Ołtarz główny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Andrychów
Miejscowość
Rzyki
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Św. Jakuba Apostoła
Miejsce przechowywania
prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/24329
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
1885 rok
Fundator
społeczność parafialna
Technika i materiał
drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, marmoryzowane, złocone, srebrzone
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Ołtarz główny „drewniany […] olejno malowany i złocony” został wykonany w 1885 roku sumptem parafian. Konsekracja ołtarza miała miejsce 23 września 1928, a dokonał jej sufragan krakowski, biskup Stanisław Rospond. „Staraniem ks. Prob. Karola Gelaty budowa ołtarza dokonana została stosownie do instrukcji wymaganej do budowy ołtarza stałego. Podstawę ołtarza wybudowaną dawniej przykryto płytą kamienną z jednego kawłałka. Płyta ta spoczywa na czterech filarach kamiennych, które spoczywają na ziemi. Dodatkowa budowa ołtarza kosztowała 202 zł. W owej płycie zostały zamurowane relikwie św. Stanisława Biskupa krak. i św. Honesty p. i męcz.”

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy, ze zwieńczeniem. Ołtarz murowany, prostopadłościenny z antepedium w formie prostokątnego obrazu ze sceną Ostatniej Wieczerzy według fresku Leonarda da Vinci. Na mensie tabernakulum w formie prostopadłościennej skrzyni osadzonej na niewielkim cokole i zwieńczonej gzymsem zdobionym wicią winnej latorośli. Metalowe drzwiczki w kształcie stojącego prostokąta z płyciną z motywem kielicha eucharystycznego, po bokach zdobione wicią winnej latorośli, flankowane parą prostokątnych płycin z motywami płaskorzeźbionych, uskrzydlonych główek anielskich. Na tabernakulum po bokach para figur klęczących aniołów w długich, złoconych sukniach. Retabulum osadzone na wysokim zryzalitowanym ukośnie po bokach cokole. Część środkowa ujęta dwoma parami kolumn ustawionych na tle dwóch par filarów, z czego skrajne bardziej wysunięte. Podpory wspierają wyłamujące się ponad nimi przerwane belkowanie. Zwieńczenie ujęte parą ukośnie ustawionych spływów wolutowych, zamknięte łukiem odcinkowym, flankowane przerwanym wolutowym przyczółkiem. Po bokach retabulum para bramek o przejściach zamkniętych łukami kotarowymi, zwieńczonych fragmentami gzymsów w postaci łuków wklęsło-wypukłych. Trzony filarów zdobione kampanulami, fryz rozetami. Retabulum ujmuje para ażurowych uszaków. Pośrodku przerwanego belkowania monogram maryjny. Pola spływów wolutowych zwieńczenia zdobią motywy kampanuli, szczyt w formie promienistej glorii z okiem Opatrzności pośrodku ujętym kręgiem obłoków. Na przerwanym przyczółku para figur siedzących aniołów w długich, złoconych sukniach. Pole części środkowej w kształcie stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym z uskokami, ujęte profilowaną, złoconą ramą. W środku obraz Matki Boskiej Pocieszenia, na zasuwie wizerunek św. Jakuba Starszego. Po bokach, między kolumnami para figur, po prawej stronie św. Paweł, po lewej św. Piotr. W zwieńczeniu obraz w kształcie trapezu o wklęsłych ramionach i podstawie, ściętych narożach dolnych, zamknięty łukiem wklęsło-wypukłym z przedstawieniem stygmatyzacji św. Franciszka. Struktura polichromowana w kolorze białym, częściowo marmoryzowana w odcieniach beżów, detal architektoniczny i ornamentyka złocone, marmoryzowane i srebrzone.

Zarys problematyki artystycznej

Retabulum ołtarza głównego w kościele parafialnym w Rzykach wykonano w 1885 roku, jego struktura prezentuje przykład charakterystycznej dla sztuki XIX wieku tradycji nawiązywania do plastyki dawnych epok. Rozbudowana i zdynamizowana architektoniczna forma retabulum przejawia cechy typowe dla osiemnastowiecznych ołtarzy barokowych wyrażone m.in. uskokowym układem podpór czy wyłamującego się ponad nimi, przerwanego belkowania.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry.

Streszczenie

Retabulum ołtarza głównego w kościele parafialnym w Rzykach wykonano w 1885 roku, jego struktura prezentuje formę neobarokową.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Ołtarz główny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-glowny-123

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności