Trójca Święta

Dzieje zabytku

Figury pochodzą z ołtarza głównego z dawnej parafii w Sułkowicach, przywiezionego do Tarnawy w 1967, gdzie poddane zostały konserwacji.

Opis

Grupa płaskorzeźbiona złożona z figury Chrystusa i Boga Ojca w otoczeniu obłoków oraz gołębicy Ducha Świętego. Po lewej stronie postać siedzącego Chrystusa, zwrócona w trzech czwartych do wewnątrz. Jego lewa ręka spoczywa na piersi, prawą przytrzymuje krzyż. Ma twarz o wyraźnych rysach, małym nosie oraz szeroko otwartych oczach; okoloną zarostem; włosy długie, opadają na plecy w postaci fal. Ciało o wyraźnie zarysowanej anatomii. Figura w partii bioder przepasana jest płaszczem spływającym na nogi i zawieszonym na prawym ramieniu; tkanina obficie drapowana w duże fałdy i delikatne załamania. Po prawej stronie siedząca postać Boga Ojca, zwrócona w trzech czwartych na zewnątrz. Lewą rękę wysuwa w bok, prawą w geście błogosławieństwa wyciąga przed siebie. Głowę ma skierowaną w prawą stronę, delikatnie pochyloną, spogląda w dół. Ma podłużną twarz o starczych rysach i niewielkim nosie, która jest okolona długą siwą brodą, spływającą na pierś; włosy krótkie, delikatnie falowane. Postać ubrana w tunikę, przepasaną w talii, o obficie marszczonej tkaninie, ściśle przylegającej do ciała; płaszcz zawinięty na prawym ramieniu, spoczywa na kolanach w formie obficie fałdowanej, ciężkiej draperii. Między postaciami kula w otoczeniu obłoków i uskrzydlonych główek anielskich. Całość wieńczy gołębica Ducha Świętego w glorii promienistej. Polichromia naturalistyczna w partiach ciała; obłoki, kula i gołębica srebrzone; szaty, atrybuty i gloria złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Trójca Święta w omawianym dziele została ukazana w tradycyjnym, nowożytnym typie ikonograficznym. Boga Ojca przedstawiono pod postacią starca, a Chrystusa jako mężczyznę w sile wieku ubranego w obszerny płaszcz. Ponad nimi unosi się gołębica Ducha Świętego, która ma rozłożone w locie skrzydła. Chrystus trzyma krzyż, symbol własnej męki. Ten sposób ujęcia stworzył Tycjan, malując „Triumf Trójcy Świętej”. Usadowił Boga Ojca i Chrystusa na wspólnym tronie z chmur, a nad nimi umieścił unoszącą się gołębicę. Pomysł rozwinął Peter Paul Rubens na obrazie pod tym samym tytułem, namalowanym między 1620 a 1625 rokiem i przechowywanym w Staatsgalerie Neuburg należącej do Bayerische Staatsgemäldesammlungen. W jego ujęciu dwie osoby Trójcy stawiają stopy na globie otoczonym dołem przez trzy aniołki. Obraz stał się inspiracją dla wielu przedstawień ołtarzowych oraz fresków. Kompozycja była rozpowszechniana za pomocą rycin i stała się podstawą dla wielu późniejszych odwzorowań. Opierają się na nich m.in. dziewiętnasto- i dwudziestowieczne dzieła przechowywane w kościołach w Trybszu, Dobczycach, Waksmundzie, Przytkowicach, Pelczowie, Stryszowie i innych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Płaskorzeźba z przedstawieniem Trójcy Świętej tronującej w obłokach znajduje się w zwieńczeniu ołtarza głównego kościoła w Tarnawie. Wraz z nastawą została w 1967 roku przeniesiona tutaj z Sułkowic. Kompozycję oparto na bardzo popularnym, nowożytnym wzorze ikonograficznym.

Bibliografia