Matka Boska Niepokalanie Poczęta

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
wadowicki
Gmina
Mucharz
Miejscowość
Mucharz
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Krakowska
Dekanat
Wadowice Południe
Parafia
Św. Wojciecha
Tagi
feretron Matka Boska Niepokalanie Poczęta sztuka XVIII wieku
Miejsce przechowywania
nawa boczna północna
Identyfikator
DZIELO/04413
Kategoria
feretron
Dookreślenie zabytku
Feretron z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej
Ilość
1
Czas powstania
druga połowa XVIII wieku
Technika i materiał
drewno, techniki stolarskie i rzeźbiarskie, polichromia, złocenie, srebrzenie
Wymiary podstawowe
wysokość – 118 cm
Inne wymiary – podstawa: 70 x 31 cm; figura: 67 cm
Autor noty katalogowej
Agata Felczyńska
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Dzieje zabytku

Dzieje zabytku nie są znane.

Opis

Feretron na profilowanej, prostopadłościennej podstawie z przedstawieniem Maki Boskiej Niepokalanej. Rzeźba pełna została ustawiona na profilowanym cokole, półksiężycu i globie, otoczonym przez wijącego się węża z owocem (jabłkiem) w paszczy. Maria została ukazana frontalnie, w kontrapoście, z dłońmi złożonymi w geście modlitwy, z głową przechyloną na lewe ramię. Twarz ma owalną, o pełnych policzkach i głęboko osadzonych oczach; włosy jasne, długie, opadające na plecy i ramiona. Maria jest ubrana w złotą suknię, o wąskich rękawach i narzucony na ramiona srebrny płaszcz. Figura została ujęta rzeźbionymi liśćmi akantu podtrzymującymi monogram „MARYA” w otoczeniu obłoków i glorii. Polichromia naturalistyczna w odsłoniętych partiach ciała; szaty i dekoracja ornamentalna złocona i srebrzona.

Zarys problematyki artystycznej

Feretron (łac. feretrum) służył w starożytności do obnoszenia posągów bóstw podczas procesji triumfalnych; podobną funkcję pełni obecnie w kościele katolickim podczas uroczystych procesji. Jest to przenośny, obustronny obraz lub rzeźba na podstawie, w którą wsuwa się drążki, rodzaj przenośnego ołtarzyka.
Będące głównym przedstawienie feretronu Niepokalane Poczęcie Najświętszej Marii Panny jest tematem pojawiającym się w polskiej sztuce sakralnej często w XVII i XVIII wieku. Odwołuje się do fragmentów Starego Testamentu, dwunastego rozdziału Apokalipsy oraz sceny spotkania św. Anny i św. Joachima przy Złotej Bramie. Ikonografia rozwijała się od przedstawień Niewiasty Apokaliptycznej do widocznej na feretronie Immaculaty idealnej. Rozpowszechnienie przedstawienia wiązało się z rosnącym kultem Marii. Początkowo wyobrażano ją z półksiężycem, koroną z 12 gwiazd, słońcem i smokiem zastąpionym później przez węża symbolizującego grzech oraz Szatana.
Forma feretronu wykazuje cechy sztuki nowożytnej – świadczy o tym wykorzystanie dekoracji akantowej oraz zwieńczenie z glorią promienistą. Sylwetka Marii, jej pociągła twarz, uproszczona poza, niezbyt precyzyjnie oddany gest rąk wskazują na wpływy sztuki ludowej.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry.

Streszczenie

Powstały w drugiej połowie XVIII wieku feretron z postacią Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Niepokalanej wykazuje wpływy sztuki nowożytnej oraz ludowej.

Bibliografia

"Słownik terminologiczny sztuk pięknych", Warszawa 2011
Biernacka Małgorzata, Dziubecki Tomasz, Graczyk Hanna, Pasierb Janusz Stanisław, "Maryja Matka Chrystusa", Warszawa 1987

Jak cytować?

Agata Felczyńska, "Matka Boska Niepokalanie Poczęta", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/matka-boska-niepokalanie-poczeta-6

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności