Stacje drogi krzyżowej
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Jordanów
Miejscowość
Łętownia
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Apostołów Szymona i Judy
Miejsce przechowywania
kościół
Identyfikator
DZIELO/12062
Kategoria
obraz
Ilość
14
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku (po 1765 roku)
Technika i materiał
olej na płótnie; drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, złocenie, polichromowanie
Autor noty katalogowej
Paulina Kluz
Dzieje zabytku
Stacje drogi krzyżowej powstały w drugiej połowie XVIII wieku, ale po 1765 roku. W 1902 roku zostały odzłocone.
Opis
Obrazy w formie stojącego prostokąta, ujęte profilowaną, złoconą ramą w górnej połowie, z trzech stron dekorowaną ornamentem rocaille'owym, z kartuszem zwieńczonym krzyżem, z numerem stacji w polu. Od spodu rocaille'owy kartusz z napisem „STACYA”. Sceny wielofiguralne ukazane na tle pejzażu lub we wnętrzu z widoczną architekturą. Postacie wyobrażone w ekspresyjnym ruchu. Chrystus wyróżniony ze scen ubiorem w postaci jasnoniebieskiej tuniki i bladoróżowego płaszcza lub białego perizonium, z koroną cierniową na głowie.
Kolorystyka obrazów ciemna, w ciepłej, brunatnej tonacji.
Zarys problematyki artystycznej
Stacje drogi krzyżowej tworzy 14 krzyżyków bądź obrazów ilustrujących poszczególne etapy męki Chrystusa od sądu Piłata po złożenie Jezusa w grobie. Wierni przechodząc przez wszystkie stacje dostępują odpustów. Według tradycji zapoczątkowała je sama Matka Boska, która po śmierci Syna przeszła śladami Chrystusa przez jego drogę krzyżową, opłakując wszystkie jej etapy. Droga krzyżowa znana jest od XIII wieku, natomiast rozpowszechnili ją franciszkanie, którzy utworzyli pierwsze stacje w Jerozolimie, następnie przeszczepili zwyczaj ich wznoszenia i związane z nimi nabożeństwo do Europy, tworząc je w swoich klasztorach. Dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku za odprawianie drogi krzyżowej zaczęto udzielać odpustów.
Stan zachowania / Prace konserwatorskie
Przetarcia złoceń, zabrudzenia.
Streszczenie
Stacje drogi krzyżowej powstały w drugiej połowie XVIII wieku, ale po 1765 roku. Tworzy je 14 krzyżyków bądź obrazów ilustrujących poszczególne etapy męki Chrystusa od sądu Piłata po złożenie Jezusa w grobie. Wierni przechodząc przez wszystkie stacje dostępują odpustów.
Bibliografia
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Nowowiejski Antoni, "Wykład liturgii Kościoła katolickiego", Warszawa 1893
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Inne dzieła z tego miejsca
Inne dzieła z tego roku
![Zdjęcie nr 1: Obraz w formie stojącego prostokąta. W centrum obrazu św. Józef Kalasanty klęczący przed unoszącą się pośród obłoków Matką Boską z Dzieciątkiem. Święty zwrócony jest w trzech czwartych w prawo, z uniesioną głową i skrzyżowanymi na piersi rękami, w których trzyma gorejące serce i gałązkę lilii. Twarz ma pociągłą, o migdałowatych, wąskich oczach i lekko garbatym nosie, okoloną krótką, siwą brodą i włosami po bokach głowy, na jej czubku łysina. Ubrany jest w czarny habit zapinany z przodu na guziki, z białą koloratką oraz czarny płaszcz zarzucony na plecy. Przed nim leży czarny biret i otwarta księga z napisem „Consti/tutio/nes Cler[i]c[orum] / Regular[um] / Piarum / Schola/rum”. Na pierwszym planie ukazany od tyłu, w pozycji półleżącej, chłopiec z otwartą księgą. Obok, w prawym dolnym rogu na księgach leżą czerwony kapelusz kardynalski, pastorał i laska zakończona krzyżem arcybiskupim. W lewej, górnej części obrazu Matka Boska siedzi na obłoku, zwrócona jest w trzech czwartych w lewo, pochylona, obiema rękami trzyma stojące po jej prawej stronie Dzieciątko. Twarz o łagodnych rysach, wąskich oczach, okolona jasnymi włosami. Ubrana jest w jasnoróżową suknię z białą podwiką, niebieski płaszcz narzucony na kolana oraz jasnoróżowy, rozwiany welon na głowie. Dzieciątko zwrócone w trzech czwartych w lewo, z uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa, przepasane w partii bioder białą tkaniną. U góry obrazu, pośród obłoków dwa putta. W prawej części obrazu, za świętym widoczne dwie postacie klęczących dzieci, spośród których jedno czyta księgę a drugie się modli. Scena ukazana we wnętrzu z widocznymi w tle pilastem i oknem.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761632794eef3d32613ba97/WorkImage/5b446d5a4d9d597226db9bba/5b446d5a4d9d597226db9bba_blockSmall.jpg?rand=1713510503)
Podobne dzieła
Po tytule
Po kategorii
Po tagach
Po technice i materiale
![Zdjęcie nr 1: Obrazy w kształcie stojących prostokątów, ujęte w prostokątne, drewniane ramy, zakończone u góry trójkątnym przyczółkiem, nakrytym profilowanym gzymsikiem i zwieńczone prostym krzyżykiem. W polu przyczółka numery stacji. Kompozycje wielofigurowe, postacie statyczne, przedstawione na tle sumarycznie oddanego krajobrazu lub sztafażu architektonicznego. Kolorystyka intensywna z dominacją czerwonych i niebieskich płaszczy. W dolnej części każdego obrazu podpis sceny, malowany czarno na białym pasku:
1. „St(acja) I / Fundatorem [tekst nieczytelny] / JEZUS NA ŚMIERĆ OSĄDZONY”;
2. „St(acja) II / JEZUS BIERZE KRZYŻ NA ZBITE RAMIONA”;
3. „St(acja) III / JEZUS ONDLALY PIERWSZY RAZ UPADA”;
4. „St(acja) IV / JEZUS POTYKA SIE Z NAYSWIEISZA”;
5. „St(acja) V / JEZUSOWI KRZYŻ CIĘŻKI NIEŚĆ POMAGA SZYMON”;
6. „St(acja) VI / JEZUSOWI TWARZ SKRWAWIONA I UPLWANA”;
7. „St(acja) VII / R: Q: S: P: / JEZUS DRUGI RAZ UPADA POD KRZYZEM”;
8. „St(acja) VIII / JEZUS NAUCZA PŁACZĄCE NAD SOBĄ NIE/WIASTY ”;
9. „St(acja) IX / JEZUS TRZECI RAZ UPADA POD KRZYŻEM”;
10. „St(acja) X / JEZUS Z SZAT OBNAŻONY”;
11. „St(acja) XI / JEZUS OKRUTNIE DO KRZYŻA PRZYBITY”;
12. [brak zdjęcia]
13. [brak zdjęcia]
14. „St(acja) XIV / JEZUS DO GROBU WŁOZONY / Franz Jog Mahler in Fre(?) / 6 Aprill 1827”.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/5761631d94eef3d32613b9c8/WorkImage/5ec66d1666ea2b0a6d814ea6/5ec66d1666ea2b0a6d814ea6_home.jpg?rand=1713510503)
![Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej w formie stojącego prostokąta w drewnianej ramie, ujęte od góry i dołu uszami o fantazyjnym wykroju, zwieńczone krzyżykiem. W dolnej części podpisy stacji, a na górnych uszach ich numery pisane cyframi rzymskimi. Kompozycja otwarta i wielopostaciowa, przedstawienia dynamiczne z przewagą linii diagonalnych. Kolorystyka bogata z przewagą barw ziemi, błękitu i czerwieni. Światło rozproszone, na szatach modelunek światłocieniowy. Draperia bogata i płynna. Wokół głów postaci pozłacane nimby, otoczone czarnym konturem. Rama drewniana, profilowana i ciemnobrązowa ze złoconymi pasami. Na dolnych uszach podpisy w języku słowackim, pisane kursywą, w dwóch wersach:
„I. / Ježiš na smartˇodsúdený.”
„II. / Ježiš berie križ na ramená svoje.”
„III. / Ježiš po prvýkratˇ padá pod križom.”
„IIII. / Ježiš nesúc križ stretá saso svoju żarmúte nou Matkou.”
„V. / Šimon pomáha Ježiš - sovi niest križ.”
„VI. / Veronika podáva Ježiššovi ru[?]nik kutieraniu tvári jeho.”
„VII. / Ježiš to druhýkrát padá pod križom.”
„VIII. / Ježiš napomina placúce ženy jeruzalemské.”
„IX. / Ježiš to tretikrát padá pod križom.”
„X. / Ježišša zo siat vyzliekajú a zlcou napájajú.”
„XI. / Ježiša na križ pribijajú.”
„XII. / Ježiš na križi skonáva.”
„XIII. / Telo Ježiššova z križasni majú a Marii do lona skladajú.”
„XIV. / Telo Ježiššovo kladú do hrobu."](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163b494eef3d32613c4fd/WorkImage/5feb30752892e745ce856d66/5feb30752892e745ce856d66_home.jpg?rand=1713510503)
![Zdjęcie nr 1: Stacje drogi krzyżowej zawieszone na ścianach bocznych nawy głównej. Obrazy w kształcie stojących prostokątów. W zwieńczeniu w kartuszu oplecionym rzeźbionymi liśćmi akantu malowane nazwy stacji, zapisane „STACYA I / STACYA II [...]”. U góry zakończone krzyżykiem łacińskim. Obrazy ujęte profilowaną ramą, zdobioną kimationem. Kolorystyka żywa, z dominacją czerwieni i błękitu, plan dalszy rozmyty. Rama polichromowana na bordowo, profilowania i ornamentyka złocone, detale srebrzone.](https://sdm.upjp2.edu.pl/synchronized/Work/576163cd94eef3d32613c699/WorkImage/5c35d797f46d754594b67653/5c35d797f46d754594b67653_home.jpg?rand=1713510503)
Jak cytować?
Paulina Kluz, "Stacje drogi krzyżowej", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło: https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/stacje-drogi-krzyzowej-22