Św. Michał Archanioł

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Miejscowość
Ponikiew
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Aleksego
Tagi
malarstwo religijne obraz św. Michał Archanioł
Miejsce przechowywania
zwieńczenie ołtarza głównego
Identyfikator
DZIELO/05570
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1862-1863 lub 1979 rok
Technika i materiał
olej na płótnie
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy obraz św. Michała Archanioła w zwieńczeniu ołtarza głównego był częścią jego wystroju od momentu budowy w latach 1862-1863, jednak jest to bardzo prawdopodobne. Ołtarz uległ spaleniu w 1974 roku, a jego odbudowę w 1979 roku nadzorował Mirosław Mąka. Obecny wizerunek może być odnowionym oryginałem z drugiej połowy XIX wieku lub wykonaną według niego kopią.

Opis

Obraz w kształcie stojącego owalu w profilowanej, złoconej ramie z przedstawieniem św. Michała Archanioła walczącego z szatanem. W centrum kompozycji archanioł w momencie ataku wznosi się powyżej szatana na rozpostartych, złożonych z piór skrzydłach, opierając na nim obie stopy. W prawej ręce trzyma skierowany ostrzem w stronę diabła miecz, w lewej łańcuch, którym ten jest spętany, ma na niej również założoną tarczę. Archanioł ma małą, owalną głowę z półprzymkniętymi oczami i wąskim nosem, jasne, długie, falowane włosy opadają mu na plecy; wokół głowy świętego nimb. Jest ubrany w strój żołnierza rzymskiego: niebieski pancerz z naramiennikami założony na granatową tunikę i sandały; wokół ramion i za plecami ma czerwoną szarfę, której koniec rozwiewa się z lewej strony. W dolnej partii obrazu szatan zobrazowany został jako zielonobrązowy, podobny do człowieka stwór, obiema rękami trzymający trójząb. Wokół niego strzelają w górę pomarańczowożółte płomienie. Tło utrzymane w ciepłej tonacji, wypełniające je dołem brunatne chmury przechodzą wyżej w niebieskie i ciemnożółte.

Zarys problematyki artystycznej

Michał Archanioł, najważniejszy z aniołów, jest uważany za wodza zastępów anielskich, anioła sprawiedliwości. Trzymany przez niego miecz jest, tutaj dosłownym, narzędziem walki z szatanem.
Obraz ukazuje bardzo dynamiczny moment walki dobra pod postacią Michała Archanioła z wyłaniającym się z piekielnych czeluści stworem obrazującym szatana. Kompozycja jest wzorowana na obrazie Guida Reniego pod tym samym tytułem, z tym że we włoskim wzorze archanioł opiera tylko jedną stopę na szatanie o ciele muskularnego człowieka ze skrzydłami, podczas gdy tutaj unosi się ponad zielonobrązowym stworem z rogami trzymającym trójząb. Powtórzone zostały układ ciała głównej postaci i kolorystyka, niemalże dokładnie układ czerwonej szarfy, która w oryginale jest obszerniejsza. Jednak mimo precyzyjnego przedstawienia pancerza lub ogniw łańcucha, niewielkie zmiany w proporcji ciała i sposobie oddania powierzchni spowodowały, że postać archanioła sprawia wrażenie usztywnionej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem Michała Archanioła powstał w latach 1862-1863 do nowego ołtarza głównego lub jest kopię wykonaną w 1979 roku. Wzór ikonograficzny dla ujęcia stanowiło dzieło Guida Reniego pod tym samym tytułem.

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Kronika budowli kościoła w Ponikwi.

Jak cytować?

Agata Felczyńska , "Św. Michał Archanioł", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-michal-archaniol-10

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności