji i znajdujące się w ich partiach figury Zachariasza i św. Joachima. W 1998 roku świątynię przy ulicy Wiślnej przekazano jej dawnym właścicielom – wspólnocie grekokatolików, którzy przenieśli się do niej w 2001 roku. W związku z tym konserwator archidiecezjalny wydał decyzję o przeniesieniu ołtarza głównego do budowanego w latach 2001-2006 nowego kościoła w Tokarni. Ołtarz przekazano w 2006 roku. Nastawa i figury przeszły wówczas gruntowną konserwację. Ołtarz został odbudowany w całości razem z osiami bocznymi i ponownie ustawionymi w ich partii figurami.

Opis

Rzeźba drążona z tyłu, ustawiona na niewielkiej podstawie. Święta zwrócona w trzech czwartych w lewo, w kontrapoście, z rękami rozłożonymi na boki. Twarz ma szczupłą, o starczych rysach, wyraźnie podkreślonej linii żuchwy, małych, migdałowatych oczach, prostym nosie i małych, rozchylonych ustach, okoloną włosami schowanymi pod welonem. Ubrana jest w długą, białą tunikę ze złoconą lamówką oraz biały płaszcz ze złoconą lamówką, zawinięty wokół prawego ramienia oraz wokół bioder, na głowie ma złocony welon z rozwianymi fragmentami tkaniny. Ciało polichromowane naturalistycznie.

Zarys problematyki artystycznej

Elżbieta była krewną Marii, żoną kapłana Zachariasza i matką św. Jana Chrzciciela. Została matką w podeszłym wieku dlatego w ikonografii przedstawiana jest jako dojrzała kobieta, często w towarzystwie męża – Zachariasza.
Ołtarz główny razem z czterema figurami świętych najpewniej wykonał warsztat Korneckich. Struktura ołtarza oraz cechy formalne figur znajdują analogie w jego wcześniejszych dziełach. Omawiana rzeźba św. Elżbiety pod względem fizjonomicznym odpowiada figurom dojrzałych kobiet tworzonym w warsztacie Korneckich. Układ ciała oraz tkanin, w które jest ubrana święta, stanowi wielokrotnie powtarzany typ starszej postaci kobiecej (św. Elżbiety lub św. Anny), który często pojawiał się w dziełach warsztatu, chociażby w Bochni czy w Nowym Sączu. Pierwowzorem dla tego typu postaci była figura św. Anny wykonana przez Antoniego Frączkiewicza, która znajduje się w ołtarzu głównym kościoła w Zielonkach.
Piotr Kornecki razem ze swoim przyrodnim bratem Stanisławem, założyli w Gdowie warsztat stolarsko-rzeźbiarski i malarski. Z czasem pracowali w nim również synowie tego pierwszego oraz krewniacy mieszkający w tej wsi. Rodzinny warsztat Korneckich był szczególnie prężny w trzeciej ćwierci XVIII wieku wykonując prace w wielu kościołach na terenie południowej Małopolski.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Niewielkie przetarcia warstwy złoceń i polichromii, zabrudzenia.

Streszczenie

Ołtarz razem z figurami został wykonany najpewniej w latach siedemdziesiątych XVIII wieku przez warsztat Korneckich do kościoła Cystersów w Mogile. W 1948 roku został przeniesiony do kościoła Saletynów pw. św. Norberta przy ulicy Wiślnej w Krakowie, a w 2006 roku do nowego kościoła w Tokarni. Elżbieta była krewną Marii, żoną kapłana Zachariasza i matką św. Jana Chrzciciela. Została matką w podeszłym wieku dlatego w ikonografii przedstawiana jest jako dojrzała kobieta, często w towarzystwie męża – Zachariasza.

Bibliografia