Wizja św. Stanisław Kostka

Dzieje zabytku

Obraz św. Stanisława Kostki powstał zapewne z przeznaczeniem do ołtarza bocznego w czwartej ćwierci XVIII wieku lub na początku XIX wieku.

Opis

Obraz w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem falistym nadwieszonym. Przedstawia świętego klęczącego przed Matką Boską z Dzieciątkiem, ukazanych pośród obłoków. W centrum przedstawienia, w dolnej części święty znajduje się w pozycji klęczącej, jest skierowany w trzech czwartych w lewo, z uniesioną głową i rękami złożonymi w geście modlitwy. Twarz ma owalną, o łukowatych brwiach, migdałowatych, dużych oczach skierowanych w górę, długim, prostym nosie, małych ustach i wyeksponowanym podbródku. Głowa okolona krótkimi, brązowymi włosami. Święty ubrany jest w czarną sutannę, z zawieszonym różańcem przy prawym boku, oraz czarny płaszcz ze stojącym kołnierzem, zarzucony na plecy. Nad głową ma nimb. Przed świętym, w prawym dolnym rogu obrazu ukazany stół nakryty niebieską tkaniną, na którym leżą dwie księgi. Ponad nim, w prawym górnym rogu obrazu przedstawiona Matka Boska z Dzieciątkiem, siedząca pośród obłoków, ukazana frontalnie, lekko pochylona w prawo. Lewą ręką przytrzymuje Dzieciątko, w prawej, wyciągniętej w stronę świętego trzyma gałązkę lilii. Twarz ma owalną, o łukowatych brwiach, okrągłych oczach skierowanych w dół, prostym, wąskim nosie, małych ustach i podkreślonym podbródku. Włosy ma długie, jasnobrązowe, upięte z tyłu głowy, z kosmykami opadającymi na ramiona. Ubrana jest w jasnoróżową suknię i niebieski płaszcz zarzucony na ramiona. Wokół głowy Marii nimb promienisty. Dzieciątko ukazane jest w pozycji siedzącej, skierowane w trzech czwartych w prawo. Twarz ma okrągłą, o pełnych policzkach, okrągłych oczach skierowanych w dół, małym nosie i ustach, okoloną krótkimi, jasnymi włosami. W partii bioder ciało ma przepasane białą pieluszką. Po prawej stronie Marii i Dzieciątka trzy uskrzydlone główki anielskie. Scena ukazana jest we wnętrzu, o jasnobrązowych ścianach, z oknem w lewej części obrazu w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, wychodzącym na pejzaż z drzewem.

Zarys problematyki artystycznej

Cztery obrazy z dwóch ołtarzy bocznych znajdujących się w prezbiterium kościoła w Rabce posiadają jednakowe cechy stylowe. Pozwala to zasugerować, że zostały wykonane przez tego samego malarza, niestety o nieznanym nazwisku. Obrazy te malowane są za pomocą prostych środków malarskich, o kompozycjach wykonanych zapewne według wzorów graficznych. Późnobarokowy, uproszczony sposób obrazowania wskazuje na okres przełomu XVIII i XIX wieku i na twórcę o wykształceniu warsztatowym. Niestety brak jest przekazów źródłowych odnośnie tej grupy dzieł.
Święty Stanisław Kostka ukazany został na obrazie, jako modlący się młodzieniec w stroju jezuickim, podczas cudownej wizji. Takie widzenie miał mieć święty w Wiedniu, kiedy podczas jego choroby objawiła mu się Matka Boska, przekazując w ramiona Dzieciątko i polecając mu, aby wstąpił do Towarzystwa Jezusowego. Na omawianym obrazie Maria trzyma w dłoni lilię, która stanowi atrybut św. Stanisława i oznacza czystość. Twarz świętego odwołuje się do cech portretowych znanych z rzymskiego portretu św. Stanisława z jego kaplicy w San Andrea al Quirinale, spopularyzowanym przez liczne kopie w XVIII i XIX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Powierzchnia malarska silnie zabrudzona, widoczne krakelury i drobne uszkodzenia.

Streszczenie

Obraz św. Stanisława Kostki powstał z przeznaczeniem do ołtarza bocznego w czwartej ćwierci XVIII wieku lub na początku XIX wieku. Jego anonimowy autor jest twórcą wszystkich czterech wizerunków w ołtarzach bocznych prezbiterium.

Bibliografia