Św. Stanisław

Dzieje zabytku

Figura św. Stanisława powstała na początku XVII wieku. Pochodzi z ołtarza należącego do dawnego wyposażenia kościoła. W późniejszym czasie została wtórnie zamontowana do późnobarokowego ołtarza.

Opis

Rzeźba ścięta z tyłu i drążona; ustawiona na niskiej nieregularnej podstawie. Figura ukazana frontalnie, z lekko pochyloną głową, ugiętą prawą nogą, obie ręce ma ugięte, blisko ciała, prawą lekko unosi z dłonią w geście błogosławieństwa, w lewej trzyma pastorał. Twarz ma szeroką, kwadratową, z podkreślonym podbródkiem, o dużych, opadających i półprzymkniętych oczach, sporym, ale wąskim nosie i długich ustach. Włosy sięgające ramion, głęboko rzeźbione w rytmiczne, pojedyncze pukle. Święty ubrany w długą albę, rokietę oraz kapę zarzuconą na ramiona i plecy, zapiętą na piersi klamrą. Na głowie ma infułę, lamowaną taśmami, dekorowaną ornamentem. Przy lewej nodze świętego niewielką postać Piotrowina, klęczącego w skrzyni, ukazanego z profilu, z głową skierowaną w górę i rękami złożonymi w geście modlitwy. Polichromia ciała naturalistyczna, szaty złocone i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Obie figury biskupów z tego ołtarza wykonał ten sam twórca. Charakteryzuje je sztywny i blokowy sposób kształtowania wolumenu postaci. Tkanina modelowa jest w sposób uproszczony, o rytmicznie układających się prostych fałdach, łamiących się na ugiętej nodze. W obu figurach widoczny jest ten sam typ twarzy i sposób rzeźbienia włosów. Figury zostały wykonane na początku XVII wieku, ale widoczne są w nich wciąż reminiscencje późnogotyckie, szczególnie w sposobie rzeźbienia włosów, sztywnym upozowaniu i modelunku szat.
Są to najpewniej jedne z najstarszych dzieł w kościele, pochodzące z jego pierwszego wyposażenia.
Święty Stanisław ze Szczepanowa był biskupem krakowskim, dlatego ukazany jest w stroju odpowiadającym tej godności. Ikonografia przedstawiająca go z niewielką postacią Piotrowina ilustruje legendę o nabyciu przez świętego wsi Piotrawin. W związku z tym wydarzeniem wywiązał się spór pomiędzy Stanisławem a spadkobiercami zmarłego właściciela wsi, który został rozstrzygnięty przed sądem królewskim na korzyść Stanisława. Według legendy św. Stanisław wskrzesił wspomnianego właściciela wsi, aby ten stanął przed sądem i dzięki jego zeznaniom biskup dowiódł swoich praw własności.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Polichromia, złocenia i srebrzenia silnie przetarte, z wieloma ubytkami i odpryskami. Silne zabrudzenia całości.

Streszczenie

Figura św. Stanisława powstała na początku XVII wieku, ale widoczne są w niej reminiscencje późnogotyckie. Jest to najpewniej jedno z najstarszych dzieł w kościele, pochodzące z jego pierwszego wyposażenia.

Bibliografia