Sakralne Dziedzictwo Małopolski

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane, figura została prawdopodobnie wykonana z przeznaczeniem do ołtarza.

Opis

Figura pełna na cokole przedstawiająca św. Józefa. Święty stoi frontalnie, spogląda lekko w dół. Ma pociągłą twarz, małe, półprzymknięte oczy, wąski nos i niewielkie usta, ciemny zarost oraz opadające na kark, proste włosy. Prawą rękę ma złożoną na piersi, w lewej trzyma kwitnącą laskę. Święty jest ubrany w fioletową, przewiązaną złotym paskiem suknię oraz brązowy, spięty pod szyją płaszcz lamowany złotą taśmą z ornamentem utworzonym z winnej latorośli.
Na cokole zachował się fragment podpisu „[…]Josep[…]”, który można rozwinąć jako Sanctus Josephus.

Zarys problematyki artystycznej

Święty Józef został przedstawiony w niepopularny sposób, jako brodaty mężczyzna w sile wieku trzymający kwitnącą laskę. Częściej bywa ukazywany trzymając na rękach Dzieciątko Jezus, którym się opiekował lub z narzędziami ciesielskimi wskazującymi na wykonywany zawód. Kwitnąca laska nawiązuje do historii wyboru męża dla służącej w świątyni Marii. Nakazano przybyć do świątyni wszystkim niezamężnym mężczyznom z rodu Dawida, a każdy z nich otrzymał laskę. Laska Józefa zakwitła i usiadła na niej gołębica Ducha Świętego, co zostało odczytane jako wybór. Historia odwołuje się do epizodu zakwitnięcia laski Aarona, którego Jahwe ogłosił w ten sposób pierwszym arcykapłanem Izraela.
Rzeźba mogła dawniej stanowić element wyposażenia ołtarza.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne ubytki w warstwie polichromii cokołu, brak części stopy oraz cokołu.

Literatura

Janicka-Krzywda Urszula, Patron-atrybut-symbol, Poznań 1993, s. 50.
Seibert Jutta, Leksykon sztuki chrześcijańskiej. tematy, postacie, symbole, Kielce 2007, s. 144-146.
Żywoty świętych pańskich na wszystkie dnie roku podług najwiarygodniejszych źródeł wyjętych z dzieł ojców i doktorów kościoła św., oprac. wg O. Bitschnaua, Mikołów-Warszawa 1905, s. 247-249.

Streszczenie

Przedstawienie Świętego Józefa stanowi od czasów średniowiecza ważny temat ikonograficzny, który utrzymał swą popularność do XX wieku. Tym razem, a co rzadkie, cieśla został przedstawiony z kwitnącą laską, nawiązującą do sposobu wybrania go na męża Marii oraz do starotestamentowej postaci Aarona, który wskazany owym cudem został ogłoszony pierwszym arcykapłanem Izraela. Dawniej stanowiła najprawdopodobniej fragment ołtarza.