Stacje drogi krzyżowej
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Budzów
Miejscowość
Bieńkówka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Sułkowice
Parafia
Parafia Przenajświętszej Trójcy
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/13750
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1901 rok
Autor
Stanisław Niekrul
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Bieńkówka (?)
Technika i materiał
olej na płótnie; drewno, techniki stolarskie i snycerskie, bejcowanie, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Dzieje zabytku
W kronice parafialnej odnotowano fundację stacji drogi krzyżowej: „1901 (…) Do kościoła tutejszego sprawiono ze składek 14 stacyj Drogi Krzyżowej za 126 zł i. […] Stacje powyżej wymienione wykonal parafianin tutejszy Stanisław Niekrul[?] jednooki na podstawie rysunku dostarczonego mu przez X. proboszcza.”
Opis
Stacje drogi krzyżowej w kształcie stojących prostokątów w drewnianych ramach. Od góry obrazy ujęte ornamentem rocaille’owym z kartuszami pośrodku, mieszczącym rzymskie numery stacji, wyżej prosty, łaciński krzyż o trójlistnie zakończonych ramionach. Kompozycje wielopostaciowe, kadrowane w sceny z tłem wypełnionym błękitnym niebem i zielonymi pagórkami. Postacie malowane intensywnymi, kontrastowymi plamami barwnymi; twarze o delikatnie zaznaczonych rysach, ubrane w obszerne szaty, miękko kształtowane silnym światłocieniem. Chrystus ubrany jest w niebieską suknię oraz zieloną koronę cierniową. Postacie oprawców o muskularnych ciałach, ukazanych w śmiałych skrótach perspektywicznych. Fizjonomie postaci drugoplanowych oddane sumarycznie. Rama prosta, drewniana, bejcowana, zdobienia złocone i srebrzone.
Zarys problematyki artystycznej
Stacje drogi krzyżowej stanowią zespół przedstawień upamiętniających przejście Chrystusa z krzyżem ulicami Jerozolimy od pretorium Piłata poprzez Golgotę, aż do śmierci na krzyżu i złożenia do grobu. Zwyczaj odprawiania drogi krzyżowej praktykowany jest od czasów wypraw krzyżowych i ma nawiązywać do 14 stacji w Jerozolimie. W XVIII wieku ustalono ostateczną ich liczbę i lokalizację. Dziewięć z nich jest poświadczonych przez Ewangelię, natomiast pozostałe są wywnioskowane z innych fragmentów Biblii i tekstów pozabiblijnych. Obrazy wykonane zostały w technice olejnej na płótnie w 1901 roku przez mało znano malarza Stanisław Niekrula(?). Prawdopodobnie ornamenty rocaille’owe zdobiące zwieńczenie stacji zostały wykorzystane wtórnie.
Streszczenie
Stacje drogi krzyżowej wykonał Stanisław Niekrul(?) w 1901 roku na podstawie rysunków dostarczonych mu przez ówczesnego proboszcza.
Bibliografia
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Zieliński Chwalisław, "Sztuka sakralna. Co należy wiedzieć o budowie, urządzeniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych", Poznań 1959
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Osoby związane z dziełem
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: W prezbiterium w dolnej połowie ścian polichromia w formie namalowanej jasnoczerwonej, wielkowzorzytej tkaniny o motywach geometrycznych i roślinnych z niebieskim monogramem Marii i żółtymi koronami; jej górny brzeg odwiedziony jest pasem z brązowo-czerwoną dekoracją roślinną. Ściana przedzielona w połowie wysokości pasem z arkadkami wypełnionymi żółtymi wazonami oraz dekoracją roślinną na zielonym tle. W ich przyłuczach czerwone pola wypełnione malowaną roślinnością. W górnej połowie ścian malowane płyciny o jasnobrązowych ramach, których pola wypełnione są wzorem o motywie żółtych sześcioboków z fioletowymi kwiatami. Na południowej ścianie prezbiterium okna obwiedzione malowanymi, mazerowanymi ramami. W górnej części ściany, pod belkowaniem fryz utworzony z uskrzydlonych główek anielskich ukazanych na niebieskim tle, pomiędzy którymi znajdują się czerwone kampanule, pod nim podwieszone kwiatowe girlandy. Ściany zakończone profilowanym gzymsem, pomalowanym w dwa pasy – czerwony i niebieski, dekorowane motywem liści. Ściany podzielone lizenami w kolorze fioletowym, zdobionymi motywami geometrycznymi, różnymi w dolnej i górnej połowie. Strop prezbiterium z namalowaną płyciną w formie stojącego prostokąta, zamkniętego u dołu trójbocznie, o wklęsłych sześciu narożach, w których namalowana jest dekoracja roślinna. Płycina ujęta brązowo-żółtą ramą zdobioną motywem roślinnym oraz niebieskim pasem, z abstrakcyjnym motywem na wklęśnięciach. Różowe pole wypełnione białą kratką z kwiatami. W jego centrum owalny medalion w malowanej, profilowanej ramie oraz niebieskiej opasce z wypustkami, na których zawieszonych jest wokół osiem kwiatowych girland oraz cztery fantazyjne motywy kwiatowe. W medalionie namalowana scena Koronacji Matki Bożej. W jego centrum siedząca na obłokach Maria, ukazana frontalnie, z prawą ręką złożoną na piersi, lewą wyciągniętą w bok. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych oczach, prostym nosie i pełnych ustach, okoloną długimi, falowanymi, jasnymi włosami. Ubrana jest w białą tunikę i niebieski płaszcz zarzucony na ramiona i kolana. Po jej prawej siedzi Chrystus, zwrócony w trzech czwartych w lewo, pochylony, prawą ręką podtrzymuje nad jej głową koronę. Twarz ma podłużną, o okrągłych oczach, lekko garbatym nosie i pełnych ustach, okolona brązowymi włosami i brodą. Ubrany jest w białą tunikę i czerwony płaszcz, o jego lewe ramię oparty jest krzyż. Po lewej stronie Marii siedzi Bóg Ojciec, zwrócony w trzech czwartych w prawo, lewą ręką przytrzymuje przy boku kulę, prawą podtrzymuje koronę nad głową Marii. Bóg ukazany jako starzec, o wysokim czole, podłużnej twarzy, małych oczach, garbatym nosie i pełnych ustach. Włosy i brodę ma długie i siwe. Ubrany jest w fioletową tunikę i jasnobrązowy płaszcz. Nad postaciami unosi się gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Scena ukazana na tle błękitnego nieba, wypełnionego obłokami, w dolnej części obrazu z ukazanymi uskrzydlonymi główkami anielskimi.
Ściany nawy w jednej trzeciej wysokości obwiedzione są pasem z malowanymi czerwono-brązowymi płycinami o naprzemiennym układzie owali i rombów, wypełnionymi dekoracją geometryczną i motywami roślinnymi. Ponad nimi wzdłuż ściany malowany niebieski pas o kolorowej i fantazyjnej dekoracji. Ściany w dwóch trzecich wysokości pokryte jasnoróżową polichromią o wielobarwnym, fantazyjnym, geometryczno-roślinnym wzorze z motywem równoramiennych krzyży. Ściany zakończone niebieskim fryzem przypominającym lambrekin z motywami geometrycznymi. Całość opasana profilowanym gzymsem, pomalowanym w dwa pasy – czerwony i niebieski, z dekoracją o motywach liści. Ściany podzielone lizenami pomalowanymi na kolor fioletowy, z dekoracją geometryczną. Na ścianach północnej i południowej po dwa okna obwiedzione malowanymi, mazerowanymi ramami. Pomiędzy oknami sceny w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym, w malowanej ramie dekorowanej cekinami. U dołu ramy fragment gzymsu dekorowanego kimationem z podwieszeniem zdobionym uskrzydloną główką anielską i meandrem. Rama zamknięta gzymsem wyłamanym na kształt łuku odcinkowego, podtrzymywanym na konsolach, dekorowanych motywem roślinnym.
Na ścianie północnej scena z przedstawieniem św. Jakuba Większego z aniołem. W dolnej części obrazu święty w pozycji półleżącej, oparty o schody, ukazany frontalnie, z uniesioną głową, skierowaną w lewo i skrzyżowanymi na piersi rekami. Twarz ma owalną, o dużych oczach skierowanych w górę, prostym nosie i rozchylonych ustach, okoloną, krótkimi, jasnobrązowymi włosami i brodą. Wokół jego głowy nimb. Ubrany jest w ciemnobrązową tunikę, przepasaną sznurem, na lewym ramieniu ma muszlę, lewą ręką przytrzymuje laskę z bukłakiem. Na stopach ma sandały. Nad świętym unosi się anioł, zwrócony w trzech czwartych w lewo, w wykroku, z pochyloną głową, w prawej ręce trzyma liść palmy, w lewej, nad głową świętego - wieniec z róż. Anioł o młodzieńczej twarzy, z dużymi oczami zwróconymi w dół, dużym nosem i małymi ustami, okolonej jasnymi włosami sięgającymi ramion. Ubrany jest w żółtą tunikę oraz jasnofioletowy płaszcz. Ma białe i rozłożone skrzydła. Ukazany jest w otoczeniu obłoków. Poniżej, obok świętego na ziemi leży puklerz i miecz. Postacie ukazane we wnętrzu, z widoczną murowaną ścianą z oknami, fragmentem kolumny i schodami. W prawym dolnym sygnatura „M. Szczurowsk[i]”.
Na ścianie południowej scena z przedstawieniem św. Izydora Oracza modlącego się przed kapliczką. W dolnej części obrazu święty w pozycji klęczącej, zwrócony profilem w prawo, z uniesionymi rękami o splecionych dłoniach w geście modlitwy, z uniesioną głową. Twarz ma szczupłą, o oczach skierowanych w górę, małym nosie i pełnych ustach, okoloną krótkimi, brązowymi włosami. Ubrany jest w białą koszulę, niebieski kaftan z czerwoną podszewką, przepasany w talii, z zawieszonym kluczem, na stopach ma buty. Przed nim, na ziemi leżą słomkowy kapelusz i bat. Przed świętym kapliczka w formie kamiennego krucyfiksu na cokole, pośród krzaków z kwiatami. Święty ukazany na tle pejzażu, z widocznym w oddali polem, na którym dwa woły ciągną pług, prowadzony przez anioła. Powyżej błękitne niebo zasnute ciemnymi chmurami, spod których wydobywa się strumień światła. W prawym dolnym rogu sygnatura „M. Szczurowski”.
W zachodniej części nawy beżowa balustrada chóru muzycznego, na której namalowane są prostokątne płyciny, o krótszych bokach dekorowanych motywem roślinnym. Ich pola wypełnia niebieska opaska oraz różowa kratka ze zdobieniem roślinnym. Płycina środkowa w formie owalu z przedstawieniem Dawida, siedzącego na tronie i grającego na harfie. Postać ukazana do połowy, zwrócona w trzech czwartych w prawo, dwiema wyciągniętymi rękami dotyka strun harfy. Dawid o pociągłej twarzy, ze schematycznie oddanymi rysami, okolony brązowymi włosami i brodą. Na głowie ma koronę otwartą. Ubrany jest w czerwoną suknię, na ramiona ma narzuconą gronostajową pelerynę. Nad nim zawieszony czerwony baldachim, z zieloną podszewką. W oddali widoczny zarys zabudowań miejskich. Profile cokołu i gzymsu balustrady malowane w kolorowe pasy, z dekoracją roślinną.
Na stropie nawy malowana płycina w formie stojącego prostokąta o zaokrąglonych narożach, ujęta niebieską ramą o geometrycznym wzorze, w miejscu naroży stylizowane roślinne palmety. W narożach płyciny cztery owalne medaliony z popiersiami św. Stanisława Kostki, św. Kazimierza Jagiellończyka, św. Stanisława z Piotrowinem i św. Jana Kantego. Medaliony ujęte są wolutowymi kartuszami, dekorowanymi stylizowanym ornamentem roślinnym. W polu centralnym malowanej płyciny scena ze św. Klemensem w formie stojącego prostokąta o wklęsłych narożach, ujęta malowaną ramą, w narożach uskrzydlone główki anielskie. Scena otoczona drugą ramą o fantazyjnym zarysie, dekorowaną na bokach fantazyjnymi szczytami z ornamentem roślinnym, które połączone są kwiecistymi girlandami z narożnymi kartuszami. Scena ze św. Klemensem przedstawia go w kamieniołomie, błogosławiącego robotników z kilofami. Święty ukazany jest jako starzec, z siwą brodą i włosami oraz łysiną na głowie. Ubrany jest w jasnofioletową sutannę, białą rokietę z dekoracyjnym obszyciem oraz jasnoczerwony, szeroki ornat, na piersi ma paliusz. W tle pomiędzy dwoma wzniesieniami skalnymi widoczne morze, z płynącym statkiem, w oddali zaś brzeg z domem. Na skarpie w lewej części obrazu ukazany baranek w glorii promienistej, na przeciwległej dwaj żołnierze, którzy zrzucili świętego z kotwicą zawieszoną u szyi do morza. Przy dolnej krawędzi obrazu sygnatura „pinxit 1910 / M. Szczurowski”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5a32e8b2e88909ab577a1162/WorkImage/602af7063d364f0152e6f2dd/602af7063d364f0152e6f2dd_blockSmall.jpg?rand=1726645433)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obrazy w kształcie stojących prostokątów, ujęte w prostokątne, drewniane ramy, zakończone u góry trójkątnym przyczółkiem, nakrytym profilowanym gzymsikiem i zwieńczone prostym krzyżykiem. W polu przyczółka numery stacji. Kompozycje wielofigurowe, postacie statyczne, przedstawione na tle sumarycznie oddanego krajobrazu lub sztafażu architektonicznego. Kolorystyka intensywna z dominacją czerwonych i niebieskich płaszczy. W dolnej części każdego obrazu podpis sceny, malowany czarno na białym pasku:
1. „St(acja) I / Fundatorem [tekst nieczytelny] / JEZUS NA ŚMIERĆ OSĄDZONY”;
2. „St(acja) II / JEZUS BIERZE KRZYŻ NA ZBITE RAMIONA”;
3. „St(acja) III / JEZUS ONDLALY PIERWSZY RAZ UPADA”;
4. „St(acja) IV / JEZUS POTYKA SIE Z NAYSWIEISZA”;
5. „St(acja) V / JEZUSOWI KRZYŻ CIĘŻKI NIEŚĆ POMAGA SZYMON”;
6. „St(acja) VI / JEZUSOWI TWARZ SKRWAWIONA I UPLWANA”;
7. „St(acja) VII / R: Q: S: P: / JEZUS DRUGI RAZ UPADA POD KRZYZEM”;
8. „St(acja) VIII / JEZUS NAUCZA PŁACZĄCE NAD SOBĄ NIE/WIASTY ”;
9. „St(acja) IX / JEZUS TRZECI RAZ UPADA POD KRZYŻEM”;
10. „St(acja) X / JEZUS Z SZAT OBNAŻONY”;
11. „St(acja) XI / JEZUS OKRUTNIE DO KRZYŻA PRZYBITY”;
12. [brak zdjęcia]
13. [brak zdjęcia]
14. „St(acja) XIV / JEZUS DO GROBU WŁOZONY / Franz Jog Mahler in Fre(?) / 6 Aprill 1827”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761631d94eef3d32613b9c8/WorkImage/5ec66d1666ea2b0a6d814ea6/5ec66d1666ea2b0a6d814ea6_home.jpg?rand=1726645433)
![Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej w formie stojącego prostokąta w drewnianej ramie, ujęte od góry i dołu uszami o fantazyjnym wykroju, zwieńczone krzyżykiem. W dolnej części podpisy stacji, a na górnych uszach ich numery pisane cyframi rzymskimi. Kompozycja otwarta i wielopostaciowa, przedstawienia dynamiczne z przewagą linii diagonalnych. Kolorystyka bogata z przewagą barw ziemi, błękitu i czerwieni. Światło rozproszone, na szatach modelunek światłocieniowy. Draperia bogata i płynna. Wokół głów postaci pozłacane nimby, otoczone czarnym konturem. Rama drewniana, profilowana i ciemnobrązowa ze złoconymi pasami. Na dolnych uszach podpisy w języku słowackim, pisane kursywą, w dwóch wersach:
„I. / Ježiš na smartˇodsúdený.”
„II. / Ježiš berie križ na ramená svoje.”
„III. / Ježiš po prvýkratˇ padá pod križom.”
„IIII. / Ježiš nesúc križ stretá saso svoju żarmúte nou Matkou.”
„V. / Šimon pomáha Ježiš - sovi niest križ.”
„VI. / Veronika podáva Ježiššovi ru[?]nik kutieraniu tvári jeho.”
„VII. / Ježiš to druhýkrát padá pod križom.”
„VIII. / Ježiš napomina placúce ženy jeruzalemské.”
„IX. / Ježiš to tretikrát padá pod križom.”
„X. / Ježišša zo siat vyzliekajú a zlcou napájajú.”
„XI. / Ježiša na križ pribijajú.”
„XII. / Ježiš na križi skonáva.”
„XIII. / Telo Ježiššova z križasni majú a Marii do lona skladajú.”
„XIV. / Telo Ježiššovo kladú do hrobu."](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163b494eef3d32613c4fd/WorkImage/5feb30752892e745ce856d66/5feb30752892e745ce856d66_home.jpg?rand=1726645433)
![Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej zawieszone na ścianach bocznych nawy głównej. Obrazy w kształcie stojących prostokątów. W zwieńczeniu w kartuszu oplecionym rzeźbionymi liśćmi akantu malowane nazwy stacji, zapisane „STACYA I / STACYA II [...]”. U góry zakończone krzyżykiem łacińskim. Obrazy ujęte profilowaną ramą, zdobioną kimationem. Kolorystyka żywa, z dominacją czerwieni i błękitu, plan dalszy rozmyty. Rama polichromowana na bordowo, profilowania i ornamentyka złocone, detale srebrzone.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163cd94eef3d32613c699/WorkImage/5c35d797f46d754594b67653/5c35d797f46d754594b67653_home.jpg?rand=1726645433)
![Zdjęcie nr 1: Witraż w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście ujęty geometryczną bordiurą wypełnioną błękitnymi i jasnozielonymi trójkątami oraz ciemnoczerwonymi rombami. W polu ukośna krata wypełniona naprzemiennie białymi i jasnofioletowymi rombami. W dolnej części witraża umieszczony owalny medalion wsparty na girlandzie z kwitnących róż mieszczący frontalne przedstawienie Chrystusa przedstawionego w typie Dobrego Pasterza. Chrystus ujęty w popiersiu, ubrany w białą szatę z długimi rękawami oraz czerwony płaszcz spięty pod szyją złotą klamrą w kształcie czwórliścia. Na rękach trzyma białego baranka. Wokół głowy postaci widoczny nimb krzyżowy. Tło medalionu w kolorach zielonym, fioletowym i odcieniach niebieskiego. Powyżej prostokątne pole z napisem: "Fund[ator]: Fr[anciszek] Grodowski i Józef Łosiński / inwalidzi wojenni / Wykonano R[oku] P[ańskiego] 1938 za pobytu Ks[iędza] Prob[oszcza] Wł[adysława] Ziemińskiego".](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761654894eef3d32613dd27/WorkImage/5e4d90de29fd527f362c9e2b/5e4d90de29fd527f362c9e2b_home.jpg?rand=1726645433)
Jak cytować?
Maria Działo, "Stacje drogi krzyżowej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/stacje-drogi-krzyzowej-32