Ołtarz główny

Dzieje zabytku

Nastawa najpewniej powstała w czwartej ćwierci XVIII wieku albo na początku XIX wieku. Posiada zamontowane wtórnie obrazy i figury, które pochodzą z XVII wieku.

Opis

Ołtarz kamienny, prostopadłościenny, z kamienną mensą oraz antepedium w formie leżącego prostokąta z tkaniny, ujętym profilowaną, drewnianą i złoconą ramą. Na ołtarzu ustawione tabernakulum z tronem wystawienia.
Nastawa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem, ustawiona na dwustrefowym cokole ze skrajnie wyłamanymi pod kątem trzema parami prostopadłościanów. Retabulum ujęte ustawionymi pod kątem na zewnątrz filarami, opilastrowanymi po wewnętrznej stronie oraz stojącą przed nimi parą kolumn o kapitelach kompozytowych. Na skrajnie wyłamanych fragmentach cokołu ustawione figury świętego biskupa i świętego papieża. Podpory dźwigają pełne belkowanie połączone nad polem głównym wyłącznie gzymsem wyłamanym na kształt łuku odcinkowego nadwieszonego. Na osi kolumn, na belkowaniu fragmenty przerwanego falistego przyczółka, skierowane do wewnątrz, na których znajdują się dwie figury siedzących aniołów. W polu głównym wnęka w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym nadwieszonym z uskokiem, ujęta profilowaną ramą dekorowaną rocaille'm. W niej zamontowany obraz Trójcy Świętej ze św. Franciszkiem i św. Dominikiem. Ponad wnęką rokokowy kartusz z napisem w polu: „S[anctus] S[anctus] S[anctus]”. Po bokach wnęki dwa pola w kształcie rombów o ściętych kątach z wprawionymi lustrami. Zwieńczenie w formie zbliżonej do trapezu ujętego spływami wolutowymi, zamkniętego fragmentem falistego gzymsu, dekorowane z trzech stron rocaille'm. W polu zwieńczenia płycina o tej samej formie, wewnątrz obraz św. Marii Magdaleny w kształcie zbliżonym do trapezu o ściętych dolnych narożach, ujęty profilowaną ramą dekorowaną rocaille'm. Struktura polichromowana w odcieniach beżu, partiami zaś różu i jasnej czerwieni; płyciny cokołu i trzony kolumn polichromowane na sposób imitujący marmoryzację w odcieniach zieleni, niektóre płyciny również czerwieni. Profile i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Najpewniej w 1811 roku dawny ołtarz główny z kościoła w Rabce, pochodzący z 1641 roku, przeniesiono do drewnianej świątyni św. Sebastiana w Skomielnej Białej (spalona w 1939 roku). Na jego miejsce sprawiono obecny ołtarz. W dotychczasowej literaturze wskazywano, że nastawa jest neobarokowa i powstała około połowy XIX wieku. Niemniej jednak późnobarokowa struktura architektoniczna oraz rokokowa dekoracja ornamentalna omawianego retabulum wskazują na to, że mogła powstać zarówno w czwartej ćwierci XVIII wieku, jak i na początku XIX wieku. Nastawa nie posiada stylizowanych i przetworzonych formalnie elementów nawiązujących do neobaroku. Prawdopodobnie jest więc, że do kościoła w Rabce na początku XIX wieku sprawiono ołtarz osiemnastowieczny, pochodzący z innego kościoła lub przykładowo zakupiony na licytacji po likwidacji jakiejś świątyni lub wykonano go w stylu późnobarokowym na początku XIX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Silne zbrudzenia powierzchni.

Streszczenie

Nastawa najpewniej powstała w czwartej ćwierci XVIII wieku lub na początku XIX wieku. Posiada zamontowane wtórnie obrazy i figury. Ołtarz ten sprawiono do świątyni w Rabce w 1811 roku. Mógł być przeniesiony z innego kościoła lub wykonany bezpośrednio do Rabki.

Bibliografia