Św. Dydak

Dzieje zabytku

Obraz namalował Stefan Chmiel w 1944 roku.

Opis

Obraz w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami. W centrum kompozycji znajduje się scena rozgrywająca się we wnętrzu klasztornym. Pośrodku wyobrażono stojącą postać św. Dydaka, zwróconego w trzech czwartych w prawo. W lewym ręku trzyma krycyfiks, prawą wyciąga do przodu, dotykając kaganka zapalonego przed obrazem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Święty ukazany jest, jako młody mężczyzna o szczupłej twarzy, krótkich i jasnych włosach, wysokim czole i dużych oczach. Ubrany jest w brązowy habit franciszkański, przewiązany sznurem z zawieszonym na boku różańcem. Nad głową ma złoty, okrągły nimb. Przed św. Dydakiem klęczą: kapłan w obszernym i czarnym płaszczu, wspierający swoją głowę na dłoniach; dwie młode kobiety i dziecko oraz starszy mężczyzna z brodą. W oddali widoczna jest postać stojącego zakonnika z pochyloną głową i rękoma złożonymi w geście modlitwy. W lewej części kompozycji ulokowano pulpit z księgą. Tło stanowi krużganek klasztorny, sklepiony kolebkowo z lunetami, widoczne są też wejścia do cel oraz okna wypełnione witrażami. W górnej części obrazu pojawiają się uskrzydlone główki puttów. Kolorystyka ciemna, ciepła na bazie brązów i beży. W prawym dolnym narożu znajduje się sygnatura „St(efan) Chmiel / pinxit / anno 1944”. Rama prosta, drewniana, pomalowana na zielono, a na brzegach na złoto.

Zarys problematyki artystycznej

Autorem obrazu jest Stefan Chmiel (1888-1978), który podczas drugiej wojny światowej wykonał szereg malowideł do ołtarzy bocznych w kościele oo. Franciszkanów w Wieliczce. Przypisywane są mu dzieła: „Matka Boska z Dzieciątkiem”, „Św. Józef”, „Św. Teresa z Lisieux”, „Św. Jacek”, „Najświętsze Serce Jezusa”, „Brat Alojzy Kosiba” oraz omawiany obraz. Artysta na większości obrazów zostawiał swoje sygnatury i datę wykonania. Chmiel ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie pod okiem Leona Wyczółkowskiego. Biorąc pod uwagę kształt omawianego dzieła zapewne znajdowało się ono w którymś z ołtarzy bocznych. Prezentowany na obrazie św. Dydak urodził się w Andaluzji około 1400 roku i był franciszkaninem. W ikonografii często ukazywany jest z krzyżem i różańcem, które symbolizują jego akty pokutne i modlitwy, jakimi wyjednał wielu ludziom łaskę powrotu do zdrowia. Według legendy św. Dydak uzdrawiał chorych palcem, który zanurzał w lampce płonącej przed obrazem Matki Bożej. Właśnie ten moment z legendy z życia św. Dydaka został zilustrowany przez Stefana Chmiela na obrazie w kościele oo. Franciszkanów w Wieliczce.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, płótno delikatnie pofalowane w lewym dolnym narożu.

Streszczenie

Obraz „Św. Dydak” został namalowany w 1944 roku przez Stefana Chmiela, artystę malarza będącego jednocześnie nauczycielem w wielickich szkołach. Wnioskując po kształcie dzieła musiał on być przeznaczony do pola głównego któregoś z ołtarzy bocznych. Mogło to mieć miejsce podczas konserwacji ołtarzy w kościele oo. Franciszkanów, podczas której część obrazów wymieniono na nowe. Tematem dzieła jest scena z legendy o życiu świętego franciszkanina, który uzdrawiał chorych, maczając palec w lampce, znajdującej się przed obrazem Matki Boskiej.

Bibliografia