Św. Paweł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Włosienica
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Michała Archanioła
Miejsce przechowywania
prezbiterium, konsola na ścianie południowej
Identyfikator
DZIELO/24085
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1905 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Austria, Tyrol, St. Urlich Gröden
Technika i materiał
Drewno lipowe rzeźbione; polichromowanie i złocenie
Wymiary podstawowe
wysokość – około 160 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Rzeźba powstała około 1905 roku w St. Ulrich Gröden w Tyrolu w Austrii w pracowni rzeźbiarskiej Ferdinanda Stuflessera (Altarbauer u. Bildhauer In St. Ulrich – Gröden Tirol Austria). W przestrzeni prezbiterium kościoła została zamontowana równocześnie z ołtarzem głównym. W 1990 roku figurę poddano pracom konserwatorskim.

Opis

Rzeźba całopostaciowa przedstawia stojącego w wydatnym kontrapoście, na niewysokim postumencie św. Pawła zwróconego na wprost, z głową skierowaną w trzech czwartych w prawo. Twarz świętego charakteryzuje śniada karnacja, wyraziste rysy oraz długi, brązowy zarost. Półdługie, kręcone włosy opadają na kark mężczyzny. Święty ma na sobie długą, jasnoliliową suknię. Połę narzuconego na lewe ramię, rozwianego, złoconego płaszcza osłaniającego lewe biodro, podtrzymuje na wysokości klatki piersiowej prawą ręką. W lewej, zgiętej w łokciu i uniesionej na wysokości talii podtrzymuje miecz o złoconej rękojeści i srebrzonym ostrzu skierowanym w dół.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Pawła w prezbiterium kościoła parafialnego we Włosienicy powstała około 1905 roku w warsztacie tyrolskiego rzeźbiarza Ferdinanda Stuflessera. Dolina Gröden była miejscem intensywnego rozwoju rzeźby w drewnie już od XVII wieku, początkowo głównie na potrzeby lokalnych kościołów. W XIX wieku Tyrol stał się uznanym centrum produkcji rzeźby sakralnej w całej monarchii austro-węgierskiej, ale także poza jej granicami. Najbardziej znaczącymi ośrodkami były St. Ulrich i St. Christini. W 1875 roku Ferdinand Stuflesser, rzeźbiarz wykształcony w akademii monachijskiej, w pracowni Josefa Knabla, założył w St. Urlich - Gröden jeden z wiodących warsztatów snycerskich, którego wyroby stanowią wyposażenie wielu kościołów dawnych Austro-Węgier. W swych realizacjach stronił od wykonywania indywidualnych projektów. Dzieła warsztatu Stuflessera odzwierciedlają ekspresję i ducha religijności pozostającej pod wpływem sztuki nazareńczyków. Kompozycje wyzbyte są nadmiernego patosu, dynamika gestów jest zredukowana. Precyzyjnie opracowany detal odgrywał zdecydowanie istotniejszą rolę względem pewnej swobody tworzenia, stąd konieczność stosowania pomocy technicznych. Bogatą ornamentykę wykonywano według szablonów. Polichromia szat, często o dodatkowo złoconych krawędziach, jest zgodna z ikonografią przedstawianych postaci. Twarze charakteryzujące się eleganckim sentymentalizmem, idealizacją, zrównoważoną formą i harmonią oraz redukcją wszelkich napięć i nadmiernych emocji, cechuje zazwyczaj lepszy, bardziej plastyczny modelunek niż draperii malowanych w jednym kolorze, bez odcieni. Dla uzyskania większej dekoracyjności draperii stosowano technikę grawerowania (m.in. efekt adamaszku). Kolorystykę struktury retabulów charakteryzują często kontrastujące akcenty barwne. Często stosowaną w pracowni Stuflessera techniką był tzw. efekt porcelany (Bologneser Grund) lub „miërmul” do czego stosowano proszek pozyskiwany ze specjalnego kamienia alpejskiego. Warsztat Ferdinanda Stuflessera nawiązywał do stylów minionych epok. Rzeźba św. Pawła wykonana została z stylu neobarokowym. Wskazują na to zarówno zdynamizowana poza świętego ukazanego w kontrapoście, fizjonomia twarzy, jak i sposób drapowania szat bliski plastyce drugiej połowy XVIII wieku. W pracowni artysty powstało także retabulum ołtarza głównego znajdujące się we włosienickiej świątyni.
Na terenie Małopolski realizacje wspomnianego warsztatu stanowi m.in. wyposażenie kościoła w Krzeczowie.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania jest dobry, widoczne są zabrudzenia. Figura odnawiana była w 1990 roku.

Streszczenie

Umieszczona w prezbiterium kościoła parafialnego we Włosienicy rzeźba św. Pawła stanowi przykład wytwórczości tyrolskich warsztatów snycerskich XIX i początku XX wieku. Figura powstała około 1905 roku w pracowni Ferdinanda Stuflessera jako przykład stylu neobarokowego drugiej połowy XVIII wieku.

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Św. Paweł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-pawel-54

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności