Najświętsze Serce Jezusa

Dzieje zabytku

Obraz namalowany przez Edwarda Lepszego i sprawiony przez księdza Bańskiego w 1887 roku do kościoła parafialnego znajduje się tam do dziś. Zastąpił on inny obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa malowany przez nauczyciela z Piekar.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta z przedstawieniem Najświętszego Serca Jezusa ujęty złotą, profilowaną ramą. W centrum kompozycji Chrystus ukazany w całej postaci. Prawą ręką wskazuje na gorejące, koronowane cierniem serce umieszczone na jego piersi, lewą ma opuszczoną, głowę przechyla na lewe ramię, patrzy na widza. Ma owalną twarz o smutnym wyrazie, brązowe oczy, wąski nos i niewielkie usta, na policzkach delikatny rumieniec. Długie, brązowe włosy spływają mu na ramiona i plecy, twarz okala rozdzielona w dwa pukle broda i wąsy. Wokół głowy szeroki, promienisty nimb w różnych odcieniach żółtego koloru. Chrystus jest ubrany w długą, jasnoczerwoną suknię przepasaną sznurem, a na nią ma zarzucony ciemnoniebieski płaszcz, który zakrywa nogi, ramiona i jest zaczepiony o pasek przy lewym biodrze. Zbawiciel stoi na i pośród chmur, w tle gwieździste niebo. Kolorystyka obrazu jasna, pastelowa.

Zarys problematyki artystycznej

Ukazany w rzeźbie typ ikonograficzny Najświętszego Serca Jezusa ma rozbudowane znaczenie. Przedstawia Jezusa-Boga – drugą osobę Trójcy Świętej, którego serce stanowi część fizycznego ciała. Oglądamy ludzkie serce w boskiej piersi. Kult tego przedstawienia rozpoczął się w późnym średniowieczu. W XVII wieku był propagowany przez jezuitów, którzy szybko dostrzegli w nim szansę ożywienia pobożności ludowej.
Został jednak oficjalnie zatwierdzony przez kościół dopiero w 1765 roku, a jego doktrynalne znaczenie sformułowano dopiero w 1956 roku (w encyklice Piusa XII „Haurietas Aquas”). W XIX wieku, dzięki wspomnianej działalności jezuitów oraz w wyniku powstania kilku zgromadzeń pw. Najświętszego Serca kult przedstawienia nasilił się i zdominował masową pobożność. Uwidoczniony w obrazie typ ikonograficzny wykształcił się z obrazu Pompeo Batoni, który namalował „Najświętsze Serce Jezusa” dla kościoła Il Gesù w Rzymie. Wizerunek ukazywał Jezusa w półpostaci, który w lewej ręce trzyma swoje serce na dłoni, a prawą na nie wskazuje. Obraz stał się najczęściej reprodukowanym wzorem ujęcia tematu Najświętszego Serca Jezusa. Drugi obraz Batoniego, o zbliżonej ikonografii, w którym serce Jezusa goreje na tle jego piersi, a Jezus jedną ręką błogosławi, a drugą wskazuje na serce został w 1891 roku uznany za jedyne dopuszczalne przedstawienie tego tematu. Wizje i obrazy dewocyjne rozpowszechniały z kolei wizerunek Najświętszego Serca Chrystusa z poziomą raną, koroną cierniową, płomieniami i krzyżem. Widoczny na lisieckim płótnie sposób przedstawienia, jak wiele innych, łączy oba omówione wzory. Artysta zachował proporcje ciała, prawidłowo przedstawił fałdy szat. Zgodnie z konwencją i dziewiętnastowieczną modą postać Chrystusa cechuje łagodny wyraz.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zabrudzenia powierzchni.

Streszczenie

Obraz z przedstawieniem Najświętszego Serca Jezusa został namalowany przez Edwarda Lepszego i sprawiony przez księdza Bańskiego w 1887 roku do kościoła parafialnego znajduje się tam do dziś. Zastąpił on inny obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa malowany przez nauczyciela z Piekar.

Bibliografia