Krucyfiks

Opis

Rzeźba Chrystusa przybita do krzyża trzema gwoździami w głębokim zwisie na ramionach. Sylwetka szczupła o mocno podkreślonej anatomii, głowa przechylona na prawe ramię, kolana przylegające do siebie, stopy w układzie prawa na lewą. Twarz szczupła, trójkątna z długim nosem, zamkniętymi oczami, otwartymi ustami, okolona krótką brodą rozdzieloną na końcu w dwa pukle. Włosy długie, bujne i ciemnobrązowe, spływające na ramiona; na głowie szeroka korona cierniowa. Perizonium białe ze złotą lamówką na brzegach, ciasno oplatające biodra, przewiązane sznurem. Z boku, dłoni, stóp i spod korony cierniowej spływają strużki krwi. Polichromia ciała naturalistyczna. Krzyż gładki, prosty; nad głową Chrystusa titulus w formie poziomej banderoli z napisem „IN / RI”.

Zarys problematyki artystycznej

Rzeźba z XIX wieku o nieustalonej atrybucji i dokładnym czasie powstania przedstawiająca ukrzyżowanego Chrystusa. Nawiązuje do zapoczątkowanego już w średniowieczu sposobu ukazywania martwego ciała Zbawiciela podkreślającego cierpienie i śmierć poprzez eksponowanie ran i opuszczonej bezwładnie głowy. Krucyfiks to krzyż z figurą Chrystusa, będący obowiązkowym wyposażeniem każdego kościoła. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”. Rzeźba w kościele w Zakliczynie powstała w XIX wieku, na co wskazuje sposób rzeźbienia figury i polichromia perizonium. Przedstawia Chrystusa w typie Cristo morte, na którego śmierć wskazują zamknięte oczy i otwarte usta. Ekspresja przedstawienia jest wyrażona zwłaszcza w wyrazie bólu ukazanym na twarzy Chrystusa. Nad jego głową znajduje się titulus, czyli tabliczka z napisem winy, skróconym do liter INRI (łac. Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum), czyli Jezus Nazarejczyk Król Żydów. Zgodnie z opisem w Ewangelii św. Jana: „Wypisał też Piłat tytuł winy i kazał go umieścić na krzyżu. A było napisane: «Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski». Ten napis czytało wielu Żydów, ponieważ miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. A było napisane w języku hebrajskim, łacińskim i greckim. Arcykapłani żydowscy mówili do Piłata: «Nie pisz: Król Żydowski, ale że On powiedział: Jestem Królem Żydowskim». Odparł Piłat: «Com napisał, napisałem»” (J 19, 19-22).

Streszczenie

Rzeźba z XIX wieku o nieustalonej atrybucji i dokładnym czasie powstania przedstawiająca ukrzyżowanego Chrystusa. Nawiązuje do zapoczątkowanego już w średniowieczu sposobu ukazywania martwego ciała Zbawiciela podkreślającego cierpienie i śmierć poprzez eksponowanie ran i opuszczonej bezwładnie głowy. Nazwa krucyfiks pochodzi od łacińskiego słowa „crucifixus” i oznacza „przybity do krzyża”.

Bibliografia