Matka Boska z Dzieciątkiem

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
Kraków
Gmina
Kraków
Miejscowość
Kraków
Tagi
gotyk ikonografia maryjna rzeźba gotycka rzeźba XIV wieku sztuka gotycka sztuka XIV wieku
Identyfikator
DZIELO/25182
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
około 1380 roku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Polska, Małopolska
Technika i materiał
drewno rzeźbione i polichromowane
Wymiary podstawowe
szerokość – 22 cm
wysokość – 56 cm
głębokość – 9 cm
Autor noty katalogowej
Justyna Kuska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Rzeźba pochodzi z dawnych zbiorów Muzeum Archidiecezjalnego. Jej szczegółowe dzieje nie są niestety znane. Omawiane dzieło jest datowane na około 1380 rok.

Opis

Rzeźba drążona, w pełni polichromowana. Pełnopostaciowe przedstawienie Marii karmiącej Dzieciątko Jezus. Matka Boska ukazana frontalnie, w pozycji siedzącej, trzyma na kolanach małego Jezusa, którego karmi piersią. Prawą ręką podtrzymuje Dzieciątko, lewą podaje mu pierś. Przedstawiona jako młoda kobieta o szerokiej, owalnej twarzy o wysokim czole i długich, ciemnych włosach. Oczy migdałowate, wpatrzone przed siebie. Cieńkie, łukowate brwi, niewielkie usta. Na głowie charakterystyczne podwyższenie – zapewne ślad po mocowaniu korony. Maria ubrana jest w ciemnogranatową, obcisłą suknię z długimi rękawami oraz czerwony płaszcz. Poła płaszcza okrywa również biodra Dzieciątka. Spod fałdów szat widoczne są czarne trzewiki o spiczastych noskach. Dzieciątko ukazane w pozycji siedzącej z głową uniesioną do góry, wyciągniętymi do przodu nóżkami i lewą ręką trzymającą pierś Marii. Twarz pełna z szeroko otwartymi oczami wpatrzonymi w matkę i zaróżowionymi policzkami. Włosy, krótkie, ciemne.

Zarys problematyki artystycznej

Pod względem ikonografii omawiana rzeźba przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem reprezentuje typ nazywany Virgo Lactans lub Madonna Lactans czyli obrazuje Matkę Boską podczas karmienia Dzieciątka. Przedstawienie takie było popularne w sztuce średniowiecznej i często wiązało się z podkreślaniem ludzkiej natury Marii. Wariantem tego przedstawienia jest rozpowszechniony w sztuce włoskiego quattrocenta a za jej pośrednictwem także w środowisku czeskim typ Matki Boskiej Pokornej (wł. Madonna dell'Umiltà), w którym Maria karmiąca Jezusa siedzi nie na tronie, a bezpośrednio na ziemi lub na poduszce. W sztuce wschodniego chrześcijaństwa motyw karmienia przez Marię syna jest również obecny i nosi nazwę Galaktotrohousa.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Bardzo dobry, rzeźba jest po konserwacji w Pracowni Konserwacji Malarstwa, Rzeźby i Sztuki Stosowanej Zamku Królewskiego na Wawelu.

Streszczenie

Rzeźba pochodzi z dawnych zbiorów Muzeum Archidiecezjalnego. Jej szczegółowe dzieje nie są niestety znane. Omawiane dzieło jest datowane na około 1380 rok. Pod względem ikonografii omawiana rzeźba przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem reprezentuje typ nazywany Virgo Lactans lub Madonna Lactans czyli obrazuje Matkę Boską podczas karmienia Dzieciątka.

Bibliografia

Dutkiewicz Józef Edward, "Małopolska rzeźba średniowieczna 1300-1450", Kraków 1949

Jak cytować?

Justyna Kuska, "Matka Boska z Dzieciątkiem ", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-z-dzieciatkiem-76

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności