Ołtarz boczny

Dzieje zabytku

Nie są znane dzieje zabytku. Ołtarz powstał zapewne po wybudowaniu świątyni, czyli po 1939 roku.

Opis

Nastawa ołtarzowa przyścienna, architektoniczna, jednokondygnacyjna ze zwieńczeniem. Mensa skrzyniowa, prostopadłościenna, ustawiona na jednym stopniu. Antepedium trójpolowe, obramione profilowanymi listwami, w narożach ujęte skręconymi, złoconymi kolumnami. W środkowym polu hierogram IHS, w bocznych motywy kwiatu dziewięćsiłu. Portatyl w formie kamiennej płytki. Tabernakulum w kształcie niewielkiej prostopadłościennej szafki, ujęte w narożach skręconymi kolumnami o kapitelach kostkowych, podtrzymujących profilowany gzyms. Od frontu drzwiczki w formie prostokąta zamkniętego łukiem odcinkowym, z rytą dekoracją roślinną i aplikowanym złoconym kielichem. Nastawa płaska, flankowana skręconymi, złoconymi kolumnami, ustawionymi na cokołach, dekorowanych rozetką. Kolumny zwieńczone kostkowymi kapitelami, ozdobionymi rozetką, nad którymi przerwany przyczółek. Nad polem środkowym zredukowane belkowanie, z fryzem zdobionym ukośną kratką. Zwieńczenie ujęte dwoma wolutami z uskokiem, dekorowanymi na krańcach rozetkami, pomiędzy którymi półokrągłe wycięcie i łaciński krzyż. W polu głównym obraz „Najświętsze Serce Jezusa” w prostokątnej ramie, dookoła obwiedziony szerokim profilowaniem. Struktura bejcowana, pokryta lakierem, detale i kolumny złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Struktura ołtarza opiera się na wzorach wykształconych w sztuce nowożytnej. W polu głównym umieszczony jest obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Ikonografia tego tematu rozwinęła się w czwartej ćwierci XVIII wieku, a w sztuce dewocyjnej w XIX i na początku XX wieku. Na teologiczne ujęcie i liturgiczny kształt nabożeństwa do Serca Pana Jezusa miały wpływ objawienia siostry Marii Alacoque ze Zgromadzenia Sióstr Wizytek. Porządek nabożeństwa zatwierdził papież Klemens XIII w 1765 roku. Wkrótce Pompeo Batoni, włoski malarz epoki baroku namalował obraz „Najświętsze Serce Jezusa” dla kościoła Il Gesù w Rzymie. Wizerunek ukazuje Jezusa w półpostaci, trzymającego w lewej ręce swoje serce na dłoni, a prawą na nie wskazującego. Obraz stał się najczęściej reprodukowanym wzorem ujęcia tego tematu w sztuce. Na rozpowszechnienie wizerunku, zwłaszcza w sztuce dewocyjnej miało wpływ wykorzystanie kompozycji jako ilustracji w wydanym w 1768 roku, w Rzymie druku „Raccolta di ragionamenti in lode del Santissimo Cuor di Gesù” (rycina Giovaniego Antonia Faldoniego). Drugi obraz Batoniego, o zbliżonej ikonografii, w którym Serce Jezusa goreje na tle jego piersi, a Jezus jedną ręką błogosławi, a drugą wskazuje na serce został w 1891 roku uznany za jedyne dopuszczalne przedstawienie tego tematu. Interesującym motywem w zdobieniu ołtarza są kwiaty dziewięćsiłu pospolitego, występującego na terenie babiogórskim. Dziewięćsił jest góralską nazwą rośliny, która według miejscowych wierzeń ma w sobie dziewięć mocy, które dają człowiekowi dziewięć sił, a te z kolei są dziewięć razy silniejsze od innych ziół. Z kolei zakonnicy zwali ją osetkiem Najświętszej Marii Panny.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Streszczenie

Ołtarz boczny powstał zapewne po wybudowaniu świątyni, czyli po 1939 roku. Jego struktura opiera się na wzorach wykształconych w sztuce nowożytnej. W polu głównym umieszczony jest obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Interesującym motywem w zdobieniu ołtarza są kwiaty dziewięćsiłu pospolitego, który występuje na terenie babiogórskim. Dziewięćsił jest góralską nazwą rośliny, która według miejscowych wierzeń ma w sobie dziewięć mocy, które dają człowiekowi dziewięć sił, a te z kolei są dziewięć razy silniejsze od innych ziół.

Bibliografia