Chrzcielnica

Województwo

MAŁOPOLSKIE

Powiat

wielicki

Gmina

Wieliczka

Miejscowość

Podstolice

Metropolia

Krakowska

Diecezja

Krakowska

Dekanat

Wieliczka

Parafia

Ducha Świętego

Dodaj do Udostępnij Drukuj Graf Pobierz

Miejsce przechowywania

południowa strona nawy

Identyfikator

DZIELO/22887

Kategoria

chrzcielnica

Ilość

1

Czas powstania

1833 rok

Technika i materiał

kamień kuty, cięty, rzeźbiony, rytowany; pokrywa: drewno cięte, rzeźbione, polichromowane, farba złota; kociołek: blacha miedziana

Wymiary podstawowe

wysokość – 185 cm
Inne wymiary – wys. pokrywy: 80 cm; wys. kociołka: 17 cm

Wymiary szczegółowe

Wymiar podstawy – 61 cm x 61 cm
Średnica czary – 37,5 cm

Wymiary szczegółowe

Średnica czary – 37,5 cm

Autor noty katalogowej

Paulina Chełmecka

Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Chrzcielnica została wykonana w 1833 roku, natomiast w 1846 roku pozłocono partie drewnianej pokrywy. W drugiej połowie XIX wieku została przeniesiona do nowo wybudowanego w 1870 roku kościoła.

Opis

Chrzcielnica na schodkowej, trójstopniowej podstawie o kwadratowym przekroju. Trzon, w formie krótkiego walca, ujęty u góry półwałkiem o dekoracji sznurowej. Czara kielichowa z rytym zdobieniem w kształcie łezek oraz inskrypcją „R(oku) P(ańskiego) 1833”. Pokrywa drewniana w formie baldachimu na planie ośmioboku zwieńczona ośmioma kabłąkami ujmującymi szyszkę, podtrzymującymi okrąg z wazonem. Naroża baldachimu artykułowane taśmą o wolutowo zwiniętych końcach. Pokrywa malowana na brązowo, jasnoniebiesko i złoto. Kociołek w formie półkolistej misy z dwoma uchwytami.

Zarys problematyki artystycznej

Jednym z podstawowych sprzętów liturgicznych stanowiących wyposażenie kościoła jest chrzcielnica służąca udzielaniu sakramentu chrztu i odnawianiu przyrzeczeń chrzcielnych. Początkowo obrzęd chrztu odbywał się przez zanurzenie i dotyczył najczęściej osób dorosłych. Miejscem, jakie służyło sprawowaniu tego sakramentu było baptysterium stanowiące odrębny lub przylegający do bryły kościoła niewielki budynek. Około VI-VII wieku obrzęd podlegał stopniowemu upraszczaniu i coraz częstszym zjawiskiem stały się chrzty dzieci. Natomiast około XII-XIII stulecia został spopularyzowany sposób chrzczenia poprzez polanie wodą. Owe przemiany spowodowały pojawienie się w przestrzeni świątyń chrzcielnic. Nie umieszczano ich w obrębie prezbiterium czy zakrystii. Najczęściej znajdowały się one po północnej, bądź północno-zachodniej stronie kościoła z uwagi na symbolikę kierunków (północ – zło, zachód – nieznajomość Boga). Chrzest bowiem był oświeceniem i odrzuceniem zła. Od XVIII wieku chrzcielnice zaczęto umieszczać naprzeciwko ambony. Od XII wieku w Europie występują chrzcielnice typu kielichowego składające się z osadzonej na stopie i trzonie z nodusem czary będącej zbiornikiem na wodę, nakrytej dekoracyjną czaszą. Struktura chrzcielnicy w kościele w Podstolicach stanowi przykład twórczości ludowej, nawiązując przy tym do form sztuki barokowej głównie poprzez kształt pokrywy. Przybiera ona ażurową formę architektonicznej kopuły artykułowanej zespołem spływów wolutowych, natomiast zwieńczenie tworzy grupa spiętych kabłąków z motywem wazonu w szczycie. Tego typy układy detali typowych dla sztuki XVIII wieku występują często w przykładach pokryw chrzcielnic barokowych.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Chrzcielnica w kościele parafialnym w Podstolicach została wykonana w 1833 roku. Stanowi ona część wyposażenia dawnego podstolickiego kościoła rozebranego w drugiej połowie XIX wieku.