Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Obraz ze sceną chrztu Chrystusa w Jordanie z początku XX wieku stanowi zasuwę wcześniejszego wizerunku Matki Boskiej Śnieżnej z drugiej połowy XVII wieku w neoklasycystycznym ołtarzu głównym w Przeciszowie. Stanowim on odwołanie do głównego wezwania świątyni.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta obramieniony ramą ołtarzową przedstawia scenę chrztu Chrystusa w Jordanie. W centrum kompozycji ukazano stojącego w Jordanie Chrystusa, który lekko pochylony obiema rękami podpiera się na ugiętej lewej nodze opartej o brzeg rzeki. Zbawiciel został ujęty w trzech czwartych w prawo. Ma pociągłą twarz o wydatnym nosie i ustach. Jego głowę okala brązowy zarost i długie włosy spływające na ramiona. Jego postać okrywa biała tkanina odsłaniając prawy bark i dolne fragmenty nóg. Z prawej strony Jezusa stoi na brzegu Jan Chrzciciel widoczny w trzech czwartych w lewo. W uniesionej nad głową Chrystusa prawej ręce trzyma muszlę, z której wylewa wodę na Zbawiciela. Natomiast w odsuniętej od tułowia lewej ręce trzyma drewnianą laskę krzyżową. Ponad Janem Chrzcicielem widać na tle jasnego nieba unoszącą się gołębicę Ducha Świętego w świetlistych promieniach. W głębi ukazano bieg rozlanej rzeki, a z prawej strony kompozycji skalisty brzeg ze wschodnia roślinnością oraz częściowo widoczną orientalną zabudowę miasta z palmą na pierwszym planie.

Zarys problematyki artystycznej

Kompozycja obrazu chrztu Chrystusa w Jordanie wyrasta z włoskiej tradycji przedstawieniowej ilustrującej to wydarzenie, w oparciu o wcześniejszą ikonografię, co można zauważyć np. na obrazie „Chrzest Chrystusa” Verrocchia z około 1470-1475 (Galeria Uffizi we Florencji), "Chrzest Chrystusa" Pietra Perugino z 1480 roku na fresku w watykańskiej Kaplicy Sykstyńskiej, i wielu innych rozpropagowanych w XIX i XX wielu przez liczne wzory graficzne. W ich oparciu powstawały autorskie kompozycje, jak np. obraz ilustrujący to wydarzenie w ołtarzu głównym w Ślemieniu z połowy XIX wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry. Ostania konserwację przeprowadzono na przełomie XX i XXI wieku.

Literatura

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1, Województwo krakowskie, red. J. Szablowski, Warszawa 1953, s. 492;
T. Chrzanowski, M. Kornecki, Sztuka Ziemi Krakowskiej, Kraków 1982, s. 535;
U. Mielke, Taufe Jesu, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. 4, Allgemeine Ikonographie S-Z Nachträge, Hrsg. E. Kirschbaum, Rom-Freiburg-Basel-Vien 1994, kol. 247-255.
Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska, red. S. Brzezicki, J. Wolańska, Warszawa 2016, s. 1094.

Streszczenie

Obraz ze sceną chrztu Chrystusa w Jordanie z początku XX wieku stanowi zasuwę wcześniejszego wizerunku Matki Boskiej Śnieżnej z drugiej połowy XVII wieku w neoklasycystycznym ołtarzu głównym w Przeciszowie. Stanowim on odwołanie do głównego wezwania świątyni.