krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Wieliczka
Miejscowość
Wieliczka
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wieliczka
Parafia
Św. Klemensa
Tagi
krucyfiks rzeźba XVIII wieku sztuka późnobarokowa
Miejsce przechowywania
Kościół
Identyfikator
DZIELO/09123
Kategoria
krucyfiks
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek (?)
Technika i materiał
drewno rzeźbione, polichromowane
Wymiary podstawowe
wysokość – 153 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0

Dzieje zabytku

Krucyfiks stanowił najpewniej część wyposażenia dawnego kościoła św. Klemensa.

Opis

Rzeźbiona figura Chrystusa Ukrzyżowanego zawieszona na prostym, późniejszym od rzeźby krzyżu. Chrustu wisi z rozłożonymi do boków rękami przybitymi gwoździami, ze stopami złożonymi razem, prawa na lewej, przybitymi jednym gwoździem; kolana lekko ugięte. Ciało wyprężone, z zaznaczonymi żebrami i muskulaturą. Głowa opada na prawe ramię, twarz pociągła, oczy przymknięte, proste, nos prosty, długi, usta rozchylone, otoczone krótkimi wąsami i dzieląca się w dwa pukle brodą. Długie, kręcone włosy opadają do przodu, na tors, na głowie masywna, złocona korona cierniowa. Figura bejcowana na kolor ciemnobrązowy. Biodra przewiązane srebrzonym, krótkim perizonium którego zwoje przeplatają się z przodu, a koniec przy prawym udzie zawija się w ekspresyjny zwój. Tkanina układa się w drobne fałdy. Chrystus wisi na drewnianym, ciemnobrązowym krzyżu, w jej górnej części titulus z napisem „I.N./R.I.”.

Zarys problematyki artystycznej

Śmierć Chrystusa na krzyżu będąca ofiarą odkupienia ludzkich grzechów oraz późniejsze zmartwychwstanie oznaczające przezwyciężenie śmierci określają fundament religii chrześcijańskiej. Najważniejszym symbolem wiary i śmierci ofiarnej jest krucyfiks – plastyczne przedstawienie umierającego lub umarłego Chrystusa na krzyżu, występujące samodzielne lub jako część większej grupy. Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Przedstawienie zredukowane, jak w przypadku tej rzeźby, wyłącznie do postaci wiszącego na krzyżu, martwego Jezusa uwypukla jego osamotnienie w czasie męki i stanowi obowiązkowe wyposażenie każdego kościoła. Skłania wiernych do refleksji nad sensem cierpienia i ofiary Jezusa, które prowadzą do odkupienia ludzkości oraz nad ograniczonym czasem ludzkiego życia w perspektywie wieczności.
Z punktu widzenia historyczno-artystycznego rzeźba naśladuje postswoszowskie krucyfiksy z dekoracyjnym, ekspresyjnie udrapowanym perizonium z rozwianym, skłębionym końcem tkaniny.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Osiemnastowieczna rzeźba ukrzyżowanego Chrystusa powieszona na późniejszym od niej krzyżu, pochodzi z dawnego kościoła św. Klemensa i nawiązuje formą do poststwoszowskich krucyfiksów z dekoracyjnym, ekspresyjnie udrapowanym perizonium z rozwianym, skłębionym końcem tkaniny.

Bibliografia

Brandmair Kathrin, "Kruzifixe und Kreuzigungsgruppen aus dem Bereich der „Donauschule”", Petersberg 2015
"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Künstle Karl, "Ikonographie der christlichen Kunst, Bde. 1-2", Freiburg 1928

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-126

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności