krucyfiks

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Oświęcim
Miejscowość
Oświęcim
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
Kościół
Wniebowzięcia NMP
Miejsce przechowywania
zewnętrzna ściana prezbiterium
Identyfikator
DZIELO/24505
Kategoria
rzeźba
Ilość
1
Czas powstania
połowa XVIII wieku
Miejsce (państwo, miasto, region geograficzny)
Małopolska
Technika i materiał
drewno rzeźbione i polichromowane
Wymiary podstawowe
wysokość – Ok 300 cm
Autor noty katalogowej
ks. Szymon Tracz
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Wykonany w połowie XVIII wieku krucyfiks został umieszczony na osi zewnętrznej, wschodniej ściany prezbiterium. Rzeźbę przed czynnikami atmosferycznymi zabezpiecza półsferyczny daszek miedziany zawieszony ponad nią.

Opis

Figura Chrystusa umarłego została przybita do drewnianego krzyża za pomocą trzech gwoździ. Ciało Zbawiciela ujęto w lekkim zwisie o szeroko rozłożonych ramionach. Jego głowa bezwładnie opada na prawy bark, nogi zostały ugięte w kolanach, stopy skrzyżowane w układzie prawa na lewą. Twarz Jezusa jest szczupła o zamkniętych oczach, prostym nosie i otwartych ustach. Okala ją krótka, silnie kręcona broda oraz długie, skręcające się w pukle i rozwiane włosy. Na głowie widoczna jest korona cierniowa. Ciało Chrystusa jest wychudzone z silnie podkreślonymi wklęsło-wypukłymi mięśniami i zaznaczonymi żebrami. Perizonium widoczne na biodrach zostało zawieszone na podwójnym sznurze odsłaniającym lewe biodro z silnie drapowaną i ekspresyjnie rozwianą tkaniną. Ciało zostało polichromowane w kolorze naturalnym, włosy i perizonium są brązowe.

Zarys problematyki artystycznej

Krucyfiks w Oświęcimiu wpisuje się w długą tradycję wykonywania przedstawień Ukrzyżowanego Chrystusa prawie, że naturalnej wielkości, zachowane w Małopolsce od wieku XIV, które bardzo często umieszczane były nie tylko na belkach tęczowych, czy też w kruchcie przy wejściu do kościoła, ale także na zewnętrznych ścianach prezbiteriów. Ekspresyjny sposób ułożenia ciała, wzmocniony przez mocno rozwiane i drapowane perizonium oraz pełna wyrazu twarz Zbawiciela na myśl przywodzi krucyfiksy powstałe okołom połowy XVIII wieku, jak np. krzyż umieszczony na belce tęczowej w kościele św. Marcina w Jawiszowicach, czy też wizerunek Ukrzyżowanego Chrystusa w ołtarzu bocznej kaplicy kościoła parafialnego w Wieprz.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Zły. Rzeźba Ukrzyżowanego jest mocno spękana i zabrudzona. Widoczne są ubytki i spękania warstwy gruntu i warstwy malarskiej.

Literatura

R. Kalinowski, Ecclesia Sancti Martini Jawiszowice, Kraków 2017, s.69-79;
S. Klajman, Pod opieką Wszystkich Świętych, Wieprz 2018, s. 166.

Streszczenie

Wykonany w połowie XVIII wieku krucyfiks został umieszczony na osi zewnętrznej, wschodniej ściany prezbiterium. Rzeźbę przed czynnikami atmosferycznymi zabezpiecza półsferyczny daszek miedziany zawieszony ponad nią.

Jak cytować?

ks. Szymon Tracz, "krucyfiks", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/krucyfiks-123

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności