Św. Rozalia

Dzieje zabytku

Obraz św. Rozalii został namalowany w XX wieku i wstawiony do ołtarza z początku XVIII wieku. Ołtarz wymieniany jest w aktach wizytacji biskupich z 1727, 1748 i 1783 roku. W ostatniej opisano, że nastawa była pomalowana na kolor biały i złocona: „Ołtarz czwarty. Na dwóch gradusach z mensą drewnianą niekonsekrowaną w rzeźbie stolarskiej, biało malowany i złocony, w którym obraz S. Józefa”. Ołtarz jest również wymieniany w inwentarzach kościelnych (1791, 1828, 1836, 1843, 1844). W jednym z nich, z 1843 roku, zapisano, że wokół obrazu św. Józefa znajduje się pięć (a nie sześć) obrazów ze świętymi. Być może obraz św. Rozalii został wstawiony w XX wieku w miejsce jakiegoś starszego przedstawienia.

Opis

Obraz w kształcie leżącego owalu z przedstawieniem św. Rozalii. W centrum całopostaciowe przedstawienie św. Rozalii leżącej w grocie z głową z lewej strony obrazu, wspartą prawą ręką, ugiętą w łokciu, w lewej trzyma mały krucyfiks. Twarz o młodzieńczych rysach z zamkniętymi oczami, z długim nosem i ustami ułożonymi w delikatny uśmiech, karnacja jasna. Święta ubrana w jasnoszary habit z czarnym welonem, stopy bose, na głowie wieniec z białych róż, a wokół głowy promienisty nimb. U dołu obrazu, bliżej lewej strony leży czaszka. Święta otoczona jest wieńcem z gałązek białych róż. Rama złocona w formie wieńca z liści wawrzynu i zdobiona czterema małymi różami.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz św. Rozalii jest umieszczony w nastawie z około 1700 roku, która stanowi przykład przełamania dotychczasowej konwencji budowania struktur ołtarzowych. Zarzucono w niej wykorzystywanie porządków architektonicznych na poczet rozbudowanej ramy o bardzo bujnych splotach akantu. Według legendy św. Rozalia miała wieść życie pustelnicze w górskiej jaskini niedaleko Palermo. Urodziła się około 1130 roku, a zmarła około 1165 roku. Do św. Rozalii zwracano się zwłaszcza w czasie zarazy. W sztuce przedstawiana jest jako młoda pustelnica, we wczesnej ikonografii w habicie bazyliańskim, a w późniejszej (od pierwszej połowy XVII wieku) w habicie franciszkańskim lub stroju świeckim z jasnymi rozpuszczonymi włosami. Do atrybutów świętej należą: róże, czaszka, krucyfiks, różaniec i księga, część z nich widnieje na omawianym dziele. Została ukazana jako zmarła, co często spotyka się w jej ikonografii. Pierwszy wizerunek świętej (zmarłej) wykonał w 1625 roku rzeźbiarz Gregori Tedeschi do Sanktuarium św. Rozalii u podnóża Monte Pellegrino. W sztuce polskiej wizerunek św. Rozalii jest często przedstawiany w towarzystwie dzieł związanych ze św. Rochem i św. Sebastianem, ze względu na wspólny patronat od chorób zakaźnych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dostateczny, znaczne pociemnienie warstwy malarskiej, spękania farby.

Streszczenie

Obraz św. Rozalii jest umieszczony w nastawie z około 1700 roku. Według legendy św. Rozalia miała wieść życie pustelnicze w górskiej jaskini niedaleko Palermo. Urodziła się około 1130 roku, a zmarła około 1165 roku. Do św. Rozalii zwracano się zwłaszcza w czasie zarazy. Została ukazana jako zmarła, co często spotyka się w jej ikonografii.

Bibliografia