Ołtarz boczny
Zdjęcie nr 1: Niewielki ołtarz boczny posadowiony na jednostopniowej, granitowej podstawie. Ołtarz prostopadłościenny, mensa drewniana, w polu antependium płaskorzeźbiona scena przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę w prostokątnej ramie, od spodu ujęta profilowanym cokolikiem. W górnych narożach antepedium neorokokowe ornamenty. Nastawa w formie zbliżonej do kwadratu, stojąca bezpośrednio na ołtarzu, flankowana ustawionymi pod kątem kolumienkami na cokołach, które wspierają niepełne, przerwane belkowanie. Kolumny na bazach, trzony marmoryzowane, w jednej trzeciej wysokości przedzielone opaską, kapitele stylizowane na korynckie. Pole główne w kształcie zbliżonym do kwadratu, zamknięte łukiem odcinkowym, u dołu dwa stopnie, wyżej płaskorzeźba przedstawiająca Pietę na tle malowanej Golgoty. Zwieńczenie w formie przerywanego, falującego przyczółka, u dołu zdobionego kratką. Imposty nad kolumnami dekorowane neorokokowym ornamentem. Struktura polichromowana w kolorze jasnego beżu, trzony kolumn marmoryzowane na kolor jasnoróżowy z czerwonym żyłkowaniem, ornamentyka i profilowania złocone. Po bokach ołtarza na wolnostojących cokołach ustawione są rzeźby: św. Franciszka po lewej stronie i św. Antoniego po prawej.

Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Jabłonka
Miejscowość
Podwilk
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Parafia
Św. Marcina
Kościół
Św. Marcina
Tagi
ołtarz boczny Ostatnia Wieczerza
Miejsce przechowywania
kaplica w nawie bocznej północnej
Identyfikator
DZIELO/13833
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
XX wiek
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie i rzeźbiarskie, polichromowanie, marmoryzacja, złocenie
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Domena Publiczna

Opis

Niewielki ołtarz boczny posadowiony na jednostopniowej, granitowej podstawie. Ołtarz prostopadłościenny, mensa drewniana, w polu antependium płaskorzeźbiona scena przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę w prostokątnej ramie, od spodu ujęta profilowanym cokolikiem. W górnych narożach antepedium neorokokowe ornamenty. Nastawa w formie zbliżonej do kwadratu, stojąca bezpośrednio na ołtarzu, flankowana ustawionymi pod kątem kolumienkami na cokołach, które wspierają niepełne, przerwane belkowanie. Kolumny na bazach, trzony marmoryzowane, w jednej trzeciej wysokości przedzielone opaską, kapitele stylizowane na korynckie. Pole główne w kształcie zbliżonym do kwadratu, zamknięte łukiem odcinkowym, u dołu dwa stopnie, wyżej płaskorzeźba przedstawiająca Pietę na tle malowanej Golgoty. Zwieńczenie w formie przerywanego, falującego przyczółka, u dołu zdobionego kratką. Imposty nad kolumnami dekorowane neorokokowym ornamentem. Struktura polichromowana w kolorze jasnego beżu, trzony kolumn marmoryzowane na kolor jasnoróżowy z czerwonym żyłkowaniem, ornamentyka i profilowania złocone. Po bokach ołtarza na wolnostojących cokołach ustawione są rzeźby: św. Franciszka po lewej stronie i św. Antoniego po prawej.

Streszczenie

Niewielki ołtarzyk boczny usytuowany w kaplicy został wykonany w XX wieku. W polu głównym znajduje się płaskorzeźbione przedstawienie Piety, a w antepedium Ostatniej Wieczerzy.

Bibliografia

Wiater Łukasz , "Z dziejów parafii św. Marcina w Podwilku", Podwilk 2017

Inne dzieła z tego miejsca

Zdjęcie nr 1: Chrzcielnica stojąca na ośmiobocznej dwustopniowej stopie. Ścianki stopy dekorowane rautami. Trzon w dolnej części o zdwojonym, ośmiobocznym cokole, wyżej w formie kolumny, zakończony półkolistym talerzykiem. Czara ośmioboczna, spłaszczona, każda ze ścianek dekorowana dwoma rautami. Pokrywa ośmioboczna w formie półkuli. Na szczycie ustawiona rzeźba św. Jana Chrzciciela. Święty ukazany w całej postaci, w delikatnym kontrapoście. W prawej dłoni trzyma dzbanuszek do polania wodą, a w lewej równoramienny krzyż na długim drzewcu. U jego prawej nogi leży biały baranek. Twarz podłużna o sumarycznie oddanych detalach, małe oczy i usta, krótki nos. Włosy bujne, ciemnobrązowe, opadają na plecy i ramiona, broda krótka rozdzielona na końcu w dwa pukle. Święty ubrany jest w suknię wykonaną z wielbłądziej skóry, sięgającą połowy łydek oraz czerwony płaszcz z jasnobeżową podszewką założony na prawe ramię i spływający pod lewą ręką. Draperia szat spokojna, niewielka. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna. Struktura chrzcielnicy marmoryzowana na kolor różowy, detale i profilowania złocone.
chrzcielnica
Chrzcielnica
Zdjęcie nr 1: Ambona przyścienna, wisząca ustawiona przy północnej ścianie, dostępna jednobiegowymi schodami z balustradą od strony prezbiterium. Kosz na planie sześcioboku u dołu z ćwierćwałkiem, zdobionym na narożach dekoracją rokokową; u góry zamknięty profilowanym gzymsem. Ścianki artykułowane spływami wolutowymi o karbowanych trzonach. W polach prostokątne płyciny mieszczące płaskorzeźbione rocaille. Podwieszenie w formie stożka o wklęsło-wypukłych bokach, zakończonego płaskorzeźbioną rozetą. Ścianki flankowane w narożach analogicznie jak kosz, w polach trapezoidalne płyciny, przerwane pośrodku okręgiem z rozetką. Zaplecek prostokąty ujęty płaskim obramieniem o zgeometryzowanych wolutach w dolnych narożach oraz rocaille'm w górnych. Pośrodku płaskorzeźbione przedstawienie św. Jana Chrzciciela na tle pejzażu. Baldachim powtarzający plan kosza, zwieńczony wazonem ustawionym na sześciu spiętych kabłąkach. W podniebiu gołębica Ducha Świętego na tle promienistej glorii, na brzegach zawieszony lambrekin. Balustrada schodów pełna, od dołu ujęta półwałkiem, zamknięta profilowanym gzymsem, w polu dwie płyciny w kształcie rombów, w których umieszczone są rocaille. Balustrada zakończona filarkiem, na którym ustawiony jest wazonik. Całość struktury ambony polichromowana w odcieniach brązu, płaskorzeźba wielobarwna, profilowania i detal architektoniczny pozłacany, podniebienie baldachimu malowane na niebiesko, lambrekin posrebrzany.
ambona
Ambona
Zdjęcie nr 1: Kapliczka ustawiona na niskim prostopadłościennym postumencie w formie zdwojonego słupa, zamkniętego profilowanym gzymsem, na którego szczycie ustawiona jest figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Na ściance frontowej cokołu wieniec z liści, w polu inskrypcja: „ANNO D[OMI]NI / 1759 DIE 1/ IUNI(?)”. Na cokole ustawiony czworoboczny filar zdobiony płaskorzeźbami. Na ściance frontowej w prostokątnej płycinie, zamkniętej łukiem nadwieszonym krucyfiks i św. Maria Magdalena, powyżej dwie uskrzydlone główki anielskie. Poniżej słaboczytelna inskrypcja: „(?)1815 DIE / 18. 8BRIS.” Na lewej ściance bocznej w analogicznej niszy rzeźba nierozpoznanej świętej, wyżej w tondzie uskrzydlona główka anielska. Na szczycie pod metalowym daszkiem zamocowanym na czterech prętach jest figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Maria ukazana w postawie stojącej na globie ziemskim, prawą stopą depcząca węża, z Dzieciątkiem Jezus na prawym ręku. Twarz szeroka o sumarycznie oddanych rysach twarzy; włosy ciemnobrązowe, bujne, spływające na plecy. Ubrana jest w białą suknię oraz niebieski płaszcz, na stopach ma założone sandały. Dzieciątko zwrócone w prawo ze skrzyżowanymi nóżkami, rączkami chwytające matkę za szyję. Twarz o podobnych rysach, okolona krótkimi, jasnymi włosami. Ubrane jest w białą pieluszkę, owijającą biodra. Polichromia postaci w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna.
kapliczka
Kapliczka Matki Boskiej
Zdjęcie nr 1: Pełnoplastyczna, polichromowana figura Chrystusa w typie Cristo morte przybitego trzema gwoździami do dużego, brązowego krzyża. Chrystus ukazany w statycznej pozie, w mocnym zwisie z ugiętymi w kolanach nogami. Twarz podłużna z długim nosem, okolona krótką brodą, która na końcu zawija się w dwa pukle. Włosy długie, ciemnobrązowe opadające na prawe ramię i plecy. Sylwetka szczupła o wyraźnie podkreślonej linii żeber z guzowatą klatką piersiową; na głowie, kolanach, dłoniach, stopach i boku ślady krwi. Perizonium przewiązane na prawym boku ze zwisem wzdłuż prawego uda, złocone. Na głowie szeroka korona cierniowa, wokół niej niekompletny nimb krzyżowy z jedną wiązką promieni. Kolorystyka ciała utrzymana w odcieniach bladego beżu. U góry pionowej belki posrebrzany titulus w formie pionowej pogiętej banderoli z napisem: „IN / RI”. Krucyfiks otaczają cztery aniołki na obłokach o teatralnych gestach, nad krzyżem dwie uskrzydlone główki anielskie. Tło malowane na kolor ciemnoniebieski. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, detale złocone i srebrzone.
rzeźba
Krucyfiks
Zdjęcie nr 1: Kapliczka ustawiona na niskim prostopadłościennym podeście, dwukondygnacyjna. W dolnej partii trzy filary ustawione na masywnych cokołach, u dołu profilowane; boczne zdobione perełkowaniem, a u góry zamknięte falującym gzymsem i dekorowane kostkowaniem. Na ściankach frontowych płyciny w kształcie stojących prostokątów, na filarze środkowym tondo z obłokami i promienistą glorią, na filarach bocznych białe kwiaty. Na środkowym filarze, na wysokim profilowanym cokole, zdobionym z przodu prostokątną płyciną, malowaną w zielone liście, a u góry zamkniętym gzymsem dekorowanym kimationem ustawiona jest figura św. Jana Nepomucena. Święty ukazany w postawie stojącej w kontrapoście o esowato wygiętej sylwetce z krucyfiksem i palmą męczeństwa w dłoniach. Twarz szeroka z długim nosem, okolona krótką brodą. Święty ubrany jest czarną sutannę, białą rokietę i befkę oraz brązową almucję, na głowie ma założony czarny biret, a wokół głowy wieniec z pięciu gwiazd, na stopach bordowe buty. Na bocznych filarach ustawione są rzeźby dwóch aniołków, z których lewy trzyma kłódkę w dłoniach, a prawy klucz. Przed kapliczką leży płyta, silnie zniszczona z długą łacińską inskrypcją, słabo czytelną: „MAGNE […] ROGAS TIBI QVIS DICAT HAEC MOR[…] / […] / […] / […] HOC / [...] RES / […] CAV[…] / […] COLIT IN / […] MORE DIC[…]A / […]SOCER[…] / […]”. Kapliczka u góry nakryta metalowym, współczesnym daszkiem.
kapliczka
Kapliczka św. Jana Nepomucena
Zdjęcie nr 1: Kościół usytuowany jest w centrum miejscowości, na północny-zachód od drogi prowadzącej z Orawki do Spytkowic. Plac kościelny otoczony jest żeliwnym płotem na kamiennej podmurówce. Główne wejście prowadzi od strony zachodniej; drugie, mniejsze od strony południowej. Kościół orientowany, jednonawowy z emporami w części zachodniej, podtrzymywanymi przez arkady, które tworzą dodatkowe przejścia; prezbiterium krótkie i węższe od nawy, zamknięte półkoliście, od północny przylega do niego niewielka zakrystia. Główne wejście do kościoła znajduje się od strony zachodniej przez czworoboczny przedsionek, nad którym wznosi się wieża, drugie wejście przez kruchtę od strony południowej nawy. Kościół jest oświetlony przez sześć podłużnych okien zamkniętych półkoliście oraz dwóch takich samych w prezbiterium, ponadto na wschodniej ścianie prezbiterium dwa niewielkie, okrągłe otwory okienne. Wnętrze artykułowane jest pilastrami wspierającymi gurty sklepienne, w ostatnim wschodnim przęśle nawy półkoliste arkady tworzące pseudotransept. Chór muzyczny wsparty na trzech arkadach, zamkniętych łukiem odcinkowym, analogiczne dwie pary arkad wspierają empory po bokach nawy. Sklepienie w nawie trójprzęsłowe, kolebkowe na gurtach, w prezbiterium jednoprzęsłowe. Elewacja kościoła w dolnej części z kamienną okładziną, wyżej kościół tynkowany, artykułowany lizenami. Fasada zachodnia trójosiowa, w osi środkowej wysunięta do przodu trójkondygnacyjna wieża, flankowana lizenami. W drugiej kondygnacji na osiach bocznych fasady spływy flankujące wieżę, za którymi schowany jest dach nad nawą. Wieża nakryta hełmem baniastym z latarnią. Na zakończeniu nawy wieżyczka na sygnaturkę, nakryta analogicznym, mniejszym hełmem z latarnią. Dach nad nawą dwuspadowy, nad prezbiterium, nad kruchtą siodłowy. Na przyczółku kruchty umieszczona jest w głębokiej wnęce, zamkniętej łukiem odcinkowym rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a nad wejściem zachodnim do świątyni rzeźba św. Wojciecha.
kościół
Kościół św. Marcina

Podobne dzieła

Po tytule

Po kategorii

Po tagach

Po technice i materiale

Zdjęcie nr 1: Ołtarz architektoniczny, jednokondygnacyjny, jednoosiowy ze zwieńczeniem. Ołtarz prostopadłościenny, o przednich narożach ujętych pilastrami hermowymi, z drewniana mensą. Antepedium w formie prostokątnej płyciny z płaskorzeźbionym motywem hostii okolonej drobnymi promieniami i ujętej liśćmi i pąkami mniszka lekarskiego. Retabulum osadzone na niewysokim cokole, lekko zryzalitowanym po bokach. Wyżej predella ujęta parą konsoli wolutowych wspierających wyłamujący się ponad nimi gzyms. Cokół wraz z predellą flankowany parą uszaków w formie spływów wolutowych. Część środkowa ujęta parą kolumn o trzonach zdobionych motywem kandelabru, wspierających fryz wyłamujący się ponad nimi oraz gzyms przybierające postać trójboczną. Zwieńczenie w kształcie kwadratu zamkniętego odcinkiem gzymsu o lekko zryzalitowanych bokach. Predellę, część środkową i zwieńczenie ujmują pary ujmują pary uszaków o fantazyjnych wykrojach, zdobione ornamentem okuciowym i wicią roślinną. Uszaki zwieńczenia dodatkowo zdobione parą główek anielskich i medalionów ze św. Barbarą po prawej stronie i św. Katarzyną Aleksandryjską po lewej. Na bokach gzymsu para figur siedzących aniołów. Szczyt w postaci ujętego parą wolut i zwieńczonego krzyżem kartusza z okrągłym medalionem z monogramem imienia Jezus. w predelli obraz w kształcie leżącego prostokąta ze sceną Nawiedzenie św. Elżbiety. Pole środkowe retabulum, ujęte motywami kaboszonów, ma kształt stojącego prostokąta zamkniętego półkolistym łukiem nadwieszonym, w środku obraz Najświętszego Serca Jezusa. W zwieńczeniu obraz w kształcie stojącego prostokąta, ujęty szeroką ramą z uszakami w narożach, zdobioną ornamentem. W środku wizerunek Matki Boskiej Różańcowej ze św. Teresą z Avila. Struktura polichromowana w odcieniach brązu, detal architektoniczny i ornamentyka złocone i srebrzone.
ołtarz

Boczny prawy (południowy)

Zdjęcie nr 1: Nastawa przyścienna, architektoniczna, w kształcie prostokąta, jednoosiowa. W formie późnogotyckiego portalu o otworze wejściowym prostokątnym o zaokrąglonych narożach, ujętym cienkimi kolumienkami na cylindrycznych cokołach oraz laskowaniem, przechodzącymi na prostokątne nadproże z krzyżującymi się laskami. W polu środkowym obraz z przedstawieniem siedzącego na tronie świętego Józefa z Dzieciątkiem na kolanach. Obraz w obramieniu z motywem pręta owiniętego spiralną taśmą. Poniżej prostokątna płyta w takim samym obramieniu, z inskrypcją po polsku, literami stylizowanymi na gotyckie: BOGARODZICO.
ołtarz

Nastawa ołtarza Świętego Józefa

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; lewą rękę składa na piersi, a prawą wyciąga do przodu; głowę ma uniesioną do góry. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy krótkie i kędzierzawe, ciemnobrązowe z loczkiem zawiniętym nad czołem. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką, odsłaniającą nagi tors i prawą nogę powyżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i rozłożonymi na boki oraz głową skierowaną delikatnie w lewo. Szaty, skrzydła i twarz analogiczne, jak u pierwszego anioła. Wyżej, na wolutowym zakończeniu boków zwieńczenia usadzona jest para małych aniołków z niewielkimi skrzydłami, opasanymi w biodrach złotą przepaską. Aniołki ukazane są w ruchu o esowato wygiętej sylwetce, z jedną nogą uniesioną do góry i rękami odwiedzionymi na jeden bok. Twarze szerokie z pulchnymi policzkami, nosami o szerokich końcach i dużymi oczami, włosy krótkie i kędzierzawe. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone.
rzeźba

Cztery anioły w zwieńczeniu ołtarza bocznego

Zdjęcie nr 1: Na wolutowo-wywiniętych przyczółkach zwieńczenia usadzona jest para aniołów. Anioł po lewej stronie ukazany jest w pozycji siedzącej, zwrócony trzy czwarte w lewo z lewą nogą podwiniętą, a prawą opuszczoną w dół; na piersi składa skrzyżowane ręce, głowę ma skierowaną w lewo. Twarz szeroka z wyraźnie zaznaczonym podbródkiem, szerokim na końcu nosem i dużym oczami. Włosy długie i kręcone, ciemnobrązowe. Anioł ubrany jest z złoconą tunikę ze srebrzoną podszewką odsłaniającą nagi tors i prawą nogę poniżej uda. U ramion ma duże, złocone i rozpięte na boki skrzydła. Po prawej stronie ołtarza znajduje się drugi anioł o antytetycznym układzie sylwetki z rękami ugiętymi w łokciach i skierowanymi w prawo. Szaty, skrzydła i twarz są analogiczne, jak u opisanego poprzednio anioła. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała naturalistyczna, szaty i skrzydła złocone oraz srebrzone.
rzeźba

Dwa anioły w zwieńczeniu ołtarza

Zdjęcie nr 1: Podstawa w formie prostego prostopadłościanu na niskim cokoliku, zwieńczona gzymsem, wyżej przechodząca w zwężający się, profilowany cokół na planie prostokąta, na którym osadzony jest krucyfiks. Ramiona krzyża ujęte przy krawędzi bordową opaską, wewnątrz złocone i karbowane. Figura Chrystusa ścięta z tyłu, przybita do krzyża trzema gwoździami. Ciało w delikatnym zwisie o szeroko rozłożonych ramionach, głowa opada na prawe ramię, nogi są ugięte w kolanach, kolana przylegają do siebie, a stopy są przebite w układzie prawa na lewą. Twarz szczupła o ostrym profilu nosa, okolona krótką brodą. Włosy długie, silnie skręcone w pukle i opadające na tył głowy i prawe ramię. Ciało szczupłe o delikatnie podkreślonej muskulaturze oraz uwypuklonej formie klatki piersiowej, szczególnie linii żeber z zaznaczonymi śladami męki. Na głowie korona cierniowa. Przez biodra przewiązane jest złocone perizonium w formie krótkiej skręconej tkaniny, zawieszonej na sznurze, odsłaniającej prawe biodro, ze zwisem na prawym boku. Na zakończeniu pionowej belki titulus w formie zwoju z napisem „IN / RI”. Polichromia w odsłoniętych partiach ciała Chrystusa delikatnie sina, perizonium, krzyż i detale złocone oraz srebrzone, postument polichromowany na czarno.
rzeźba

Krzyż ołtarzowy

Zdjęcie nr 1: Mensa w typie sarkofagowym ustawiona na czterech lwich łapach. Ściana frontowa jest dekorowana trzema płycinami. Zewnętrzne mają kształt leżących prostokątów z wklęsłą wewnętrzną krawędzią, a środkowa jest okrągła, wypełniona chrystogramem. Mensa w kolorze jasnoszarego kamienia, łapy białe.
ołtarz

Mensa ołtarzowa

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-24

Strona:
Dodaj do porównania

Zaloguj się aby dodać do tablicy

Przejdź do logowania

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności