Ołtarz boczny

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
nowotarski
Gmina
Nowy Targ
Miejscowość
Nowy Targ
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Nowy Targ
Parafia
Św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Tagi
ołtarz boczny św. Barbara św. Mikołaj św. Teresa z Lisieux
Miejsce przechowywania
nawa
Identyfikator
DZIELO/23287
Kategoria
ołtarz
Ilość
1
Czas powstania
XIX wiek
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie, snycerskie, rzeźbiarskie, polichromowanie, złocenie, srebrzenie, marmoryzacja
Autor noty katalogowej
Maria Działo
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Ołtarz został wykonany w XIX wieku. Obraz św. Teresy z Lisieux umieszczono w ołtarzu dopiero w 1932 roku. Z kolei oba obrazy z pola głównego: św. Mikołaja i św. Barbary pochodzą z XIX wieku. Ołtarz wraz z obrazami został poddany konserwacji w 1996 roku.

Opis

Nastawa ołtarzowa architektoniczna, jednoosiowa, jednokondygnacyjna. Ołtarz prostopadłościenny, drewniany, z drewnianą mensą na niskim cokole, flankowaną po bokach parą kanelowanych pilastrów o kapitelach jońskich. Antependium w formie płyciny marmoryzowanej na kolor różowy w kształcie leżącego prostokąta o owalnych narożach, ujęte w złoconą i wąską ramę. W polu płaskorzeźbione narzędzia Męki Pańskiej (krzyż, włócznia i korona cierniowa).

Cokół nastawy zryzalitowany, wysoki, zdobiony płycinami z rozetami. Kondygnacja ujęta jest od wewnątrz parą pilastrów o kanelowanych trzonach, a od zewnątrz parą marmoryzowanych na zielono filarów i ustawioną przed nimi parą kolumn o kanelowanych i marmoryzowanych na różowo trzonach. Podpory ustawione są na bazach, mają kompozytowe kapitele i wspierają imposty oraz przerwane nad polem środkowym belkowanie, dekorowane profilowaniem i pasem kostkowania, a także przerwany, wolutowy przyczółek z parą aniołków. Nad środkiem belkowania nad dwóch niewielkich, spiętych spływach wolutowych ustawiona jest niewielkich rozmiarów rzeźbiona grupa przedstawiająca Boga Ojca po prawej i Jezusa Chrystusa po lewej stronie. Nad retabulum, nad wnęką okienną zawieszona jest gołębica Ducha Świętego w dużej promienistej glorii o promieniach, zebranych w wiązki nierównej długości. Retabulum po bokach ujęte jest uszami w formie ażurowej wici z ornamentu rocaille'owego.

W polu środkowym w szerokiej ramie w kształcie stojącego prostokąta, zamkniętego łukiem wklęsło-wypukłym z uskokami umieszczony jest obraz św. Mikołaja oraz św. Barbary na zasuwie. W zwieńczeniu ramy po bokach usadzona jest para aniołków. Poniżej obrazu fantazyjna, architektoniczna oprawa z umieszczonym w polu obrazem św. Teresy z Lisieux. Oprawa w formie niewielkiej, płaskiej aediculi, ustawionej na niskim cokole, flankowanej dwoma pilastrami, zamkniętej łukiem nadwieszonym, na szczycie którego niski cokolik na krucyfiks. Po bokach uszy o fantazyjnym wykroju, z wycięciem w górnej połowie, w dolnej zdobione kratką.

Struktura marmoryzowana jest w odcieniu niebieskim i jasnoróżowym; ornamentyka, profile, ramy i kanelury na pilastrach są złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Ołtarz powstał w XIX wieku w stylu neobarokowym. Niestety nie jest znany autor dzieła. Architektura nastawy reprezentuje typ aediculowy, czyli jednoosiowego retabulum, ujętego parą podpór dźwigających belkowanie ze skromnym zwieńczeniem. Ten typ ołtarza pojawił się w Małopolsce już w pierwszej połowie XVII wieku, a umieszczanie rozłożystej promienistej glorii w zwieńczeniu było szczególnie popularne w XVIII wieku. Oprócz struktury wykonanej w neobarokowym stylu autor dzieła wykorzystał również elementy rokokowe w uszach po bokach ołtarza.

Streszczenie

Ołtarz boczny został wykonany w XIX wieku. W polu głównym znajduje się obraz św. Mikołaja, a na zasuwie obraz św. Barbary, oba z XIX wieku. W dolnej partii retabulum umieszczony jest wizerunek św. Teresy z Lisieux z 1932 roku.

Bibliografia

Łukaszczyk Mieczysław , "650 lat parafii św. Katarzyny w Nowym Targu", Kalwaria Zebrzydowska 1997
Skorupa Andrzej, Monita Rafał, "Nowy Targ. Kościół św. Katarzyny", Kraków 2012
Skorupa Andrzej, "Zabytkowe kościoły Niżnego Podhala", Kraków 2004
"Zabytki sztuki w Polsce. Małopolska", Warszawa 2016
"Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie", Warszawa 1953

Jak cytować?

Maria Działo, "Ołtarz boczny", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/oltarz-boczny-203

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności