Św. Katarzyna Aleksandryjska

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Nowy Targ
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Nowy Targ
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
malarstwo XIX wieku Rossowski Władysław św. Katarzyna Aleksandryjska Wawrzynowski Michał ks.
Miejsce przechowywania
ołtarz główny
Identyfikator
DZIELO/22492
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1892 rok
Fundator
ksiądz Michał Wawrzynowski
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Kraków
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – 177 cm
wysokość – 278 cm
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

W ołtarzu głównym kościoła w Nowym Targu znajduje się obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej, namalowany przez Władysława Rossowskiego w 1892 roku z fundacji ówczesnego proboszcza księdza Michała Wawrzynowskiego. Pierwotnie w tym miejscu umieszczony był obraz barokowego malarza Franciszka Lekszyckiego, dekorowany 193 perłami i srebrnymi sukienkami. Ksiądz Michał Wawrzynowski podczas odnowienia ołtarza głównego postanowił również wykonać konserwację obrazu św. Katarzyny. Zadanie zlecił Władysławowi Rossowskiemu. Malarz uznał jednak, że naprawa starego obrazu jest „niemożebna” i zdecydował się wykonać kopię dzieła barokowego mistrza. Oryginał przekazano do schroniska Lubomirskich w Krakowie.

Opis

Obraz w prostokątnej, profilowanej ramie od góry zamkniętej łukiem nadwieszonym, przedstawiający św. Katarzynę Aleksandryjską, zwróconą trzy czwarte w prawo. Święta w prawej dłoni trzyma palmę męczeństwa, lewą wspiera się na rękojeści miecza. Twarz owalna o wyraźnych, linearnych rysach, dużych i brązowych oczach oraz długim nosie; na szyi sznur pereł, na uszach kolczyki. Ubrana jest w białą koszulę z długimi rękawami, niebieską tunikę ozdobioną złotą lamówką i przepasaną złotym pasem z ozdobną klamrą w formie rozety. Spod tuniki wystaje czerwona, długa suknia. Na lewe ramie ma narzucony czerwony płaszcz, luźno spływający na ziemię. Na głowie jest korona otwarta, od której z prawej strony spływa biały welon zdobiony w niebieskie paski. U stóp świętej, po lewej stronie obrazu leżą: korona zamknięta, topór i gałązka białej lilii. Święta przedstawiona jest na tle gładkiej kolumny na wysokim cokole, o który wsparte jest koło. Po przeciwnej stronie obrazu ukazani są trzej, pomniejszeni, dyskutujący filozofowie. Obok, również miniaturowa, scena przedstawiająca ścięcie św. Katarzyny. W oddali widoczne płonące koło. W górnej części obrazu są rozstępujące się niebiosa z aniołkiem trzymającym w dłoniach dwa wieńce; obok pary główek anielskich. Kolorystyka stonowana, ciepła, z przewagą brązów. Na odwrociu napis: „Obraz ten fundował ks(iądz) Michał Wawrzynowski Proboszcz w Nowym Targu Poświęciż był Jego / Em(inencja) Kardynał Książe Biskup Krakowski Albin Dunajeski / Kraków r(oku) p(ańskiego) 1892 Malował / Wł(adysław) Rossowski”.

Zarys problematyki artystycznej

Obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej został namalowany w 1892 roku przez Władysława Rossowkiego. Święta (zm. 305) jest patronką filozofów chrześcijańskich oraz uniwersytetów. Ukazana na obrazie historia wiąże się z dysputą zarządzoną przez Maksencjusza, pomiędzy św. Katarzyną a pogańskimi filozofami, która skończyła się ich nawróceniem. Sama święta zginęła śmiercią męczeńską na początku IV wieku, gdy odmówiła wykonania rozkazu cesarza Maksencjusza – złożenia ofiar pogańskim bogom. W omawianym dziele została ukazana ze złamanym kołem i mieczem, które nawiązują do jej męczeństwa. W trakcie tortury miażdżenia kołem sprawiła modlitwą, że rozpadło się ono w rękach oprawców. Ostatecznie została ścięta mieczem. Oba atrybuty są często wykorzystywane w ikonografii świętej. Autor dzieła nawiązując do oryginału autorstwa Franciszka Lekszyckiego, wykonał obraz w konwencji barokowego malarstwa religijnego. Rossowski urodził się w 1857 roku w Monasterzyskach koło Buczacza, zmarł w 1923 roku we Lwowie. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierownictwem Jana Matejki. W 1881 roku otrzymał stypendia cesarskie i rządowe na studia w akademii monachijskiej oraz w Dreźnie i w Paryżu. W Krakowie osiedlił się w 1883 roku. W latach 1885-1892 pełnił funkcję profesora rysunku i malarstwa na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego w Krakowie. Działalność artysty przerwała nieuleczalna choroba w 1919 roku. Silny wpływ na twórczość malarza wywarł Jan Matejko. Rossowski był wiernym naśladowcą mistrza, zwłaszcza na początku swojej drogi artystycznej. Tworzył dzieła o różnorodnej tematyce: religijnej, historycznej, portretowej oraz współczesnej.

Streszczenie

W ołtarzu głównym kościoła w Nowym Targu znajduje się obraz św. Katarzyny Aleksandryjskiej, namalowany przez Władysława Rossowskiego w 1892 roku z fundacji ówczesnego proboszcza księdza Michała Wawrzynowskiego. Pierwotnie w tym miejscu umieszczony był obraz barokowego malarza Franciszka Lekszyckiego, dekorowany 193 perłami i srebrnymi sukienkami.

Bibliografia

Zbiciak Józef, "Św. Katarzyna Aleksandryjska. 1. Życie" , [w:] "Encyklopedia katolicka, t. 8" , Lublin 2000 , s. 986
Łukaszczyk Mieczysław , "650 lat parafii św. Katarzyny w Nowym Targu", Kalwaria Zebrzydowska 1997
"Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 9", Warszawa 2013
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Szydłowski Tadeusz, "Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny, cz. 3: Województwo krakowskie, t. 1, z. 1: Powiat nowotarski", Warszawa 1938
Skorupa Andrzej, Monita Rafał, "Nowy Targ. Kościół św. Katarzyny", Kraków 2012
Łepkowski Józef, Jerzmanowski Józef, "Ułamek z podróży archeologicznej po Galicyi odbytej w r. 1849. Okolica podkarpacka: obwód sądecki", Warszawa 1850
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły Niżnego Podhala", Kraków 2004
Biernacka Róża, "Rossowski Władysław" , [w:] "Polski słownik biograficzny, t. 32" , Wrocław-Warszawa-Kraków 1989-1991 , s. 144-145

Osoby związane z dziełem

Jak cytować?

Maria Działo, "Św. Katarzyna Aleksandryjska", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/sw-katarzyna-aleksandryjska-9

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności