Feretron z rzeźbą św. Mikołaja

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Łapsze Niżne
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Kwiryna
Tagi
rzeźba XVI wieku św. Mikołaj
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/11896
Kategoria
feretron
Ilość
1
Czas powstania
początek XVI wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 103 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Mikołaja została wykonana na początku XVI wieku. W ostatnim stuleciu została zamontowana do postawy feretronu, gdzie służyła podczas procesji. Przez wiele lat silnie przemalowana farbami olejnymi była uważana za dzieło sztuki ludowej z XIX wieku. Według przekazu księdza Gerarda Brumirskiego rzeźba została odnowiona w 1910 roku przez nowotarskiego snycerza Franciszka Bełtowskiego.

Opis

Rzeźba św. Mikołaja ustawiona na prostopadłościennej podstawie feretronu, zaopatrzonej w otwory na drążki do noszenia. Święty ukazany jest w postawie stojącej na niskim cokole, frontalnie, w statycznej pozie z rękami wyciągniętymi do przodu, ściśle przylegającymi do sylwetki: prawą wykonuje gest błogosławieństwa, a w lewej trzyma księgę i trzy srebrzone kule. Ma szeroką twarz z długim i prostym nosem, wzrokiem skierowanym na wprost oraz bujną brodę skręconą w bujne, niewielkie loki. Włosy krótkie, kędzierzawe, jasnobrązowe, ułożone w drobne loki. Święty ubrany jest w fioletową albę, czerwony ornat z fioletową podszewką i złotym obrzeżem, na głowie ma czerwoną infułę, a na szyi biały humerał i krótką, fioletową stułę, na stopach czarne buty. Draperia szat jest silnie łamana w dolnej partii o ostrych krawędziach. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, podstawa feretronu marmoryzowana na kolor jasnozielony, detale złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Późnogotycka rzeźba św. Mikołaja do niedawna uchodziła za dzieło sztuki ludowej. Uspokojone fałdy szat są dalekim echem rozwianych i wzburzonych szat warsztatu postwoszowskiego. Rzeźba przedstawia św. Mikołaja, biskupa Miry, który żył na przełomie III i IV wieku. Trzy złote kule, które leżą na księdze symbolizują dar, jaki św. Mikołaj ofiarował trzem ubogim pannom na posag. Z kolei biskupi strój świętego i księga nawiązują do jego misji duszpasterskiej, w czasie gdy był biskupem Miry w Licji. Święty Mikołaj miał uczestniczyć w obradach soboru nicejskiego w 325 roku.

Streszczenie

Rzeźba św. Mikołaja została wykonana na początku XVI wieku. W ostatnim wieku została zamontowana do postawy feretronu, gdzie służyła podczas procesji. Przez wiele lat silnie przemalowana farbami olejnymi była uważana za dzieło sztuki ludowej z XIX wieku.

Bibliografia

"Z dziejów Łapsz. 700-lecie przybycia Zakonu Bożogrobców na Zamagurze Spiskie", Łapsze Niżne 2013
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938
Janicka-Krzywda Urszula, "Zabytkowe kościoły Orawy, Spisza, Podhala, Gorców i Pienin", Kraków 1987
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły polskiego Spisza", Kraków 2001
Voragine Jacob de, "Złota legenda", Warszawa 1983
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993

Jak cytować?

Maria Działo, "Feretron z rzeźbą św. Mikołaja", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/feretron-z-rzezba-sw-mikolaja

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności