Ołtarz boczny

Dzieje zabytku

Ołtarz główny oraz ołtarze boczne ufundował ksiądz Walenty Bańkowski, w czasie gdy był proboszczem parafii w Biórkowie Wielkim w latach 1777-1801. Pierwotnie w zwieńczeniu znajdował się obraz św. Wiktorii, jednak w 1968 roku został przeniesiony do drugiego ołtarza, po północnej stronie nawy.

Opis

Ołtarz architektoniczny, jednoosiowy, jednokondygnacyjny ze zwieńczeniem, z uszami. Retabulum ustawione na prostopadłościennej mensie ołtarzowej z antepedium, zdobionym czterema prostokątnymi płycinami oddzielonymi kanelowanymi lizenami. Tabernakulum w kształcie prostopadłościennej skrzynki na wysokim cokole, zamkniętej od góry płaskim daszkiem, na którym miejsce na prosty tron do wystawiania monstrancji. Przednia ścianka tabernakulum zamknięta od góry gzymsem w formie łuku nadwieszonego. Drzwiczki w formie stojącego prostokąta zamkniętego łukiem półkolistym. W polu, obwiedzionym ramą o analogicznym kształcie płaskorzeźbiony krzyż z podstawą. Ustawiona na mensie nastawa wsparta na cokole z wyodrębnionymi po bokach dwoma postumentami, wyżej ujęta parą pilastrów, o trzonach ozdobionych płycinami i u góry zwisami ze stylizowanych kampanul, z nałożonymi u szczytu konsolkami pełniącymi funkcję kapiteli, które wspierają odcinki przerwanego belkowania. W polu głównym obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa w kształcie pionowego prostokąta. Zwieńczenie w ogólnym zarysie w formie trapezu, o bokach zaakcentowanych wklęsłymi łukami odcinkowymi, zamknięte od góry dwiema wolutkami, spiętymi u szczytu muszlą palmetową i ozdobionymi wicią z różami. W polu owalny obraz z przedstawieniem św. Tekli. Poniżej dwie uskrzydlone główki aniołków. Uszy z wici i motywów ornamentu rocaille'owego. Struktura ołtarza w kolorze białym, detale i ornamentyka złocone.

Zarys problematyki artystycznej

Wyposażenie architektoniczno-rzeźbiarskie w kościele w Biórkowie Wielkim zostało wykonane w jednym warsztacie rzeźbiarskim. Fundatorem ołtarzy, a być może również ambony był ksiądz Walenty Bańkowski (proboszcz parafii w latach 1777-1801). Ołtarz reprezentuje typ aediculowy, czyli jednokondygnacyjnej, jednoosiowej struktury ujętej parą podpór dźwigających przerwane belkowanie, ze zwieńczeniem, typowej dla XVIII wieku. Niestety źródła archiwalne nie ujawniły twórcy biórkowskiego retabulum. Nastawa nosi już pewne cechy klasycystyczne, które przejawiają się w uspokojeniu form, nowych motywach (np. kształt zwieńczenia) i znacznie oszczędniejszym zdobieniu retabulum. Jednak przy tym wszystkim zwraca uwagę obecność w dekoracji ołtarza w dalszym ciągu popularnego ornamentu rokokowego.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Ołtarz główny oraz ołtarze boczne ufundował ksiądz Walenty Bańkowski, w czasie gdy był proboszczem parafii w Biórkowie Wielkim w latach 1777-1801. Pierwotnie w zwieńczeniu znajdował się obraz św. Wiktorii, jednak w 1968 roku został przeniesiony do drugiego ołtarza, po północnej stronie nawy. Ołtarz z elementami rokokowymi, poprzez uspokojenie form nawiązuje do rozwiązań klasycystycznych (kształt zwieńczenia).

Bibliografia