Św. Filip

Dzieje zabytku

Figura św. Filipa powstała w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Została wtórnie umieszczona w siedemnastowiecznej strukturze ołtarza głównego być może na przełomie XIX i XX wieku. Zapewne była odnawiana razem z całą nastawą w latach 1926 i 1944.

Opis

Figura ścięta z tyłu i drążona, ustawiona na niskiej podstawie w formie skały. Święty ukazany frontalnie, w kontrapoście, z głową skierowaną w lewo. Ręce ma wyciągnięte do przodu i rozłożone, w lewej dłoni ma pióro, w prawej trzyma laskę zakończoną krzyżem. Twarz ma pociągłą, o niskim czole, migdałowatych oczach, małym nosie i ustach, okoloną gęstą, silnie kręconą brodą oraz krótkimi skręconymi w pojedyncze pasma włosami. Ubrany jest w srebrzoną tunikę, przepasaną złoconą wstęgą w talii oraz złocony płaszcz zarzucony na prawe ramię i zawinięty z przodu postaci. Polichromia ciała naturalistyczna.

Zarys problematyki artystycznej

Figura ma bardzo charakterystycznie rzeźbione rysy twarzy niemal pozbawionej czoła oraz włosy i brodę silnie skręcone w pojedyncze, rozwiane pukle. Znamienny jest również sposób modelowania draperii rzeźbionych w rurkowate, poskręcane i falowane fałdy, o niezależnej wobec układu ciała ekspresji. Bardzo zbliżone pod względem formalnym figury znajdują się w kościele św. Katarzyny w Nowym Targu i w ołtarzu głównym świątyni w Niedzicy. Być może zostały wykonane przez wciąż słabo rozpoznany warsztat braci Wierzbickich z Nowego Targu, działający na terenie Spisza. Filip pochodził z Betsaidy (podobnie jak Andrzej i Piotr), został powołany przez Chrystusa na jego ucznia. W ewangeliach wspominany był przy cudzie pomnożenia ryb i chleba oraz ostatniej wieczerzy. Zachowały się apokryfy opisujące późniejsze przygody apostoła („Dzieje Filipa”, „Ewangelia Filipa”). Filip miał zginąć w Hierapolis (Azja Mniejsza) za czasów cesarza Domicjana przez ukrzyżowanie i ukamienowanie. Jego atrybutem jest laska zakończona krzyżem i palma męczeńska. Święty Filip często występuje razem ze św. Jakubem Mniejszym. Relikwie obu apostołów zostały przywiezione razem do Rzymu w VI wieku i umieszczone w bazylice pod wezwaniem św. Filipa i św. Jakuba Mniejszego wybudowanej przez papieża Pelagiusza I (obecnie bazylika Świętych Dwunastu Apostołów w Rzymie). Obaj święci obchodzą wspomnienie tego samego dnia.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Delikatne przetarcia złoceń i srebrzeń, zabrudzenia.

Streszczenie

Figura św. Filipa powstała w pierwszej ćwierci XVIII wieku. Została wtórnie umieszczona w siedemnastowiecznej strukturze ołtarza głównego. Święty Filip był jednym z uczniów Chrystusa. Miał zginąć w Hierapolis (Azja Mniejsza) za czasów cesarza Domicjana przez ukrzyżowanie i ukamienowanie. Jego atrybutem jest laska zakończona krzyżem i palma męczeńska.

Bibliografia