Ołtarz boczny południowy
Zdjęcie nr 1: Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa prostopadłościenna z kamiennym portatylem, zamknięta wydatnym, profilowanym gzymsem wspartym na dwóch parach złoconych półkolumn. Pośrodku antepedium czworolistne, srebrzone i złocone pole z monogramem maryjnym i czterema gwiazdami. Tabernakulum prostopadłościenne, ujęte złoconymi kolumienkami dźwigającymi profilowany gzyms. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. Retabulum ujęte parą złoconych kolumn korynckich ustawionych na tle pary pilastrów w dolnej części trzonu przechodzących w woluty. Podpory ustawione na cokole wspierają odcinki wyłamanego belkowania, na którym ustawione są złocone wazony. W partii gzymsu złocone kostkowanie. Zwieńczenie ujęte akantowymi spływami wolutowymi; pośrodku owalne pole ze złoconym monogramem maryjnym umieszczonym na srebrzonym tle. Zwieńczenie zamknięte profilowanym gzymsem wyginającym się w kształt łuku nadwieszonego i umieszczonym w osi ołtarza krzyżem o trójlistnych zakończeniach ramion. W polu głównym ołtarza obraz z przedstawieniem Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Dominikiem ujęty prostokątną, profilowaną ramą zamkniętą łukiem półkolistym. Cokół nastawy dekorowany rzeźbionym ornamentem roślinnym. Całość struktury ołtarza lakierowana w odcieniu ciemnobrązowym, detal architektoniczny pozłacany i posrebrzany.

Ołtarz boczny południowy

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
myślenicki
Gmina
Pcim
Miejscowość
Stróża
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Pcim
Parafia
Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Tagi
neobarok snycerstwo małopolskie styl neobarokowy sztuka XX wieku
Miejsce przechowywania
kościół, nawa
Identyfikator
DZIELO/12752
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
początek XX wieku (przed 1908 rokiem)
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione i złocone; techniki snycerskie
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz główny jak i ołtarze boczne są współczesne kościołowi Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Stróży, który został
wybudowany w latach 1906-1909. Świątynia została konsekrowana w 1908 roku, więc można przypuszczać, że kościół był już wówczas wyposażony w ołtarze.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem. Mensa prostopadłościenna z kamiennym portatylem, zamknięta wydatnym, profilowanym gzymsem wspartym na dwóch parach złoconych półkolumn. Pośrodku antepedium czworolistne, srebrzone i złocone pole z monogramem maryjnym i czterema gwiazdami. Tabernakulum prostopadłościenne, ujęte złoconymi kolumienkami dźwigającymi profilowany gzyms. Drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. Retabulum ujęte parą złoconych kolumn korynckich ustawionych na tle pary pilastrów w dolnej części trzonu przechodzących w woluty. Podpory ustawione na cokole wspierają odcinki wyłamanego belkowania, na którym ustawione są złocone wazony. W partii gzymsu złocone kostkowanie. Zwieńczenie ujęte akantowymi spływami wolutowymi; pośrodku owalne pole ze złoconym monogramem maryjnym umieszczonym na srebrzonym tle. Zwieńczenie zamknięte profilowanym gzymsem wyginającym się w kształt łuku nadwieszonego i umieszczonym w osi ołtarza krzyżem o trójlistnych zakończeniach ramion. W polu głównym ołtarza obraz z przedstawieniem Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Dominikiem ujęty prostokątną, profilowaną ramą zamkniętą łukiem półkolistym. Cokół nastawy dekorowany rzeźbionym ornamentem roślinnym. Całość struktury ołtarza lakierowana w odcieniu ciemnobrązowym, detal architektoniczny pozłacany i posrebrzany.

Zarys problematyki artystycznej

Jak już wspomniano omawiany ołtarz jest współczesny kościołowi, w którym się znajduje i powstał w pierwszej dekadzie XX wieku (zapewne przed 1908 rokiem). Autor projektu i wykonawca ołtarza nie jest niestety znany. Nastawa główna reprezentuje styl eklektyczny, oba ołtarze boczne neobarokowy.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Omawiany ołtarz jest współczesny kościołowi, w którym się znajduje i powstał w pierwszej dekadzie XX wieku (zapewne przed 1908 rokiem). Autor projektu i wykonawca ołtarza nie jest niestety znany. Nastawa główna reprezentuje styl eklektyczny, ołtarze boczne neobarokowy.

Bibliografia

Sadowski Piotr, "Gmina Pcim. Monografia geograficzno-historyczna", Pcim 2003
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Murowana i tynkowana, wolnostojąca dzwonnica o formach architektonicznych, dwuosiowa i dwukondygnacyjna. Kondygnacja pierwsza umieszczona na niewysokim cokole, dwuosiowa, zamknięta po bokach dwuspadowym, profilowanym daszkiem krytym blachą. Elewacja z dwoma półkolistymi arkadami artykułowana wysuniętą przed jej lico lizeną zwieńczoną jednospadowym daszkiem, krytym blachą. Lica arkad zdobione dekoracją w tynku naśladującą ciosy kamienne. W prześwitach arkad zawieszone dwa dzwony. Kondygnacja druga jednoosiowa, zamknięta trójkątnym przyczółkiem z dwuspadowym daszkiem krytym blachą. W prześwicie półkolistej arkady zawieszony dzwon. W zwieńczeniu kamienny krzyż równoramienny o wklęsłej linii ramion.
dzwonnica
Dzwonnica
Zdjęcie nr 1: Witraż w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. W centrum kompozycji, na tle stajenki ukazana Święta Rodzina. Z lewej strony znajduje się przedstawiona z profilu, w pozycji klęczącej Maria pochylająca się nad leżącym w żłóbku Dzieciątkiem Jezus. Ukazana jest jako młoda kobieta, ubrana w niebiesko-białe szaty z białą chustą na głowie. W dłoniach podtrzymuje fragment tkaniny, którą otula Jezusa. Dzieciątko zostało przedstawione frontalnie, w pozycji siedzącej w drewnianym żłóbku o skrzyżowanych nogach. Obie rączki Jezusa ugięte w łokciach i uniesione na wysokość twarzy. Bose stopy wyciągnięte do przodu. Wokół głów Marii i Dzieciątka znajdują się świetliste nimby. Z prawej strony kompozycji przedstawiono św. Józefa ukazanego w pozycji stojącej, z ciałem skierowanym w trzech czwartych w prawo. Święty pochyla się nieco do przodu w kierunku żłóbka. Ma twarz dojrzałego mężczyzny, z krótką, brązową brodą. W ręku trzyma fragment futrzanego okrycia. Ubrany jest w biało-niebieskie, długie szaty oraz białą chustę. Stopy postaci są bose. Wokół głowy świętego znajduje się świetlisty nimb. Na drugim planie, z prawej strony przedstawiono zwierzęta: wołu oraz osła i drewnianą stajenkę, a w tle rozgwieżdżone, granatowe niebo z widoczną gwiazdą betlejemską. W dolnej części kompozycji, na pierwszym planie ukazane są owce i barany. W prawym dolnym rogu witraża umieszczona jest sygnatura „Adam Bunsch / 1960”.
witraż
Boże Narodzenie
Zdjęcie nr 1: Ciało Chrystusa tworzy kształt litery „Y”, jest przybite do krzyża trzema złoconymi gwoździami. Głowa postaci oraz pasmo falowanych, brązowych włosów opada na prawe ramię. Twarz pociągła z krótką, brązową brodą, oczy zamknięte. Na głowie złota korona cierniowa. Tors nagi, wyprężony z wyraźnie zaznaczoną muskulaturą. W prawym boku postaci widoczna krwawiąca rana. Wokół bioder luźno udrapowane złocone perizonium przewiązane sznurem. Na prawym boku postaci tworzy się fałda kaskadowo opadająca w dół. Krzyż drewniany o trójlistnie zakończonych ramionach. W górnej części pionowej belki umieszczony złocony titulus z napisem „IN/RI”. Rzeźba polichromowana, perizonium oraz korona cierniowa złocone.
krucyfiks
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Epitafium w formie granitowej płyty o kształcie stojącego prostokąta. W górnej części, pośrodku umieszczony medalion z portretem księdza Józefa Wątorka. Zmarły przedstawiony w tzw. krótkim popiersiu z głową zwróconą w prawo. Ukazany jako dojrzały mężczyzna o okrągłej twarzy pozbawionej zarostu oraz wyraźnie zaznaczonej łysinie. Usta wąskie, nos wydatny. Charakterystyczne duże uszy. Poniżej inskrypcja „Ś(WIĘTEJ) † P(AMIĘCI) / Ks(iądz) JÓZEF WĄTOREK / ZAŁOŻYCIEL KOŚCIOŁA i FUNDATOR OCHRONKI / W STRÓŻY, KANONIK i SZAMBELAN OJCA ŚW(IĘTEGO) / KAWALER ORDERU „POLSKI ODRODZONEJ”. / PROFESOR 1 GIMNAZIUM, RADCA SZKOLNY, / DYR(EKTOR) GIMN(AZIUM) ŻEŃSKIEGO W TARNOWIE. / DŁUGOLETNI PREZES NAUCZ(YCIELI) SZKÓŁ WYŻSZYCH. / ZMARŁ W 66 ROKU ŻYCIA, DNIA 11 LIPCA 1930 ROKU. / CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI. / WDZIĘCZNI PARAFIANIE.” W narożach płyty umieszczone śruby o formach rozetek mocujące epitafium do ściany.
płyta nagrobna
Epitafium Józefa Wątorka
Zdjęcie nr 1: Kościół orientowany, jednonawowy, czteroprzęsłowy z niższym i węższym, jednoprzęsłowym prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Od północnego wschodu do prezbiterium i nawy przylega zakrystia na rzucie prostokąta, od południowego wschodu prostokątna kruchta, a od zachodu kolejna prostokątna kruchta. W nawie sklepienie kolebkowe z lunetami, na zdwojonych gurtach przechodzących w pilastry o kompozytowych kapitelach i kanelowanych trzonach; w prezbiterium kolebkowe z lunetami na pojedynczych gurtach. Prezbiterium od nawy wydziela ściana tęczowa otwierająca się do wnętrza półkolistą arkadą. W ostatnim, zachodnim przęśle nawy chór muzyczny o ażurowej balustradzie, wsparty na dwóch smukłych, żeliwnych kolumnach. Otwory okienne w nawie i prezbiterium w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkoliście. W ścianie zachodniej, w osi elewacji okno okrągłe. Fasada jednokondygnacyjna, jednoosiowa zamknięta trójkątną ścianą szczytową zwieńczoną krzyżem osadzonym na niewielkim daszku. W przyziemiu kruchta z otworem wejściowym w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. Drzwi drewniane, dwuskrzydłowe z nadświetlem. Elewacja kruchty zamknięta schodkową ścianą szczytową zwieńczoną kamiennym krzyżem. Powyżej duże, okrągłe okno wypełnione rozetą, ujęte w motyw półkolistej arkady zaznaczonej w tynku. W górnej części fasady fryz arkadkowy. Elewacje boczne artykułowane uskokowymi przyporami, w górnej części dekorowane fryzem arkadowym. Nad nawą dach dwuspadowy, nad prezbiterium wielopołaciowy, ponad zakrystią oraz obiema kruchtami jednospadowy. Wszystkie kryte blachą. Ponad nawą umieszczona czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę, z glorietą zwieńczoną ostrosłupowym hełmem. Na jej szczycie ażurowy krzyż. Elewacje świątyni tynkowane w odcieniach koloru żółtego oraz bieli.
kościół
Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski
Zdjęcie nr 1: Witraż w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. W centrum kompozycji umieszczono scenę Nawiedzenia św. Elżbiety przez Marię, ukazaną na tle arkady domu Zachariasza i Elżbiety. Kobiety przedstawiono z profilu, w dynamicznych pozach; są zwrócone do siebie. Umieszczoną z lewej strony witraża Marię wyobrażono jako stojącą w wykroku młodą kobietę ubraną w niebiesko-białe, obszerne szaty oraz chustę w tych samych kolorach zarzuconą na głowę. Twarz Marii o regularnych rysach, z prostym nosem i niewielkimi ustami, oczy szeroko otwarte, skierowane na wprost. Postać wyciąga prawą rękę do przodu i kładzie ją na ramieniu św. Elżbiety. Ukazaną z prawej strony kompozycji Elżbietę przedstawiono jako starszą kobietę ubraną w długie i obszerne szaty w odcieniach fioletu. Na głowie ma zarzuconą niebieską chustę. Twarz świętej o regularnych rysach, z widocznymi zmarszczkami, oczy skierowane na Marię. Elżbieta prawą ręką wykonuje gest powitania, lewą wyciąga do przodu, obejmując Marię. Wokół głów obu kobiet ukazano nimby w odcieniach fioletu i czerwieni. W górnej strefie witraża przedstawieni dwaj aniołowie trzymający ponad głowami kobiet wieniec z róż. Postaci wyobrażone jako jasnowłosi młodzieńcy w jasnożółtych tunikach i sandałach; skrzydła w kolorach żółtym i zielonym. W dolnej części kompozycji, na pierwszym planie ukazane są czerwone tulipany i droga wiodąca do domu św. Elżbiety.
witraż
Nawiedzenie św. Elżbiety

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny, o przednich narożach ujętych pilastrami hermowymi, z drewniana mensą. Antepedium w formie prostokątnej płyciny z płaskorzeźbionym motywem hostii okolonej drobnymi promieniami i ujętej liśćmi i pąkami mniszka lekarskiego. Retabulum osadzone na niewysokim cokole, lekko zryzalitowanym po bokach. Wyżej predella ujęta parą konsoli wolutowych wspierających wyłamujący się ponad nimi gzyms. Cokół wraz z predellą flankowany parą uszaków w formie spływów wolutowych. Część środkowa ujęta parą kolumn o trzonach zdobionych motywem kandelabru, wspierających fryz wyłamujący się ponad nimi oraz gzyms przybierające postać trójboczną. Zwieńczenie w kształcie kwadratu zamkniętego odcinkiem gzymsu o lekko zryzalitowanych bokach. Predellę, część środkową i zwieńczenie ujmują pary ujmują pary uszaków o fantazyjnych wykrojach, zdobione ornamentem okuciowym i wicią roślinną. Uszaki zwieńczenia dodatkowo zdobione parą główek anielskich i medalionów ze św. Barbarą po prawej stronie i św. Katarzyną Aleksandryjską po lewej. Na bokach gzymsu para figur siedzących aniołów. Szczyt w postaci ujętego parą wolut i zwieńczonego krzyżem kartusza z okrągłym medalionem z monogramem imienia Jezus. w predelli obraz w kształcie leżącego prostokąta ze sceną Nawiedzenie św. Elżbiety. Pole środkowe retabulum, ujęte motywami kaboszonów, ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym, w środku obraz Najświętszego Serca Jezusa. W zwieńczeniu obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty szeroką ramą z uszakami w narożach, zdobioną ornamentem. W środku wizerunek Matki Boskiej Różańcowej ze św. Teresą z Avila. Struktura polichromowana w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka złocone i srebrzone.
ołtarz

Boczny prawy (południowy)

Zdjęcie nr 1: Nastawa przyścienna, architektoniczna, w kształcie prostokąta, jednoosiowa. W formie późnogotyckiego portalu o otworze wejściowym prostokątnym o zaokrąglonych narożach, ujętym cienkimi kolumienkami na cylindrycznych cokołach oraz laskowaniem, przechodzącymi na prostokątne nadproże z krzyżującymi się laskami. W polu środkowym obraz z przedstawieniem siedzącego na tronie świętego Józefa z Dzieciątkiem na kolanach. Obraz w obramieniu z motywem pręta owiniętego spiralną taśmą. Poniżej prostokątna płyta w takim samym obramieniu, z inskrypcją po polsku, literami stylizowanymi na gotyckie: BOGARODZICO.
ołtarz

Nastawa ołtarza Świętego Józefa

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; lewą rękę składa na piersi, a prawą wyciąga do przodu; głowę ma uniesioną do góry. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy krótkie i kędzierzawe, ciemnobrązowe z loczkiem zawiniętym nad czołem. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką, odsłaniającą nagi tors i prawą nogę powyżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki oraz głową skierowaną delikatnie w lewo. Szaty, skrzydła i twarz analogiczne, jak u pierwszego anioła. Wyżej, na wolutowym zakończeniu boków zwieńczenia usadzona jest para małych aniołków z niewielkimi skrzydłami, opasanymi w biodrach złotą przepaską. Aniołki ukazane są w ruchu o esowato wygiętej sylwetce, z jedną nogą uniesioną do góry i rękami odwiedzionymi na jeden bok. Twarze szerokie z pulchnymi policzkami, nosami o szerokich końcach i dużymi oczami, włosy krótkie i kędzierzawe. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone.
rzeźba

Cztery anioły w zwieńczeniu ołtarza bocznego

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; na piersi składa skrzyżowane ręce, głowę ma skierowaną w lewo. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy długie i kręcone, ciemnobrązowe. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką odsłaniającą nagi tors i prawą nogę poniżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i skierowanymi w prawo. Szaty, skrzydła i twarz są analogiczne, jak u opisanego poprzednio anioła. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone oraz srebrzone.
rzeźba

Dwa anioły w zwieńczeniu ołtarza

Zdjęcie nr 1: Podstawa w formie prostego prostopadłościanu na niskim cokoliku, zwieńczona gzymsem, wyżej przechodząca w zwężający się, profilowany cokół na planie prostokąta, na którym osadzony jest krucyfiks. Ramiona krzyża ujęte przy krawędzi bordową opaską, wewnątrz złocone i karbowane. Figura Chrystusa ścięta z tyłu, przybita do krzyża trzema gwoździami. Ciało w delikatnym zwisie o szeroko rozłożonych ramionach, głowa opada na prawe ramię, nogi są ugięte w kolanach, kolana przylegają do siebie, a stopy są przebite w układzie prawa na lewą. Twarz szczupła o ostrym profilu nosa, okolona krótką brodą. Włosy długie, silnie skręcone w pukle i opadające na tył głowy i prawe ramię. Ciało szczupłe o delikatnie podkreślonej muskulaturze oraz uwypuklonej formie klatki piersiowej, szczególnie linii żeber z zaznaczonymi śladami męki. Na głowie korona cierniowa. Przez biodra przewiązane jest złocone perizonium w formie krótkiej skręconej tkaniny, zawieszonej na sznurze, odsłaniającej prawe biodro, ze zwisem na prawym boku. Na zakończeniu pionowej belki titulus w formie zwoju z napisem „IN / RI”. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała Chrystusa delikatnie sina, perizonium, krzyż i detale złocone oraz srebrzone, postument polichromowany na czarno.
rzeźba

Krzyż ołtarzowy

Zdjęcie nr 1: Mensa w typie sarkofagowym ustawiona na czterech lwich łapach. Ściana frontowa jest dekorowana trzema płycinami. Zewnętrzne mają kształt leżących prostokątów z wklęsłą wewnętrzną krawędzią, a środkowa jest okrągła, wypełniona chrystogramem. Mensa w kolorze jasnoszarego kamienia, łapy białe.
ołtarz

Mensa ołtarzowa

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Ołtarz boczny południowy", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2025, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-poludniowy-1

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności