Ołtarz boczny północny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
suski
Gmina
Maków Podhalański
Miejscowość
Maków Podhalański
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Parafia Przemienienia Pańskiego (Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki i Królowej Rodzin)
Tagi
krucyfiks rzeźba XIX wieku rzeźba XVII wieku
Miejsce przechowywania
nawa główna
Identyfikator
DZIELO/03897
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XIX wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, marmoryzacja, złocenie, srebrzenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Ołtarz powstał w drugiej połowie XIX wieku i pierwotnie należał do Bractwa Korony Cierniowej. W polu głównym umieszczono krucyfiks z drugiej połowy XVII wieku. Ołtarz był kilkukrotnie odnowiony: w 1937 oraz w 1966 roku. W 1966 roku J. Woliński z Krakowa wykonał antepedium według projektu Wiktora Zina.

Opis

Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny, ze zwieńczeniem. Mensa ołtarzowa skrzyniowa, prostopadłościenna, z portatylem w formie kamiennej płyty. Antepedium współczesne, ujęte profilowaną ramą zdobioną żłobionym wałkiem, obite blachą miedzianą, na której odlewana, aplikowana dekoracja przedstawiająca w centrum Baranka Bożego w glorii promienistej z obłokami, po bokach dwie klęczące postacie kobiece, symbole ewangelistów oraz motywy kwiatowe. Nastawa ołtarzowa na podwójnym cokole, flankowana dwiema kanelowanymi od jednej czwartej wysokości kolumnami o kapitelach kompozytowych, dźwigających pełne i wyłamane belkowanie oraz imposty ustawione pod kątem, na których znajduje się para puttów z arma Christi. Po zewnętrznej stronie kolumn cokoły z figurami aniołów. Pole środkowe w formie niszy w kształcie stojącego prostokąta o wciętych górnych narożach, gdzie na tle malowanego pejzażu znajduje się rzeźbiony krucyfiks. Zwieńczenie w formie promienistej glorii z otoczonym obłokami medalionem, w którego polu monogram IHS. Cokoły figur i kolumn dekorowane płycinami z esowato wygiętym ornamentem roślinnym. Gzyms impostów zdobiony ornamentem roślinnym, w partii fryzu rzeźbiona uskrzydlona główka anielska. Rama w polu środkowym dekorowana płaskorzeźbionym ornamentem roślinnym. Struktura marmoryzowana w odcieniu różowo-błękitnym, detale architektoniczne polichromowane na niebiesko i czerwono, ornamentyka i profilowania pozłacane i posrebrzane.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego (z drugiej połowy XVII wieku) wraz z drugim ołtarzem bocznym został wykonany do nowo wybudowanego kościoła w drugiej połowie XIX wieku. Struktura ołtarza opiera się na wzorach wykształconych jeszcze w sztuce nowożytnej. Nastawa jest posadowiona na wysokim cokole z polem głównym flankowanym podporami, z rzeźbą polu głównym oraz glorią w zwieńczeniu. Rozwiązanie to było często stosowane w zwieńczeniach małej architektury (w ambonach, ołtarzach, portalach itp.). Jego geneza sięga twórczości Gianlorenza Berniniego, jakkolwiek szybko rozpowszechniło się w również w Polsce. Jednym z pierwszych twórców w Małopolsce stosującym promienistą glorię w zwieńczeniach małej architektury był rzeźbiarz Antoni Frączkiewicz.

Streszczenie

Ołtarz powstał w drugiej połowie XIX wieku i pierwotnie należał do Bractwa Korony Cierniowej. W polu głównym umieszczono krucyfiks z drugiej połowy XVII wieku. W 1966 roku J. Woliński z Krakowa wykonał antepedium według projektu Wiktora Zina. Struktura ołtarza opiera się na wzorach wykształconych jeszcze w sztuce nowożytnej.

Bibliografia

Matuszczyk Andrzej, "Z historii kościoła w Makowie Podhalańskim"
Spiechowicz-Jędrys Agnieszka, "Maków Podhalański. Sanktuarium Matki Bożej Opiekunki i Królowej Rodzin", Kraków 2011

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz boczny północny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-polnocny-14

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności