Ołtarz boczny południowy

Dzieje zabytku

Pierwotnie był to ołtarz pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. W 1936 roku zmieniono wezwanie na Najświętszego Serca Pana Jezusa, umieszczając w nim obraz, a następnie rzeźbę Najświętszego Serca Pana Jezusa w 1965 roku. Wnękę na rzeźbę zaprojektował Wiktor Zin. Na dwóch konsolach były umieszczone figury świętych Piotra i Pawła, które w 1965 roku zastąpiono figurami aniołów. Antepedium wykonał J. Woliński według projektu Wiktora Zina. Ołtarz był kilkukrotnie odnowiony: w 1937 roku przez Zańczyka z Wadowic, w 1965-1966 przez J. Wiatra z Krakowa.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa ołtarzowa skrzyniowa, prostopadłościenna z portatylem w formie kamiennej płytki. Antepedium współczesne, ujęte profilowaną ramą zdobioną żłobionym wałkiem, obite blachą miedzianą, na której odlewana, aplikowana dekoracja przedstawiająca w centrum Baranka Bożego w glorii promienistej z obłokami, po bokach dwie klęczące postacie kobiece, symbole ewangelistów oraz motywy kwiatowe. Tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzynki, ustawione na cokole, zamknięte profilowanym gzymsem. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta z malowanymi czterema scenami z życia Chrystusa. Narożniki obwiedzione złotymi listwami. Nastawa ołtarzowa umieszczona na podwójnym cokole, flankowana dwiema kolumnami, kanelowanymi od jednej czwartej wysokości o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne, wyłamane belkowanie oraz imposty ustawione pod kątem, na których znajduje się para puttów. Po zewnętrznej stronie kolumn cokoły z figurami św. Józefa z Dzieciątkiem po lewej i św. Anny z Marią po prawej. Pole środkowe w formie niszy w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach z pełnoplastyczną figurą Najświętszego Serca Jezusa. Zwieńczenie w formie promienistej glorii, z otoczonym obłokami medalionem w środku z gorejącym sercem. Cokoły figur i kolumn dekorowane płycinami z esowato wygiętym ornamentem roślinnym. Gzyms impostów zdobiony ornamentem roślinnym, w partii fryzu rzeźbiona uskrzydlona główka anielska. Rama w polu środkowym dekorowana płaskorzeźbionym ornamentem roślinnym. Struktura marmoryzowana w odcieniu różowo-błękitnym, detale architektoniczne polichromowane na niebiesko i czerwono, ornamentyka i profilowania pozłacane i posrebrzane.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz z rzeźbą Najświętszego Serca Jezusa wraz z drugim ołtarzem bocznym został wykonany do nowo wybudowanego kościoła w drugiej połowie XIX wieku. Struktura ołtarza opiera się na wzorach wykształconych jeszcze w sztuce nowożytnej. Nastawa jest posadowiona na wysokim cokole, z polem głównym flankowanym podporami, z rzeźbą polu głównym oraz glorią w zwieńczeniu. Rozwiązanie to było często stosowane w zwieńczeniach małej architektury (w ambonach, ołtarzach, portalach itp.). Jego geneza sięga twórczości Gianlorenza Berniniego, jakkolwiek szybko rozpowszechniło się w również w Polsce. Jednym z pierwszych twórców w Małopolsce stosującym promienistą glorię w zwieńczeniach małej architektury był rzeźbiarz Antoni Frączkiewicz.

Streszczenie

Pierwotnie był to ołtarz pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. W 1936 roku zmieniono wezwanie na Najświętszego Serca Pana Jezusa, umieszczając w nim obraz, a następnie rzeźbę Najświętszego Serca Pana Jezusa w 1965 roku. Wnękę na rzeźbę zaprojektował krakowski architekt Wiktor Zin. Antepedium wykonał J. Woliński według projektu Wiktora Zina. Struktura ołtarza opiera się na wzorach wykształconych jeszcze w sztuce nowożytnej.

Bibliografia