Matka Boska Szkaplerzna

Dzieje zabytku

Rzeźba Matki Boskiej Szkaplerznej z Dzieciątkiem została wykonana w Monachium w firmie Mayer'sche Hofkunstanstalt.

Opis

Rzeźba pełnoplastyczna, pełnopostaciowa przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem. Maria ukazana frontalnie w postawie stojącej z Dzieciątkiem na lewym ręku, prawą trzymająca połę płaszcza, głowa delikatnie opuszczona w dół. Twarz owalna o delikatnych rysach, długim nosie i wąskich ustach. Ubrana jest w długą, czerwoną suknię ze złoconym ornamentem geometryczno-roślinnym, przewiązaną w pasie oraz spięty pod szyją, niebieski płaszcz ze złoconym ornamentem roślinnym, na głowie ma biały welon i koronę zamkniętą, a wokół głowy nimb z 12 gwiazd na metalowej obręczy. Na stopach ma buty o spiczastych noskach. Dzieciątko ukazane frontalnie trzymające w dłoniach szkaplerze. Twarz o rysach dziecięcych, włosy jasne i krótkie. Wokół głowy okrągły nimb z metalowej obręczy. Dzieciątko ubrane jest w białą sukienkę ze złoconymi obrzeżami. Karnacje bardzo jasne, blade. Na podstawie, z boku dwie sygnatury z nazwą warsztatu i miejscem wykonania: „Mayer’sche K. Hof-Kunstanstalt”, „Mayer’sche K. Hof-Kunstanstalt [?] / München”. Po lewej nieczytelny znak firmowy.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba przedstawia Matkę Boską Szkaplerzną z Dzieciątkiem. Jej kult związany jest z tradycją zakonu karmelitańskiego, według której w nocy z 15 na 16 lipca 1251 Matka Boska ukazała się św. Szymonowi Stockowi w klasztorze Karmelitów w Cambridge, trzymając w dłoniach szkaplerz i przekazując karmelicie informacje o przywilejach, jakich doznają ci, którzy będą go nosić. Rzeźba została wykonana w Monachium, które w XIX wieku stanowiło jedno z ważniejszych centrów kształcących rzeźbiarzy specjalizujących się w rzeźbie sakralnej. Ich dzieła były bardzo popularne na ziemiach polskich (np. prace wykształconego w Monachium u Josefa Knabla Ferdinanda Stusflessera). Cechy formalne rzeźby wyróżnia przede wszystkim precyzja detalu. Symetryczne ornamenty być może zostały wykonane przy użyciu szablonów, a wykorzystanie w tym celu pomocy technicznych było zrozumiałe i uzasadnione. Draperia szat ułożona w dolnej części sukni Matki Boskiej, czy spiczasto zakończone buty posiadają cechy rzeźby neogotyckiej. Sygnatura na podstawie rzeźby wskazuje jej miejsce wykonania – Mayer'sche Hofkunstanstalt. W 1847 roku Joseph Gabriel Mayer (1808-1883) założył Institute for Christian Art, późniejsze Mayer'sche Hofkunstanstalt. W jego zamyśle było stworzenie firmy, której produkty łączyłyby elementy architektury, rzeźby i malarstwa. W drugiej połowie XIX wieku jego rodzina otworzyła placówki na całym świecie, m.in. w Londynie czy Nowym Jorku. W 1892 roku papież Leon XIII nazwał firmę Pontifical Institute for Christian Art. W 1925 roku wydział rzeźby został zawieszony, a jego miejsce zajął dział mozaiki. W związku z tym wydarzeniem omawiana rzeźba w kościele w Łapszach Niżnych musiała powstać między drugą połową XIX wieku, a 1925 rokiem. Obecnie firma zarządzana jest przez piąte z kolei pokolenie rodziny Mayerów.

Streszczenie

Rzeźba przedstawia Matkę Boską Szkaplerzną z Dzieciątkiem. Została wykonana w Monachium w firmie Mayer'sche Hofkunstanstalt. Omawiane dzieło można datować na okres od drugiej połowy XIX wieku do 1925 roku, bowiem w tym przedziale czasowym firma zajmowała się produkcją rzeźby sakralnej.

Bibliografia