Św. Sebastian

Dzieje zabytku

Obraz po raz pierwszy został odnotowany w księdze rachunkowej kościoła „Rationes Ecclesiae Felso Lapsensis” w latach 1777-1778, w której zapisano zakup obrazów przedstawiających Najświętszą Marię Pannę, św. Jana Chrzciciela, św. Walentego oraz św. Sebastiana: „Pro imaginibus B.M.V. et Joanni Baptista, S. Valenti Ep. Mart et S. Sebastiani Mart. 24 Rfl”.

Opis

Obraz w kształcie owalu o wybrzuszonej górnej części przedstawiający św. Sebastiana przywiązanego do drzewa. Święty ukazany o silnie skręconej sylwetce z lewą ręką przywiązaną do drzewa nad głową, a prawą z tyłu pleców. Jego ciało przebite jest trzema strzałami. Twarz szeroka z krótkim nosem i małymi ustami oraz dużymi oczami ze wzrokiem skierowanym ku górze. Włosy długie, brązowe, falowane i upięte z tyłu. Święty ubrany jest w białą tkaninę opasającą biodra. Ciało o silnie podkreślonej muskulaturze i jasnej karnacji. Poniżej dwaj pochyleni oprawcy, którzy przywiązują świętego do drzewa. Mężczyzna po prawej ubrany jest w szare buty z wysokimi cholewami, krótkie i brązowe spodnie oraz białą chustę zarzuconą na plecy. Drugi oprawca ubrany jest w niebieską koszulę z krótkimi rękawami, jasnofioletowy płaszcz oraz orientalną czapkę na głowie. Po lewej stronie ukazani są kolejni dwaj oprawcy w pozycji stojącej, ubrani w stroje żołnierzy rzymskich, którzy w dłoniach trzymają włócznie i strzały. W oddali widać czerwoną chorągiew oraz dwie włócznie. Po prawej stronie obrazu półnagie putto z wieńcem chwały w prawej dłoni i palmą męczeństwa w lewej. Poniżej uskrzydlona główka anielska. W tle pejzaż górski i różowo-błękitne niebo.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz formalnie nawiązuje do dzieł wykonywanych w ostatniej ćwierci XVIII wieku, jednak z powodu braku źródeł archiwalnych dotyczących autora nie udało się go ostatecznie ustalić. Rachunki kościelne ukazują tylko czas powstania dzieła. Jedni badacze malarstwa spiskiego powstanie obrazu przypisują Szymonowi Kawalskiemu, a inni Imrichowi Jagušičowi. Imrich Jagušič współpracował z rzeźbiarzem Johannem Feegiem, autorem rzeźbiarskiego wystroju ołtarza, jednakże analiza stylistyczna dzieła jednoznacznie wskazuje, że obraz nie został namalowany przez tego artystę. Niewątpliwie ostateczna atrybucja dzieła wymaga dalszych badań.

Święty Sebastian jest męczennikiem rzymskim, który poniósł śmierć za rządów cesarza Dioklecjana na początku IV wieku. Według tradycji miał zostać przywiązany do pnia i zginąć od ran zadawanych strzałami wystrzeliwanymi przez oprawców z łuków. Jest czczony, jako patron w chorobach zakaźnych, strzelców, żołnierzy, myśliwych i inwalidów wojennych. Scena ukazana na obrazie, w której św. Sebastian stoi przeszyty strzałami i przywiązany do drzewa, stała się dominującym ujęciem tego tematu w sztuce od XV wieku.

Streszczenie

Obraz św. Sebastiana, umieszczony w zwieńczeniu ołtarza południowego został wykonany około 1777 roku. Niewątpliwie ostateczna atrybucja dzieła wymaga dalszych badań, która przypisywana jest zarówno Szymonowi Kawalskiemu, jak i Imrichowi Jagušičowi. Święty Sebastian jest męczennikiem rzymskim, który poniósł śmierć za rządów cesarza Dioklecjana na początku IV wieku. Według tradycji miał zostać przywiązany do pnia i zginąć od ran zadawanych strzałami wystrzeliwanymi przez oprawców z łuków. Jest czczony, jako patron w chorobach zakaźnych, strzelców, żołnierzy, myśliwych i inwalidów wojennych.

Bibliografia