Pieta

Dzieje zabytku

Pierwotnie Pieta była umieszczona w polu głównym ołtarza w kaplicy Matki Boskiej Bolesnej. Ołtarz ten powstał około 1728 roku. Dziś rzeźba znajduje się w głębokiej wnęce w ołtarzu głównym.

Opis

Siedząca figura Matki Boskiej zwrócona trzy czwarte w prawo, z pochyloną głową, podtrzymuje leżące na jej kolanach ciało martwego Chrystusa. Lewą ręką obejmuje jego ramię, prawą podtrzymuje głowę. Twarz Matki Boskiej szczupła o starczych rysach, oczy skierowane w dół, długi nos, rozchylone usta. Postać ubrana w złotą suknię o dekoracyjnie potraktowanych rękawach, silnie przylegającą do ciała w dolnej partii oraz obficie drapowany płaszcz przykrywający głowę i opadający na plecy. Na głowie dekoracyjna korona otoczona wokół niej promienistą glorią. Ciało Chrystusa opada bezwładnie, lewa ręka ugięta, prawa układa się wzdłuż boku Marii. Twarz ascetyczna, o wyraźnych rysach, zapadłych policzkach, oczy na wpół przymknięte, usta rozchylone; okolona zarostem. Włosy długie w postaci bujnych loków, opadają na ramiona; na głowie korona cierniowa w glorii. Ciało wychudłe, plastycznie kształtowane o wyrazistej anatomii z zaznaczonymi śladami męki, obficie broczącymi krwią. Przez biodra przepasane krótkie perizonium.
Polichromia naturalistyczna w partiach ciała, szaty złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba powstała w pierwszej połowie XVIII wieku w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim. Przedstawia Pietę, jeden z popularniejszych tematów ikonograficznych spotykanych w kościołach już od średniowiecza. Matka opłakująca zmarłego Syna ma wzbudzać w wiernych współczucie, pobudzać do pobożności, do zastanowienia nad sensem jego śmierci. Rzeźba przedstawia tradycyjną formułę ikonograficzną powielaną przez stulecia. Pierwotnie umieszczona była w kaplicy Matki Boskiej Bolesnej i stanowiła integralny zespół ikonograficzny z wystrojem rzeźbiarskim ołtarza, na którym była ustawiona. Ikonografia ołtarza w kaplicy w całości poświęcona jest tematyce pasyjnej, którą prezentuje przede wszystkim krucyfiks umieszczony w polu głównym (pierwotnie też rzeźba Piety), rzeźby aniołów i aniołków z arma Christi w dłoniach, a także święci związani z męką Pańską, tj. św. Maria Magdalena i św. Weronika, czy kapłan Melchizedek, będący prefiguracją Chrystusa. Do wezwania kaplicy – Matki Boskiej Bolesnej odnosi się zwłaszcza serce umieszczone w partii belkowania, przebite siedmioma mieczami.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, przetarcia w warstwie złoceń, pęknięcie pionowe w rzeźbie Chrystusa w partii korpusu.

Streszczenie

Rzeźba powstała w pierwszej połowie XVIII wieku w nieznanym warsztacie rzeźbiarskim. Przedstawia Pietę, jeden z popularniejszych tematów ikonograficznych spotykanych w kościołach już od średniowiecza. Pierwotnie rzeźba umieszczona była w kaplicy Matki Boskiej Bolesnej i stanowiła integralny zespół ikonograficzny z wystrojem rzeźbiarskim ołtarza, na którym była ustawiona.

Bibliografia