Ołtarz główny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Opieki Matki Boskiej
Tagi
snycerstwo małopolskie sztuka małopolska
Miejsce przechowywania
kościół, prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/09628
Kategoria
ołtarz
Czas powstania
druga połowa XIX wieku (?)
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane i złocone; techniki snycerskie
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Szczegółowe dzieje ołtarza nie są znane. Obecnie istniejący kościół w Zabierzowie Bocheńskim został wybudowany w latach 1878-1881 na miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni wzniesionej w 1742 roku. Konsekracja murowanego kościoła odbyła się 1888 roku, dokonał jej biskup Albin Dunajewski.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, trójosiowy, dwukondygnacyjny ze zwieńczeniem. Nastawa umieszczona na wysokim, dwudzielnym cokole w górnej części zdobionym na przemian dekoracją płycinową i motywem muszli palmetowej z podwieszoną girlandą kwiatową oraz rozetkami. Cokół wieńczy profilowany gzyms dekorowany kostkowaniem. Antepedium współczesne, marmurowe z umieszczonym centralnie prostym, równoramiennym krzyżem. Na mensie ustawione tabernakulum z tronem wystawienia, o formach architektonicznych, ujęte zdwojonymi, smukłymi kolumienkami o złoconych trzonach umieszczonymi na wysokich cokołach. Podpory dźwigają odcinki pełnego belkowania, na których ustawione złocone figury klęczących aniołów. Część centralna o linii wypukłej, dwukondygnacyjna. W kondygnacji pierwszej złocone drzwiczki z płaskorzeźbionym kielichem z hostią na tle glorii promienistej, powyżej, w kondygnacji drugiej tron wystawienia ujęty rzeźbioną, złoconą kotarą. W zwieńczeniu srebrzona figura baranka apokaliptycznego leżącego na księdze. Nastawa ujęta zdwojonymi, kompozytowymi kolumnami o złoconych trzonach i kapitelach. Pomiędzy kolumnami, w niszach rzeźbione figury św. Piotra (z lewej) i św. Pawła (z prawej), ponad którymi motyw symetrycznie podwieszonej kotary. Kolumny dźwigają odcinki pełnego belkowania z fryzem dekorowanym rozetkami i uskrzydlonymi główkami anielskimi oraz wydatnym gzymsem dekorowanym kostkowaniem. Na osi wewnętrznej pary komun dodatkowo ustawione odcinki półkolistego tympanonu, na których siedzą putta. W polu głównym ołtarza złocona, profilowana rama w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem nadwieszonym mieszcząca barokowy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Nieco powyżej, w osi ołtarza dwa putta unoszące złoconą koronę typu zamkniętego zwieńczoną krzyżem. Kondygnacja druga ujęta parą pilastrów o kompozytowych kapitelach oraz uszami w formie spływów wolutowych, na których siedzące putta. W polu złocona i profilowana rama w kształcie stojącego prostokąta mieszcząca obraz przedstawiający Trójcę Świętą. Całość ołtarza wieńczy profilowany gzyms dekorowany kostkowaniem i zamknięty niskim, trójkątnym przyczółkiem. W polu tympanonu uskrzydlona główka anielska. Struktura ołtarza polichromowana w kolorze jasnozielonym z elementami czerwieni i bieli. Detale architektoniczne, ornamenty oraz szaty postaci złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz główny w kościele w Zabierzowie Bocheńskim w „Katalogu zabytków sztuki w Polsce” został określony jako „rokokowy”. Jest to możliwe, wydaje się jednak, że może on być dziełem późniejszym, być może powstałym w XIX wieku i współczesnym obecnie istniejącemu kościołowi, który został wybudowany w latach 1878-1881 na miejscu starszej, drewnianej świątyni (z 1742). Z pewnością starszy od samej struktury ołtarza jest umieszczony w polu głównym nastawy obraz przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem i fundatorami datowany na 1620 rok. Elementy dawnego, osiemnastowiecznego ołtarza głównego pochodzącego z poprzedniej świątyni w Zabierzowie Bocheńskim wykorzystano do wzniesienia ołtarza w północnym ramieniu transeptu, w którym umieszczono wykonany w 2001 roku krucyfiks.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Szczegółowe dzieje ołtarza nie są znane. Obecnie istniejący kościół w Zabierzowie Bocheńskim został wybudowany w latach 1878-1881 na miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni wzniesionej w 1742 roku. Konsekracja murowanego kościoła odbyła się 1888 roku, dokonał jej biskup Albin Dunajewski. W „Katalogu zabytków sztuki w Polsce” omawiany ołtarz został określony jako „rokokowy”. Jest to możliwe, wydaje się jednak, że może on być dziełem późniejszym, być może powstałym w XIX wieku i współczesnym obecnie istniejącemu kościołowi. Starszy od struktury ołtarza jest umieszczony w polu głównym nastawy obraz przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem i fundatorami datowany na 1620 rok.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000
Czapczyńska-Kleszczyńska Danuta, Szybisty Tomasz, "Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 1: Archidiecezja Krakowska, dekanaty krakowskie", Kraków 2014
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Ołtarz główny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-15

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności