Św. Józef z Dzeciątkiem
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Wadowice
Miejscowość
Barwałd Dolny
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Erazma Biskupa i Męczennika
Miejsce przechowywania
ołtarz przytęczowy północny, na zasuwie
Identyfikator
DZIELO/00591
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1901 rok
Fundator
Józef Faber
Autor
Antoni Gramatyka
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków-Podgórze
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość –
103 cm
wysokość –
128 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
Obraz ufundował w 1901 roku Józef Faber, co odnotowano w kronice parafialnej: „Józef Faber, zwany Pyką z Barwałdu Średniego Nr 52 sprawił obraz św. Józefa za 50 zł, czyli 100 koron. Obraz ten zmalowany [został] przez Antoniego Gramatykę w Krakowie”.
Opis
Obraz w kształcie stojącego prostokąta przedstawiający św. Józefa z Dzieciątkiem. Święty został ukazany do wysokości kolan, zwrócony w trzech czwartych w lewo. Na rękach trzyma Dzieciątko Jezus oraz gałązkę białej lilii. Święty Józef ma podłużną twarz, okoloną krótką i siwą brodą oraz średniej długości, siwe włosy opadające na ramiona; nos długi i wąski, wzrok wpatrzony w dal. Ubrany jest w niebieską szatę z długimi rękawami oraz żółty płaszcz. Dzieciątko nagie, ukazane w pozycji siedzącej na ramieniu św. Józefa, z szeroko rozpostartymi na boki rączkami. W tle pejzaż górski o obniżonym horyzoncie; niebo jasnobłękitne. W dolnej strefie obrazu kwitnące rośliny. Kolorystyka jasna, stonowana. Rama profilowana, złocona.
Zarys problematyki artystycznej
Autorem obrazu jest krakowski malarz Antoni Gramatyka, żyjący w latach 1841-1922. W latach 1858-1870 studiował on w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki. Pod ich kierunkiem brał udział w restauracji ołtarza Mariackiego Wita Stwosza. Następnie kontynuował naukę na akademii wiedeńskiej, gdzie w 1872 roku otrzymał nagrodę za obraz „Św. Jadwiga ks. śląska niesie pomoc pogorzelcom Wrocławia”. Gramatyka malował liczne pejzaże, m.in. Krakowa i okolic, Kalwarii Zebrzydowskiej i Żywca, obrazy o tematyce religijnej i historycznej, studia portretowe, także sceny rodzajowe i martwe natury. Był malarzem dość wszechstronnym, reprezentującym kierunek realistyczny, niekiedy zgodnie ze stylem epoki podkreślał w swych dziełach elementy linearne, a szczególnie kontury postaci. Do najbardziej znanych jego dzieł należą: „Św. Jacek unoszący Przenajświętszy Sakrament przed napadem Tatarów”, około 1871 roku; „Ks. Franciszek Lekszycki w pracowni” z 1874 roku oraz „Spowiedź ks. Robaka” z 1881 roku czy obrazy na feretronie w kościele św. Anny w Krakowie z 1873 roku. Zamiłowanie do oddawania realizmu oraz skłonność do malowania pejzaży odzwierciedliła się również w jego obrazie „Św. Józef” w kościele w Barwałdzie Dolnym. Święty został ukazany w iście portretowym ujęciu na tle pejzażu górskiego z gałązką białej lilii w dłoni, symbolizującej jego czystość.
Streszczenie
Obraz „Św. Józef” wykonał w 1901 roku krakowski malarz Antoni Gramatyka. Święty Józef został przedstawiony w tradycyjnym ujęciu ikonograficznym z Dzieciątkiem Jezus na ręku oraz gałązką białej lilii w dłoni. Fundatorem obrazu był Józef Faber z Barwałdu Średniego.
Bibliografia
"Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 2", Wrocław 1975
Janicka-Krzywda Urszula , "Patron – atrybut – symbol", Poznań 1993
Studnicki Gustaw, "Barwałd. Zarys dziejów", Wadowice 1994
Inne dzieła tego autora
![Zdjęcie nr 1: Feretron dwustronny
z obrazami świętej Anny Samotrzeć oraz św. Jana Kantego adorującego Matkę Boską
z Dzieciątkiem ustawiony na niskim postumencie o fantazyjnym kształcie z osią główną wysuniętą do przodu oraz narożnikami ustawionymi ukośnie.
W postumencie dziewięć przeszklonych gablotek mieszczących relikwie świętych, które opisane są na małych karteczkach, otoczone różnego rodzaju kwiatkami
i gwiazdkami wykonanymi z papieru i cienkich blaszek. Otwory gablotek
o różnorodnym, opływowym wykroju. Po bokach, na górnej powierzchni podstawy małe otwory po zatkniętych w nich, niezachowanych rzeźbach apostołów. Rama
w kształcie stojącego prostokąta, ujęta po każdej stronie trzema gablotkami otoczonymi rzeźbionym ornamentem rocaille'owym. W zwieńczeniu takie same, mniejsze gablotki, pośrodku zamiast relikwii ażurowa, rzeźbiona wić roślinna. Na rewersie struktura feretronu o takim samym kształcie. Podstawa zdobiona siedmioma ramkami
o fantazyjnym kształtach utworzonych z wąskich esownic. Po bokach zamiast gablotek owoidalne pola, w których złocona, drobna kratka. Rama zdobiona ornamentem rocaille'owym.
Na awersie obraz z przedstawieniem św. Anny Samotrzeć. W centrum kompozycji ukazane są w postawie siedzącej św. Anna po prawej stronie i Matka Boska z Dzieciątkiem Jezus po lewej stronie. Maria zwrócona trzy czwarte w lewo, rękami przytrzymująca siedzące na jej kolanach Dzieciątko. Twarz owalna, z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, małe i jasnoróżowe usta, długi i szeroki nos, oczy lekko przymknięte, wysokie czoło. Włosy długie, falowane, z przedziałkiem pośrodku opadające na plecy i prawe ramię. Ubrana jest w długą, różową suknię ze złotym obszyciem pod szyją i na rękawach; niebieski płaszcz z brązową podszewką, zarzucony na plecy i otulający kolana oraz biały, delikatny welon
na głowie. Dzieciątko Jezus ukazane jest frontalnie, z lewą rączką uniesioną w geście błogosławieństwa. Twarz szeroka
z długim i szerokim nosem, wysokim czołem. Włosy krótkie, jasne, kędzierzawe. Wokół bioder ma założoną białą pieluszkę. Święta Anna zwrócona trzy czwarte w prawo,
z głową widoczną z lewego profilu, z lewą ręką przytrzymująca lewą rączkę Dzieciątka. Twarz podłużna z długim i szerokim nosem. Ubrana jest w długą zieloną suknię z długimi rękawami, czerwony płaszcz przerzucony
przez prawe ramię i zasłaniający kolana oraz jasnobrązową chustę zakrywającą włosy
i szyję. Karnacja ciemna. Wokół głów postaci złote, okrągłe nimby. W dolnej części obrazu widoczna roślinność, w górnej szarobłękitne niebo.
Na rewersie obraz z przedstawieniem Matki Boskiej z Dzieciątkiem adorowanych przez św. Jana Kantego. Scena zakomponowana
w architektonicznym wnętrzu. Maria ukazana w lewym górnym narożu obrazu,
w pozycji siedzącej na obłoku, zwrócona trzy czwarte w lewo, rękami przytrzymująca stojące na jej kolanach Dzieciątko. Twarz owalna z długim i wąskim nosem. Włosy długie, kręcone, ciemnobrązowe, schowane pod chustą. Ubrana w jasnoróżową suknię z długimi rękawami, niebieski płaszcz zasłaniający kolana, brązową chustę na głowie; na stopach sandały. Dzieciątko ukazane w pozycji stojącej, z lewą rączką wyciągniętą przed siebie, otulone przez Marię białą chustą na wysokości bioder. Diagonalnie, w dolnym, prawym narożu obrazu ukazany św. Jan Kanty; zwrócony trzy czwarte w prawo; z rękami wzniesionymi w geście modlitwy; z głową widoczną z lewego profilu, zwróconą w stronę Marii. Ubrany jest w togę profesorską. Twarz podłużna z długim i wąskim nosem, okolona krótko przystrzyżoną, siwą brodą. Włosy średniej długości, zwinięte w siwe pukle. Wokół głowy złoty, okrągły nimb. W dolnym narożu obrazu, na kamiennej posadzce otwarta, zapisana księga oraz zielona palma. Tło architektoniczne, po prawej stronie widoczna ostrołukowa arkada.
Relikwie umieszczone w niewielkich wnękach, za szybkami, opisane. Zwieńczenie feretronu, od lewej: relikwie „Sancti Vincentii Martyr”, relikwie „Sanctae Perpentuae Martyr”. Prawy bok feretronu, od góry: relikwie „Sancti Longina Męczennika”; relikwie
„Sanctae Kunegundy Panny”; relikwie „Mafsa SS. MM.”, „Sanctae Victorii Martyr”, „Sanctae Agnészki Panny i [...]”. Podstawa feretronu, od lewej: relikwie „Sancti Grzegorza Papieża”; relikwie „Sanctae Katarzyny”; relikwie „sanctus Clarus martyr”; relikwie „Sanctae Theogeni Martyr”; relikwie
„Sancti Urbana Papieża, Pluvium. Mino., Świętych Męczenników, Sanctae Gratii Marii”; relikwie „Sancti Theodori Martyr.”; relikwie „Sancti Jucundi Martyr”; relikwie „Iňocentii XI.”; relikwie „Sancti Jana Kapistrana”. Lewy bok feretronu, od góry: relikwie „Sancti Jana Kantego”; relikwie
„Sanctae Jadwigi Polki”; relikwie „Sanctae Pauliny Panny Męczennicy, Sancti Celestyna Papieża Męczen.,
SANCTI STANISŁAWA BISKUPA I MĘCZENNIKA”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/59c259e3ac659003605052a1/WorkImage/5b76bf5c473705f843960164/5b76bf5c473705f843960164_blockSmall.jpg?rand=1714073517)
Osoby związane z dziełem
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: W prezbiterium w dolnej połowie ścian polichromia w formie namalowanej jasnoczerwonej, wielkowzorzytej tkaniny o motywach geometrycznych i roślinnych z niebieskim monogramem Marii i żółtymi koronami; jej górny brzeg odwiedziony jest pasem z brązowo-czerwoną dekoracją roślinną. Ściana przedzielona w połowie wysokości pasem z arkadkami wypełnionymi żółtymi wazonami oraz dekoracją roślinną na zielonym tle. W ich przyłuczach czerwone pola wypełnione malowaną roślinnością. W górnej połowie ścian malowane płyciny o jasnobrązowych ramach, których pola wypełnione są wzorem o motywie żółtych sześcioboków z fioletowymi kwiatami. Na południowej ścianie prezbiterium okna obwiedzione malowanymi, mazerowanymi ramami. W górnej części ściany, pod belkowaniem fryz utworzony z uskrzydlonych główek anielskich ukazanych na niebieskim tle, pomiędzy którymi znajdują się czerwone kampanule, pod nim podwieszone kwiatowe girlandy. Ściany zakończone profilowanym gzymsem, pomalowanym w dwa pasy – czerwony i niebieski, dekorowane motywem liści. Ściany podzielone lizenami w kolorze fioletowym, zdobionymi motywami geometrycznymi, różnymi w dolnej i górnej połowie. Strop prezbiterium z namalowaną płyciną w formie stojącego prostokąta, zamkniętego u dołu trójbocznie, o wklęsłych sześciu narożach, w których namalowana jest dekoracja roślinna. Płycina ujęta brązowo-żółtą ramą zdobioną motywem roślinnym oraz niebieskim pasem, z abstrakcyjnym motywem na wklęśnięciach. Różowe pole wypełnione białą kratką z kwiatami. W jego centrum owalny medalion w malowanej, profilowanej ramie oraz niebieskiej opasce z wypustkami, na których zawieszonych jest wokół osiem kwiatowych girland oraz cztery fantazyjne motywy kwiatowe. W medalionie namalowana scena Koronacji Matki Bożej. W jego centrum siedząca na obłokach Maria, ukazana frontalnie, z prawą ręką złożoną na piersi, lewą wyciągniętą w bok. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach, okoloną długimi, falowanymi, jasnymi włosami. Ubrana jest w białą tunikę i niebieski płaszcz zarzucony na ramiona i kolana. Po jej prawej siedzi Chrystus, zwrócony w trzech czwartych w lewo, pochylony, prawą ręką podtrzymuje nad jej głową koronę. Twarz ma podłużną, o okrągłych oczach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach, okolona brązowymi włosami i brodą. Ubrany jest w białą tunikę i czerwony płaszcz, o jego lewe ramię oparty jest krzyż. Po lewej stronie Marii siedzi Bóg Ojciec, zwrócony w trzech czwartych w prawo, lewą ręką przytrzymuje przy boku kulę, prawą podtrzymuje koronę nad głową Marii. Bóg ukazany jako starzec, o wysokim czole, podłużnej twarzy, małych oczach, garbatym nosie i pełnych ustach. Włosy i brodę ma długie i siwe. Ubrany jest w fioletową tunikę i jasnobrązowy płaszcz. Nad postaciami unosi się gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Scena ukazana na tle błękitnego nieba, wypełnionego obłokami, w dolnej części obrazu z ukazanymi uskrzydlonymi główkami anielskimi.
Ściany nawy w jednej trzeciej wysokości obwiedzione są pasem z malowanymi czerwono-brązowymi płycinami o naprzemiennym układzie owali i rombów, wypełnionymi dekoracją geometryczną i motywami roślinnymi. Ponad nimi wzdłuż ściany malowany niebieski pas o kolorowej i fantazyjnej dekoracji. Ściany w dwóch trzecich wysokości pokryte jasnoróżową polichromią o wielobarwnym, fantazyjnym, geometryczno-roślinnym wzorze z motywem równoramiennych krzyży. Ściany zakończone niebieskim fryzem przypominającym lambrekin z motywami geometrycznymi. Całość opasana profilowanym gzymsem, pomalowanym w dwa pasy – czerwony i niebieski, z dekoracją o motywach liści. Ściany podzielone lizenami pomalowanymi na kolor fioletowy, z dekoracją geometryczną. Na ścianach północnej i południowej po dwa okna obwiedzione malowanymi, mazerowanymi ramami. Pomiędzy oknami sceny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, w malowanej ramie dekorowanej cekinami. U dołu ramy fragment gzymsu dekorowanego kimationem z podwieszeniem zdobionym uskrzydloną główką anielską i meandrem. Rama zamknięta gzymsem wyłamanym na kształt łuku odcinkowego, podtrzymywanym na konsolach, dekorowanych motywem roślinnym.
Na ścianie północnej scena z przedstawieniem św. Jakuba Większego z aniołem. W dolnej części obrazu święty w pozycji półleżącej, oparty o schody, ukazany frontalnie, z uniesioną głową, skierowaną w lewo i skrzyżowanymi na piersi rekami. Twarz ma owalną, o dużych oczach skierowanych w górę, prostym nosie i rozchylonych ustach, okoloną, krótkimi, jasnobrązowymi włosami i brodą. Wokół jego głowy nimb. Ubrany jest w ciemnobrązową tunikę, przepasaną sznurem, na lewym ramieniu ma muszlę, lewą ręką przytrzymuje laskę z bukłakiem. Na stopach ma sandały. Nad świętym unosi się anioł, zwrócony w trzech czwartych w lewo, w wykroku, z pochyloną głową, w prawej ręce trzyma liść palmy, w lewej, nad głową świętego - wieniec z róż. Anioł o młodzieńczej twarzy, z dużymi oczami zwróconymi w dół, dużym nosem i małymi ustami, okolonej jasnymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w żółtą tunikę oraz jasnofioletowy płaszcz. Ma białe i rozłożone skrzydła. Ukazany jest w otoczeniu obłoków. Poniżej, obok świętego na ziemi leży puklerz i miecz. Postacie ukazane we wnętrzu, z widoczną murowaną ścianą z oknami, fragmentem kolumny i schodami. W prawym dolnym sygnatura „M. Szczurowsk[i]”.
Na ścianie południowej scena z przedstawieniem św. Izydora Oracza modlącego się przed kapliczką. W dolnej części obrazu święty w pozycji klęczącej, zwrócony profilem w prawo, z uniesionymi rękami o splecionych dłoniach w geście modlitwy, z uniesioną głową. Twarz ma szczupłą, o oczach skierowanych w górę, małym nosie i pełnych ustach, okoloną krótkimi, brązowymi włosami. Ubrany jest w białą koszulę, niebieski kaftan z czerwoną podszewką, przepasany w talii, z zawieszonym kluczem, na stopach ma buty. Przed nim, na ziemi leżą słomkowy kapelusz i bat. Przed świętym kapliczka w formie kamiennego krucyfiksu na cokole, pośród krzaków z kwiatami. Święty ukazany na tle pejzażu, z widocznym w oddali polem, na którym dwa woły ciągną pług, prowadzony przez anioła. Powyżej błękitne niebo zasnute ciemnymi chmurami, spod których wydobywa się strumień światła. W prawym dolnym rogu sygnatura „M. Szczurowski”.
W zachodniej części nawy beżowa balustrada chóru muzycznego, na której namalowane są prostokątne płyciny, o krótszych bokach dekorowanych motywem roślinnym. Ich pola wypełnia niebieska opaska oraz różowa kratka ze zdobieniem roślinnym. Płycina środkowa w formie owalu z przedstawieniem Dawida, siedzącego na tronie i grającego na harfie. Postać ukazana do połowy, zwrócona w trzech czwartych w prawo, dwiema wyciągniętymi rękami dotyka strun harfy. Dawid o pociągłej twarzy, ze schematycznie oddanymi rysami, okolony brązowymi włosami i brodą. Na głowie ma koronę otwartą. Ubrany jest w czerwoną suknię, na ramiona ma narzuconą gronostajową pelerynę. Nad nim zawieszony czerwony baldachim, z zieloną podszewką. W oddali widoczny zarys zabudowań miejskich. Profile cokołu i gzymsu balustrady malowane w kolorowe pasy, z dekoracją roślinną.
Na stropie nawy malowana płycina w formie stojącego prostokąta o zaokrąglonych narożach, ujęta niebieską ramą o geometrycznym wzorze, w miejscu naroży stylizowane roślinne palmety. W narożach płyciny cztery owalne medaliony z popiersiami św. Stanisława Kostki, św. Kazimierza Jagiellończyka, św. Stanisława z Piotrowinem i św. Jana Kantego. Medaliony ujęte są wolutowymi kartuszami, dekorowanymi stylizowanym ornamentem roślinnym. W polu centralnym malowanej płyciny scena ze św. Klemensem w formie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach, ujęta malowaną ramą, w narożach uskrzydlone główki anielskie. Scena otoczona drugą ramą o fantazyjnym zarysie, dekorowaną na bokach fantazyjnymi szczytami z ornamentem roślinnym, które połączone są kwiecistymi girlandami z narożnymi kartuszami. Scena ze św. Klemensem przedstawia go w kamieniołomie, błogosławiącego robotników z kilofami. Święty ukazany jest jako starzec, z siwą brodą i włosami oraz łysiną na głowie. Ubrany jest w jasnofioletową sutannę, białą rokietę z dekoracyjnym obszyciem oraz jasnoczerwony, szeroki ornat, na piersi ma paliusz. W tle pomiędzy dwoma wzniesieniami skalnymi widoczne morze, z płynącym statkiem, w oddali zaś brzeg z domem. Na skarpie w lewej części obrazu ukazany baranek w glorii promienistej, na przeciwległej dwaj żołnierze, którzy zrzucili świętego z kotwicą zawieszoną u szyi do morza. Przy dolnej krawędzi obrazu sygnatura „pinxit 1910 / M. Szczurowski”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a32e8b2e88909ab577a1162/WorkImage/602af7063d364f0152e6f2dd/602af7063d364f0152e6f2dd_blockSmall.jpg?rand=1714073517)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
Jak cytować?
Maria Działo, "Św. Józef z Dzeciątkiem", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-jozef-z-dzeciatkiem