Feretron z obrazami Trójcy Świętej oraz Matki Boskiej Różańcowej ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską

Dzieje zabytku

Rokokowa rama do feretronu została wykonana w drugiej połowie XVIII wieku. W późniejszym czasie umieszczono w niej dwa obrazy powstałe w XIX wieku.

Opis

Feretron w formie stojącego prostokąta, w profilowanej ramie, ujęty spływami wolutowymi, zakończony szczytem, dekorowany rocaille'm, pola zdobione falistymi żłobkami. Rama ustawiona na listwie i dwóch cokołach, o profilowanych brzegach, z otworami na drążki.
Na awersie obraz z Matką Boską Różańcową oraz św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską w formie stojącego prostokąta. Matka Boska w centrum kompozycji ukazana jako siedząca na tronie, na wysokim postumencie, z Dzieciątkiem na lewym kolanie. Maria przedstawiona frontalnie, przechylona w prawo, prawą ręką podaje różaniec św. Dominikowi, lewą przytrzymuje Dzieciątko. Ubrana jest w czerwoną suknię i niebieski płaszcz z fioletową podszewką, okalający głowę, spięty pod szyją, opadający na ramiona i kolana. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w prawo, z tułowiem i głową skręconą w drugą stronę, lekko pochylone podaje oburącz różaniec św. Katarzynie. Ubrane jest w białą tunikę przepasaną w talii. W lewym dolnym rogu postać klęczącego św. Dominika, zwróconego profilem w stronę Matki Boskiej, z wyciągniętymi w górę rękami, w których trzyma różaniec, z uniesioną głową. Święty ubrany jest w biały habit i czarny płaszcz, na głowie ma tonsurę. W prawym dolnym rogu obrazu postać klęczącej św. Katarzyny Sieneńskiej, zwróconej profilem ku Marii, z pochyloną głową, w prawej uniesionej ręce trzyma różaniec, w lewej gałązkę lilii. Ubrana jest w biały habit i czarny płaszcz, na głowie ma czarny welon i koronę cierniową. Pomiędzy świętymi, na cokole wieniec z czerwonych róż i leżąca biała lilia. U nóg św. Dominika otwarta księga. Scenę ukazana na tle błękitno-różowego nieba z obłokami. Tron ujęty dwoma aniołkami i czterema uskrzydlonymi główkami anielskimi.
Na rewersie obraz z przedstawieniem Trójcy Świętej w formie stojącego prostokąta. Trójca ukazana jako tronującą w niebie, zasiadająca ponad globem podtrzymywanym przez trzy putta. Po prawej stronie siedząca postać Chrystusa, zwróconego w trzech czwartych w lewo, z wyciągniętą prawą nogą, spoczywającą na globie. Prawą ręką przytrzymuje na ramieniu krzyż, lewą wyciąga przed siebie. Twarz ma pociągłą, o dużych oczach i prostym nosie, okoloną jasną, gęstą brodą i jasnobrązowymi włosami, opadającymi na ramiona. Jezus ubrany jest w czerwony płaszcz, zarzucony na ramiona, biodra i nogi, odsłaniający tors. Na jego ciele widoczne są ślady męki. Po lewej siedząca postać Boga Ojca zwróconego w trzech czwartych w prawo, z prawą stopą opartą na globie. W prawej dłoni wspartej na kolanie trzyma berło, lewa jest ugięta i uniesiona. Twarz ma pociągłą, z wysokim czołem, o starczych rysach, dużych oczach i garbatym nosie, okoloną długą siwą brodą opadającą na pierś oraz siwymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w długą, białą tunikę oraz zielony płaszcz spięty na lewym ramieniu, o niebieskiej podszewce i złoconej lamówce. Nad postaciami unosi się gołębica Ducha Świętego. Scena na tle szaro-błękitnych, skłębionych chmur, w górnej części obrazu rozświetlone niebo.

Zarys problematyki artystycznej

Główny obraz ilustruje tradycyjną ikonografię Matki Boskiej Różańcowej ze świętymi dominikańskimi – św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską. Formuła przedstawienia z dwustrefową, symetryczną kompozycją, gdzie Matka Boska podaje różaniec Dominikowi, a Dzieciątko Katarzynie, wykształciła się w XVII wieku i stała się niezwykle popularna w sztuce polskiej. Postać św. Dominika jest niezwykle silnie związana z kultem różańca, gdyż ten święty uznawany jest za pierwszego propagatora modlitwy różańcowej. Natomiast przedstawienie Matki Boskiej z Dzieciątkiem ze św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską miało ukazać najważniejszych przedstawicieli męskiego i żeńskiego zakonu dominikańskiego, jak również połączyć założyciela zakonu i najbardziej czczoną świętą z kultem różańca.
Obraz Trójcy Świętej został namalowany według dzieła wykonanego w warsztacie Petera Paula Rubensa (1620-1625), który znajduje się w Bayerische Staatsgemäldesammlungen – Staatsgalerie Neuburg. Najprawdopodobniej autor obrazu korzystał z rycin powielających obraz Rubensa, szczególnie popularnych w XIX wieku (np. Alberta Henrego Payne'a, po 1838). Trójca Święta została ukazana w typie nowotestamentowym, najbardziej popularnym w okresie nowożytnym.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Rokokowa rama do feretronu została wykonana w drugiej połowie XVIII wieku. W późniejszym czasie umieszczono w niej dwa obrazy powstałe w XIX wieku. Główny obraz ilustruje tradycyjną ikonografię Matki Boskiej Różańcowej ze świętymi dominikańskimi – św. Dominikiem i św. Katarzyną Sieneńską. Drugi obraz został namalowany według dzieła wykonanego w warsztacie Petera Paula Rubensa (1620-1625). Trójcę Świętą ukazano w typie nowotestamentowym.

Bibliografia