Tabernakulum

Dzieje zabytku

Według informacji zapisanych w kronice parafialnej ołtarz główny w kościele w Woli Batorskiej wraz z dekoracją rzeźbiarską wykonał Wojciech Maciejowski w Krakowie. Z tego okresu pochodzą zatem rzeźby aniołów flankujące tabernakulum. Z kolei w 1959 roku sprawiono nowe tabernakulum pancerne i ogniotrwałe, które zastąpiło poprzednie – dębowe. W 1975 roku przeprowadzono jego renowację.

Opis

Tabernakulum proste, w formie prostopadłościennej skrzynki, o złotych drzwiczkach z wytłaczaną formą równoramiennego krzyża i wypukłą srebrną rybą oraz koszem z chlebem pośrodku. Po obu stronach, na niewysokich postumentach umieszczone dwa klęczące anioły z wysokimi, uniesionymi do góry skrzydłami, zwróconymi ku środkowi. Twarze o delikatnych rysach, silnie zarumienionych policzkach z
długimi nosami, głęboko osadzonymi oczami i wysuniętym podbródkiem. Włosy długie, bujne, skręcone w duże pukle po bokach głowy. Anioły ubrane są w białe suknie i czerwone dalmatyki o fioletowych podszewkach. Anioł po lewej stronie trzyma w dłoniach kadzielnicę, a anioł po prawej płomienisty wazon. Polichromie w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczne.

Zarys problematyki artystycznej

Tabernakulum to ozdobna, zamykana na klucz szafka, która służy do przechowywania hostii i komunikantów. Dzieło zostało wykonane w 1959 roku. Drzwiczki są ozdobione motywem krzyża, chleba i ryby – popularnymi symbolami umieszczanymi w tym miejscu. Rzeźby aniołów flankujących tabernakulum wykonał krakowski rzeźbiarz Wojciech Maciejowski w 1948 roku. Aniołki zgodnie z tradycją ikonograficzną ukazane są jako małe dzieci. Często pojawiają się na kartach Pisma Świętego, np. we fragmencie hymnu „Gloria in excelsis Deo”, zwanym też popularnie hymnem anielskim, który według Ewangelii św. Łukasza miał być śpiewany przez anioły podczas narodzin Chrystusa (Łk 2, 14). Ustawienie klęczących aniołów po bokach tabernakulum jest typowe dla większości nastaw ołtarzowych od epoki nowożytnej po czasy współczesne. Ukazywano je w postaci małych, półnagich chłopców. Swoją genezą przedstawienie to sięga do kultury antycznej – wyobrażeń uskrzydlonego Erosa jako dziecka (tzw. amorek). W Woli Batorskiej zostały ukazane w białych albach, czerwonych dalmatykach z naczyniami w dłoniach, jako asystujące podczas liturgii mszy świętej.

Autor rzeźb uczęszczał do krakowskiej Szkoły Przemysłowej, w której kształcił się pod kierunkiem Stanisława Wójcika i Jana Raszki. Tworzył głównie z drewna, specjalizował się w wyposażaniu wnętrz sakralnych. W latach 1923-1945 wykształcił wielu uczniów, z których z imienia i nazwiska znany jest jedynie Antoni Baran. Rzeźbiarz prowadził warsztat zlokalizowany przy ulicy Mazowieckiej w Krakowie, a także przez pewien czas posiadał dodatkową pracownię przy krakowskim klasztorze Kanoników Regularnych Laterańskich. W swojej twórczości Maciejowski nawiązywał do elementów stylowych zaczerpniętych z wcześniejszych epok (szczególnie baroku), wykorzystując jednocześnie doświadczenia Art déco i modernizmu. Rzeźby wykonane w jego warsztacie mają charakterystyczne wysmukłe proporcje oraz ostro cięte fałdy szat. Twarze modelowanych przez niego figur mają zwykle regularne rysy twarzy o wydatnych nosach, głęboko osadzonych oczach, a ich głowy okalają bujne szeroko rozłożone na boki pukle włosów, które według badaczy dzieł artysty (Katarzyna Brzezina i Adam Organisty) są znakiem rozpoznawczym rzeźbiarza. Artysta zmarł prawdopodobnie pod koniec lat czterdziestych XX wieku, a więc ołtarz główny w Woli Batorskiej i jego dekoracja rzeźbiarska należą zatem do jednego z ostatnich wykonanych przez niego dzieł.

Streszczenie

Tabernakulum powstało w 1959 roku. Z kolei według informacji zapisanych w kronice parafialnej ołtarz główny w kościele w Woli Batorskiej wraz z dekoracją rzeźbiarską wykonał Wojciech Maciejowski w Krakowie. Z tego okresu pochodzą zatem rzeźby aniołów flankujące tabernakulum.

Bibliografia