Peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Obraz w kształcie leżącego prostokąta ze sceną prezentacji obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Na osi stoi biskup, zwrócony nieznacznie w lewo, ubrany w złoto-filetowy ornat, paliusz oraz infułę i rękawiczki, wskazujący obiema rękami na znajdujący się po lewej stronie kompozycji wizerunek. Obraz trzyma mnich w białym habicie, drugi klęczy po jego prawej stronie, trzymając w prawej ręce zapaloną świecę, po lewej kolejny schyla się nad drugą świecą, dwóch z kapturami założonymi na głowy asystuje im z tyłu. Po prawej stronie kompozycji widoczna adorująca obraz rodzina złożona z pochylającego głowę, stojącego na wprost wizerunku mężczyzny, klęczącej z jego prawej strony kobiety i kilkuletniego chłopca. Mężczyzna ma splecione przed sobą dłonie, jest ubrany w ciemnobrązowy kontusz przewiązany zdobnym pasem i czarne buty. Kobieta pochyla lekko głowę i ma ręce złożone do modlitwy, jest ubrana w niebieską suknię z gorsetem, żółty płaszcz, na głowie ma biały welon i czepiec. Dziecko klęczy na lewym kolanie, na prawym składa dłonie, patrzy wprost na obraz. Jest ubrane w czarne rajstopy i czerwony kaftan. Obok nich, z tyłu, klęczy osoba w fioletowej szacie, za nimi stoi trzech mężczyzn, którzy próbują dojrzeć obraz. Kolejna grupa osób stoi w zacienionej części pomieszczenia z lewej strony kompozycji. Scena rozgrywa się w komnacie o ścianach wyłożonych boazerią w dolnej części i polichromią powyżej. Nad postacią biskupa na ścianie wiszą skrzyżowane, przechodzące przez napierśnik zbroi chorągwie: m.in. śląska z orłem oraz wielkiego mistrza krzyżackiego; skrajnie z prawej strony stoi ozdobny tron i pulpit z otwartą książką.

Zarys problematyki artystycznej

Na obrazie przedstawiony został moment prezentacji wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej przez zakonników paulińskich oraz biskupa zgromadzonej przed nim rodzinie z kilkuletnim synem oraz stojącym w tle mężczyznom. Rozpoznając wiszące na ścianie za nimi chorągwie zdobyte podczas bitwy pod Grunwaldem można przypuszczać, że na obrazie został przedstawiony Władysław Jagiełło z czwartą żoną Zofią (Sonką) Holszańską i ich kilkuletnim wówczas synem Władysławem (zwanym później Warnenczykiem). Pezentacji obrazu dokonuje biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki. Wskazywany przez niego wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej jest, od momentu darowania go przybyłym z Węgier paulinom w drugiej połowie XIV wieku, otoczony szczególną czcią. Najbardziej charakterystyczną cechą wizerunku są dwa skośne cięcia na prawym policzku Marii, które powstały w czasie napadu husytów na klasztor częstochowski w 1430 roku. Obraz jest związany z historią Polski, był koronowany w 1717 roku, zdobią go wymieniane sukienki, a Matce Boskiej Częstochowskiej poświęcane są liczne kościoły. Obraz z prezentacją wizerunku wykazuje cechy malarstwa XIX wieku, takie jak tematyka historyczna, centralna kompozycja, czy drobiazgowe oddanie detali. Odznaczają się w nim wpływy malarstwa Jana Matejki.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Widoczne spękania powierzchni warstwy malarskiej; widoczna niezamalowana, dolna krawędź płótna

Streszczenie

Na obrazie biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki prezentuje zebranej przed nim rodzinie królewskiej wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Dzieło wykazuje cechy malarstwa XIX wieku, takie jak historyczny temat i drobiazgowe oddanie detali oraz wpływ twórczości Jana Matejki.

Bibliografia