Męczeństwo św. Sebastiana

Dzieje zabytku

Obraz św. Sebastiana powstał zapewne w pierwszej połowie XVIII wieku. W aktach wizytacji z 1748 roku wymieniony został ołtarz boczny tego świętego, w którym się zapewne znajdował.
Następnie około 1779 roku obraz umieszczono w nowym ołtarzu bocznym. W drugiej połowie XX wieku został wymontowany z ołtarza i powieszony na ścianie nawy.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta z przedstawieniem męczeństwa św. Sebastiana. Święty ukazany jest w centrum kompozycji, w całej postaci oparty o pień drzewa, zwrócony delikatnie w lewo, z opuszczoną głową skierowaną w prawo. Lewą rękę trzyma z tyłu, prawą opiera o gałąź, lewą nogę ma ugiętą. Twarz o młodzieńczych rysach, kwadratowa, z oczami skierowanymi w dół, garbatym nosem i małymi ustami. Włosy ma jasne, falowane, opadające z tyłu głowy. Wokół głowy świętego delikatnie zaznaczony świetlisty nimb. Ciało o muskularnej budowie, przebite trzema strzałami. W partii bioder przesłonięte białą tkaniną zawieszoną na sznurze, odsłaniającą prawe udo, opadającą przy lewym boku świętego. Na gałęzi zawieszony jest czerwony płaszcz opadający na ziemię, wzdłuż postaci. Po lewej stronie obrazu, na ziemi leży puklerz, po prawej kołczan i łuk. Święty ukazany na tle pejzażu z bujną roślinnością wokół drzewa oraz z błękitnym niebem. Obraz ujęty drewnianą, złoconą i profilowaną ramą.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Sebastian był żołnierzem, niektóre przekazy wspominają, że pełnił funkcję dowódcy w straży samego cesarza Dioklecjana. Pewnego razu sprzeciwił się władcy w sprawie prześladowań chrześcijan, za co został przywiązany do drzewa i przeszyty strzałami. Ten moment męczeństwa świętego ilustruje omawiany obraz. Dalsze przekazy informują, że ciało na wpół żywego świętego odnalazła św. Irena i przywróciła go do zdrowia. Święty ponownie udał się do cesarza, aby przeciwstawić się prześladowaniom, za co został zatłuczony pałkami na śmierć.
Na omawianym obrazie święty ukazany jest jako wciąż żywy, oparty ciałem o pień drzewa. Jego atrybutem nawiązującym do męczeństwa są strzały i łuk. Ukazany na obrazie rynsztunek odnosi się do jego służby wojskowej. Sebastian zazwyczaj przedstawiany był jako młodzieniec o muskularnym, półnagim ciele. Temat jego męczeństwa stanowił w sztukach plastycznych pretekst dla możliwości ukazania półnagiego ciała młodego mężczyzny, w okresie nowożytnym często w bardzo zmysłowych pozach.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Nieliczne ubytki warstwy malarskiej wzdłuż ramy, spękania powierzchni.

Streszczenie

Obraz św. Sebastiana powstał zapewne w pierwszej połowie XVIII wieku. W aktach wizytacji z 1748 roku wymieniony został ołtarz boczny tego świętego, w którym się zapewne pierwotnie znajdował. W drugiej połowie XX wieku został wymontowany z ołtarza i powieszony na ścianie nawy. Święty Sebastian pełnił funkcję dowódcy w straży cesarza Dioklecjana. Pewnego razu sprzeciwił się cesarzowi w sprawie prześladowań chrześcijan, za co został przywiązany do drzewa i przeszyty strzałami. Ten moment męczeństwa świętego ilustruje omawiany obraz.

Bibliografia