Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wielicki
Gmina
Niepołomice
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Niepołomice
Parafia
Opieki Matki Boskiej
Tagi
ikonografia trynitarna rzeźba XVIII wieku sztuka współczesna sztuka XIX wieku sztuka XVIII wieku sztuka XXI wieku
Miejsce przechowywania
kościół, północne ramę transeptu
Identyfikator
DZIELO/09645
Kategoria
ołtarz
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku (tabernakulum, zwieńczenie), XIX wiek (obraz), 1991 rok (struktura)
Technika i materiał
drewno polichromowane, rzeźbione i malowane; techniki snycerskie
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Domena Publiczna

Dzieje zabytku

Omawiany ołtarz boczny jest niejednorodną strukturą powstałą z części składowych pochodzących z różnych okresów historycznych. W północnym ramieniu transeptu świątyni w Zabierzowie ustawiono go w 1991 roku. Z późnobarokowego, osiemnastowiecznego ołtarza głównego, który znajdował się w pierwszej, drewnianej świątyni w Zabierzowie Bocheńskim (wybudowana w 1742 roku) pochodzą: płaskorzeźba Boga Ojca w glorii promienistej, figurki aniołków siedzących na wolutach oraz tabernakulum. W strukturę ołtarza wkomponowano także współczesną figurę ukrzyżowanego Chrystusa, obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej z końca XIX wieku. Kamienna mensa jest elementem współczesnym. Ustawione na niej figury świętych: Łukasza Ewangelisty i Benedykta z Nursji najprawdopodobniej powstały w XX wieku.

Opis

Ołtarz przyścienny, niearchitektoniczny, ze zwieńczeniem. Mensa kamienna w formie stołu wspartego na masywnych filarach. Na niej ustawione późnobarokowe tabernakulum z tronem wystawienia oraz figury świętych: św. Łukasza Ewangelisty oraz św. Benedykta z Nursji. Nastawa w formie ażurowej, metalowej konstrukcji w kształcie masywnego krzyża wspartego na trójdzielnej podstawie z prostokątów zakończonych trójkątnie. W polu ołtarza rzeźbiony krucyfiks umieszczony w prostokątnej, metalowej ramie na jasnobłękitnym tle. U szczytu pionowej belki krzyża titulus z apisem: IN/RI, na zakończeniach poziomej belki prostokątne tabliczki z greckimi literami: A i Ω. Po prawej stronie krucyfiksu umieszczony obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej w prostokątnej, bogato zdobionej akantem razie i złotej sukience. Zwieńczenie nastawy w formie barokowego szczytu o linii wklęsło-wypukłej mieszczącego w polu płaskorzeźbione przedstawienie Boga Ojca ukazującego się w obłokach w otoczeniu aniołów umieszczone na tle glorii promienistej. Szczyt ujęty jest spływami wolutowymi, na których ukazano siedzące putta. Ponad ołtarzem, na prostokątnym, błękitnym polu srebrzona gołębica Ducha Świętego.

Zarys problematyki artystycznej

Jak już wspomniano omawiany ołtarz został skomponowany z elementów niejednorodnych pod względem stylu – późnobarokowego zwieńczenia oraz tabernakulum o cechach rokokowych, obrazu z końca XIX wieku, dwudziestowiecznych figur świętych oraz krucyfiksu. Pod względem programu treściowego nastawa nawiązuje do ikonografii trynitarnej – krucyfiksowi umieszczonemu w polu głównym ołtarza towarzyszy przedstawienie Boga Ojca ukazującego się w obłokach oraz gołębica Ducha Świętego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Omawiany ołtarz jest niejednorodną strukturą powstałą z części składowych pochodzących z różnych okresów historycznych. W północnym ramieniu transeptu świątyni w Zabierzowie ustawiono go w 1991 roku. Z późnobarokowego, osiemnastowiecznego ołtarza głównego, który znajdował się w pierwszej, drewnianej świątyni w Zabierzowie Bocheńskim (wybudowana w 1742 roku) pochodzą: płaskorzeźba Boga Ojca w glorii promienistej, figurki aniołków siedzących na wolutach oraz tabernakulum o cechach rokokowych. W strukturę ołtarza wkomponowano współczesną figurę ukrzyżowanego Chrystusa oraz obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej z końca XIX wieku. Pod względem programu treściowego nastawa nawiązuje do ikonografii trynitarnej – krucyfiksowi umieszczonemu w polu głównym ołtarza towarzyszy przedstawienie Boga Ojca ukazującego się w obłokach oraz gołębica Ducha Świętego.

Bibliografia

"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953
Natanek Piotr, "Informator Archidiecezji Krakowskiej 2000. Parafie i kościoły", Kraków 2000
Czapczyńska-Kleszczyńska Danuta, Szybisty Tomasz, "Korpus witraży z lat 1800-1945 w kościołach rzymskokatolickich metropolii krakowskiej i przemyskiej, t. 1: Archidiecezja Krakowska, dekanaty krakowskie", Kraków 2014
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-205

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności