Matka Boska Śnieżna

Dzieje zabytku

Obraz powstał na przełomie XVII i XVIII wieku i został umieszczony w ołtarzu bocznym z drugiej ćwierci XVII wieku, bogato dekorowanym ornamentem małżowinowo-chrząstkowym. Obraz był odnotowany w inwentarzach kościelnych z 1791 oraz 1843 roku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta z wizerunkiem Matki Boskiej Śnieżnej. Maria przedstawiona frontalnie, w półpostaci, z Dzieciątkiem Jezus na lewym ręku, ze skrzyżowanymi dłońmi. Twarz podłużna, z długim i wąskim nosem, drobnymi ustami, dużymi oczami obwiedzionymi regularnymi łukami brwiowymi, ze wzrokiem skierowanym wprost na widza. Dzieciątko zwrócone trzy czwarte w prawo, w pozycji siedzącej, z książką ze znakiem krzyża na obwolucie w lewej dłoni, prawą czyniące gest błogosławieństwa, na stopach ma namalowane rzymskie sandałki. Twarz okrągła o wyrazistych rysach, duże i brązowe oczy, zarumienione policzki, włosy kręcone, średniej długości opadające na plecy, wzrok skierowany na Matkę. Wokół głów Marii i Dzieciątka złote i koliste nimby. Tło w ciemnych odcieniach szarości i koloru niebieskiego, rozjaśnione w górnej części. Na postacie Marii i Dzieciątka nałożone metalowe: sukienki, korony w typie zamkniętym oraz chustka w dłoni Marii. Sukienki ozdobione wicią roślinną z kwiatami.

Zarys problematyki artystycznej

Omawiane dzieło popularnie nazywane obrazem „Matki Boskiej Dobrej Rady” to przedstawienie, które wywodzi się od obrazu „Salus Populi Romani” z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie. Historia rzymskiego wizerunku związana jest z bitwą pod Lepanto, która rozegrała się 7 października 1571 roku pomiędzy siłami państw chrześcijańskich a imperium otomańskim. Jej wynik był z trwogą oczekiwany w wielu krajach Europy. Papież Pius V zarządził w tej intencji odprawienie błagalnych procesji różańcowych, wnoszących o protekcję do Matki Boskiej w obronie chrześcijaństwa. W Rzymie, wspomniany wizerunek z bazyliki Santa Maggiore obnoszony był w uroczystej procesji. Po odniesionym zwycięstwie pod Lepanto został otoczony szczególnym kultem i rozpowszechniony w licznych kopiach, które wkrótce trafiły również do Polski. W związku z cudem, jaki wydarzył się podczas budowy bazyliki, obraz nazwano Matką Boską Śnieżną. Jedna z pierwszych kopii obrazu, sprowadzona prawdopodobnie przez kardynała Bernarda Maciejowskiego około 1600 roku, podobnie jak jej pierwowzór, niebawem odegrała kluczową rolę w publicznych procesjach i modlitwach o zwycięstwo nad siłami tureckimi (bitwa pod Chocimiem, 1621 rok). Rozpowszechnienie tego wizerunku ułatwiły postanowienia soboru trydenckiego, otwierające drogę do nowych form życia religijnego. Wizerunek ten jest silnie związany z nabożeństwem różańcowym, propagowanym przez licznie utworzone na terenie Rzeczypospolitej bractwa. Marian Kornecki wyróżnił kilka wariantów ikonograficznych wizerunku Matki Boskiej Śnieżnej. Niestety przyporządkowanie obrazu do któregoś z nich jest utrudnione ze względu na przykrywające go metalowe sukienki. Warto jednak zwrócić uwagę, przyglądając się owym ozdobom, na charakterystyczną chusteczkę, którą Maria trzyma w dłoniach. Motyw ten, symbolizujący macierzyńską opiekę, został zaczerpnięty z rzymskiego pierwowzoru. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły autora dzieła, które można datować na przełom XVII i XVIII wieku.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Streszczenie

Obraz Matki Bożej w kościele w Korzkwi powstał na przełomie XVII i XVIII wieku i został umieszczony w ołtarzu bocznym z drugiej ćwierci XVII wieku, bogato dekorowanym ornamentem małżowinowo-chrząstkowym. Ikonograficznie wzorowany jest na popularnym wizerunku Matki Boskiej Śnieżnej zwanym „Salus Populi Romani” z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie. Wizerunek ten silnie związany jest z nabożeństwem różańcowym, na terenie Rzeczypospolitej był reprezentowany przez liczne kopie. Niektóre obrazy przywiezione były bezpośrednio z Rzymu. Niestety pochodzenie i atrybucja omawianego dzieła nie są znane.

Bibliografia