Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Rzeźba św. Marii Magdaleny z drugiej połowy XVIII wieku najprawdopodobniej wtórnie została wykorzystana we wczesnoklasycystycznej nastawie bocznego ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa z początku XIX wieku.

Opis

Pełnopostaciowa figura ukazuje stojącą frontalnie świętą Marię Magdalenę w kontrapoście. Święta rozkłada ręce, trzymając w lewej dłoni srebrzoną czaszkę. Kobieta ma pociągłą twarz o pucułowatych, rumianych policzkach, wyrazisty nos i usta oraz szeroko otwarte oczy ze spojrzeniem skierowanym na widza. Jej głowę otaczają długie brązowe włosy spływające na ramiona. Ubrana jest w złoconą, mocno drapowaną suknie ściągniętą do pasa, odsłaniającą jej nagi tułów i ręce. Spod szaty widać końce bosych stóp.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba św. Marii Magdaleny nawiązuje w swojej formie do jej przedstawień reprezentacyjnych. Trudno jednak wskazać tutaj bliższe analogie. Świętą można identyfikować dzięki trzymanej ludzkiej czaszce oraz rozpuszczonych i opadających na nagie ramiona i piersi włosy. Tak m.in. świętą przedstawił Peter Paul Rubens na obrazie w zbiorach berlińskiego Staatliche Museen. Rzeźba zapewne pierwotnie przynależała do wcześniejszego ołtarza z drugiej połowy XVIII wieku. Pod względem formalnym rzeźba wyrasta z tradycji rokokowych realizacji, które kształtowane były "manierą Fontany". Stąd też posiada teatralne upozowanie, "grając" sobie powierzoną rolę, aczkolwiek nie jest to figura zdeformowana lub manieryczna. Tendencję tę można było zauważyć w twórczości Francesca Placidiego (np. wystrój rzeźbiarski w Morawicy), lub też u Piotra Korneckiego (np. rzeźby u cystersów w Jędrzejowie lub w farze w Bochni). Obecność gałązki palmowej każe widzieć w przedstawionej postaci świętą męczenniczkę, którą trudno jest zidentyfikować bez dodatkowego atrybutu.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo zły stan drewna uszkodzonego przez drewnojady, podobnie jak cała struktura ołtarza.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 492;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 401-402;
M. Anstett-Jasnssen, Maria Magdalena, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 7, Ikonographie der Helligen. Innozenz bis Melchisedech, Hrgs. E. Kirschbaum, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 516-541;
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 1094.

Streszczenie

Rzeźba św. Marii Magdaleny z drugiej połowy XVIII wieku najprawdopodobniej wtórnie została wykorzystana we wczesnoklasycystycznej nastawie bocznego ołtarza Najświętszego Serca Pana Jezusa z początku XIX wieku.