Witraż z monogramem maryjnym

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Opieki Matki Boskiej
Tagi
Maksymilian Romańczyk malarstwo monumentalne malarstwo XX wieku sztuka XX wieku witraż
Miejsce przechowywania
kruchta
Identyfikator
DZIELO/14618
Kategoria
witraż
Ilość
1
Czas powstania
1937 lub 1938 rok
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
szkło barwione, ramki ołowiane
Wymiary podstawowe
szerokość – 165 cm
wysokość – 82 cm
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Omawiany witraż został wykonany w 1937 lub 1938 roku w pracowni prowadzonej przez Maksymiliana Romańczyka przy ulicy św. Jana 30 w Krakowie. Witraże w zabierzowskiej świątyni uległy uszkodzeniu w 1945 roku w wyniku wybuchu składu amunicji w pobliskim Kłaju. Jak odnotowano w „Liber memorabilium” koszt napraw wyniósł 12 tysięcy złotych. W 1981 roku witraże zabezpieczono poprzez zamontowanie w każdym z okien dodatkowego przeszklenia.

Opis

Witraż w kształcie odcinka koła. W górnej części kompozycji umieszczony okrągły medalion ze złotym monogramem maryjnym umieszczonym na jasnobłękitnym polu w kształcie wieloliścia ujętego bordową ramą. W tle naprzemiennie ułożone promienie w kolorach jasnożółtym i fioletowym. Całość ujęta prostą, niebieską ramą.


Zarys problematyki artystycznej

Zespół witraży wypełniający okna naw oraz prezbiterium kościoła w Zabierzowie Bocheńskim został wykonany w krakowskim Zakładzie Witrażów i Oszkleń Artystycznych Maksymiliana Romańczyka w latach 1937-1938. Historia tego przedsiębiorstwa sięga początku lat trzydziestych XX wieku. Bracia Maksymilian i Fryderyk Romańczykowie wcześniej byli zatrudnieni w firmie witrażowniczej S. G. Żeleński. Jednak na początku lat trzydziestych rozstali się z dotychczasowym pracodawcą i związali się z zakładem prowadzonym przez Jana Kusiaka, który od lat dwudziestych XX wieku dzierżawił dawną firmę szklarską Teodora Zajdzikowskiego (zał. 1880). Fryderyk Romańczyk w 1931 roku założył własną pracownię w Siemianowicach Śląskich. Jego brat natomiast w bliżej nieznanych okolicznościach przejął zakład od wspomnianego wyżej Jana Kusiaka. Jak uważa Danuta Czapczyńska-Kleczyńska, nastąpiło to w pierwszej połowie lat trzydziestych XX wieku, najpewniej do 1934 roku. Funkcjonująca pod auspicjami Maksymiliana Romańczyka firma działała do 1945 roku. Zakład wykonywał liczne zlecenia na terenie małopolski i województwa śląskiego, m.in. zespół witraży o tematyce eucharystycznej w prezbiterium kościoła św. Mikołaja w Rychwałdzie (1935), witraże w kościele św. Zygmunta w Żelichowie (1938), w kościele świętych Apostołów Piotra i Pawła w Mszance (1939). W 1937 roku pracownia Romańczyka wykonała bliżej nieokreślone prace w kościele parafialnym w Grybowie. W tym samym roku zaczęto również realizować zamówienie dla kościoła w Zabierzowie Bocheńskim. Część witraży została ukończona w 1937 roku, pozostałe powstały już w 1938 roku. Jak pisze Tomasz Szybisty: „stylistyka partii figuralnych w kompozycjach „Serce Jezusa" i „Serce Marii" w prezbiterium sięga jeszcze wyraźnie do rozwiązań dziewiętnastowiecznych (idealizowane typy postaci), które czytelne są także w pozostałych medalionach z wizerunkami świętych, jednak już w nieco bardziej zmodernizowanej redakcji, odwołującej się do malarstwa młodopolskiego i nurtów współczesnych (zastosowanie przeskalowanych motywów roślinnych oraz charakterystycznych pasowych teł). W niektórych witrażach, zwłaszcza, górnych partiach kompozycji „Św. Stanisław Kostka” i „Św. Teresa od Dzieciątka Jezus”, dochodzą również wyraźnie do głosy inspiracje art déco".

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Witraż został wykonany w 1937 lub 1938 roku w pracowni prowadzonej przez Maksymiliana Romańczyka przy ulicy św. Jana 30 w Krakowie. Przedstawia złoty monogram maryjny w okrągłym medalionie umieszczonym na jasnobłękitnym polu w kształcie wieloliścia ujętego bordową ramą. W tle naprzemiennie ułożone promienie w kolorach jasnożółtym i fioletowym.

Bibliografia

Laskowski Andrzej, "Zespół witraży w kościele parafialnym w Mszance koło Gorlic. Przyczynek do dziejów witrażownictwa krakowskiego 2. ćwierci XX wieku" , „Analecta Cracoviensia” , s. 273-303
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000
Czapczyńska-Kleszczyńska Danuta, Szybisty Tomasz, "Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 1: Archidiecezja Krakowska, dekanaty krakowskie", Kraków 2014
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Witraż z monogramem maryjnym", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/witraz-z-monogramem-maryjnym

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności