Polichromia ścian prezbiterium i ściany północnej nawy.

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Łapsze Niżne
Miejscowość
Niedzica
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niedzica
Parafia
Św. Bartłomieja Apostoła
Identyfikator
DZIELO/11890
Kategoria
polichromia ścienna
Ilość
1
Czas powstania
XIV/XV, około 1420 roku i po 1501 roku
Technika i materiał
wyprawa wapienno piaskowa; rysunek, fresk
Autor noty katalogowej
Andrzej Włodarek
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Wykonane XIV/XV, około 1420 roku i po 1501 roku, następnie w nieokreślonym czasie zamalowane i częściowo zniszczone w trakcie przebudowy kościoła. Odkryte i odsłonięte w latach 1984-1998.

Opis

Na wschodniej ścianie prezbiterium odsłonięto rysunek węglem drzewnym na pobiale wapiennej z przedstawieniem Grupy Ukrzyżowania (180 x 180 cm), z przełomu XIV i XV wieku. Freski w prezbiterium datowane są na około 1420 rok. Północną ścianę prezbiterium zdobi u dołu Veraicon (wys. 50 cm), a u góry rozbudowane Ukrzyżowanie (290 x 260 cm) z Arma Christi i innymi scenami Męki (Modlitwa w Ogrojcu, Pocałunek Judasza, Umywanie rąk, Zaparcie się św. Piotra oraz Vir dolorum i Chusta św. Weroniki. Na ścianie północno-wschodniej, wysoko pod sklepieniem, widnieje Tron Łaski (220 x 170 cm). Na południowej ścianie prezbiterium zachowały się napisy łacińskie minuskułą o treści moralizatorskiej. Na północnej ścianie nawy odsłonięto przedstawienia figuralne w trzech strefach, pochodzące z czasu po 1501 roku. W górnej strefie widnieje (od lewej) Wjazd do Jerozolimy Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż oraz być może Spotkanie Jezusa ze św. Weroniką. W strefie środkowej rozpoznano przedstawienia przykazań Dekalogu opatrzone łacińskimi napisami. Przedstawienia w najniższej strefie zachowały się szczątkowo, ale odczytuje się je jako przedstawienia Siedmiu grzechów głównych. Na ścianie tęczowej zachowały się fragmenty malowideł uważanych za przedstawienie Golgoty. Ponadto odsłonięto również na ścianach prezbiterium zacheuszki datowane na przełom XIV i XV wieku oraz w nawie jeden zacheuszek z 1501 roku, upamiętniający rekoncyliację kościoła.

Zarys problematyki artystycznej

Wczesnogotycki cykl malowideł ściennych o tematyce pasyjnej i dydaktycznej oraz zacheuszki.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zachowane fragmentarycznie, konserwowane w latach 1984-1989 – Andrzej i Antoni Guzik (ASP Kraków).

Streszczenie

W czasie prac konserwatorskich w kościele w latach 1984-1998 na ścianach prezbiterium i ścianie północnej nawy odsłonięto gotycką polichromię oraz rysunki. Rysunek Grupy Ukrzyżowania pochodzi z przełomu XIV i XV wieku. Cykl malowideł ściennych o tematyce pasyjnej i dydaktycznej z łacińskimi napisami w prezbiterium datowany jest na około 1420 rok. Natomiast freski na północnej ścianie nawy (Wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Szymon Cyrenejczyk niosący krzyż, Spotkanie Jezusa ze św. Weroniką (?), Dziesięcioro Przykazań, Siedem Grzechów Głównych) powstały po 1501 roku. Odkryto także zacheuszki oraz nieokreślone rysunki i napisy.

Jak cytować?

Andrzej Włodarek, "Polichromia ścian prezbiterium i ściany północnej nawy.", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/polichromia-scian-prezbiterium-i-sciany-polnocnej-nawy

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności