Droga na Kalwarię

Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
oświęcimski
Gmina
Kęty
Miejscowość
Kęty
Metropolia
Krakowska
Diecezja
Bielsko-Żywiecka
Parafia
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
Miejsce przechowywania
kaplica za kontrołtarzem
Identyfikator
DZIELO/23886
Kategoria
obraz
Ilość
1
Czas powstania
1842 rok
Technika i materiał
olej na płótnie
Wymiary podstawowe
szerokość – około 500 cm
wysokość – około 200 cm
Autor noty katalogowej
Paulina Chełmecka
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 4.0

Dzieje zabytku

Obraz wykonany został przez nieznanego artystę w 1842 roku.

Opis

Obraz w kształcie leżącego prostokąta ujętego profilowaną, lekko złoconą ramą, zawiera wielofiguralną scenę drogi na Kalwarię. Po lewej stronie kompozycji, pośród kroczącego tłumu, widoczna jest postać niosącego krzyż Jezusa zwróconego niemal profilem w lewo, ubranego w białą tunikę i niebieski płaszcz. Jezus odwraca się w kierunku niewielkiej grupy podążających za nim, płaczących kobiet prowadzących dzieci. Po lewej stronie Jezusa, na pierwszym planie znajduje się postać zwróconej tyłem w prawo, przyklękającej św. Weroniki trzymającej w rękach białą chustę. Święta ubrana jest w białą bluzkę, zieloną spódnicę z przewiązaną w pasie popielatą zapaską. Głowę osłania kremowy zawój. Krzyż wraz z Jezusem niesie Szymon z Cyreny ukazany jako spoglądający na Jezusa mężczyzna w podeszłym wieku, o siwych włosach i zaroście, ubrany w brązową suknię. Tuż przed nim podąża ubrany w strój dworski żołnierz w kapeluszu z piórem na głowie, ciągnący za powrozy, którymi związany jest Jezus. Z drugiej strony Szymona znajduje się mężczyzna ubrany w czerwone, przypominające polski żupan szaty, z kołpakiem na głowie i pałką w podniesionej ręce. Pełną twarz charakteryzują długie, podkręcone wąsy. Po prawej stronie kompozycji, w tłumie żołnierzy w rzymskich strojach widoczna jest para prowadzonych na Kalwarię złoczyńców o związanych do tyłu rękach i nagich sylwetkach przesłoniętych w partii bioder białą i biało-niebieską tkaniną. Pomiędzy nimi znajduje się pies. Pejzażowe tło sceny, po prawej stronie stanowi widok murowanej zabudowy Jerozolimy, po lewej, w głębi widoczna jest góra Kalwaria z zarysem krzyży. Niebo pokrywają ciemne, skłębione chmury.

Zarys problematyki artystycznej

Ukazany na obrazie wątek nawiązuje do opisanych w Piśmie Świętym wydarzeń, jakie nastąpiły po skazaniu Jezusa na śmierć. Najczęstszym sposobem ich ikonograficznej prezentacji jest czternaście scen cyklu Drogi Krzyżowej. Powstawały jednak także pojedyncze wyobrażenia ilustrujące wybrane wątki, natomiast od XV wieku scena ta staje się sceną tłumną i bogatą w epizody.
Znajdujący się w kościele Reformatów w Kętach obraz odnoszący się do drogi, jaką przebył Jezus na Golgotę, ukazuje niemal wszystkie wydarzenia uwzględnione w cyklu stacji drogi krzyżowej. Większość z nich ma ewangeliczne źródło. Kompozycja przedstawiająca wyprowadzanego z Jerozolimy przez żołnierzy rzymskich Jezusa ukazuje zatem m.in. św. Szymona z Cyreny, „który wracał z pola, i włożyli na niego krzyż, aby go niósł za Jezusem” (Łk 23, 26). Jezus zwraca się także do grupy podążających za nim płaczących kobiet prowadzących dzieci: „Córki jerozolimskie, nie płaczcie nade mną; płaczcie raczej nad sobą i nad dziećmi waszymi!” (Łk 23, 28). W tłumie po prawej stronie kompozycji, widoczne są półnagie sylwetki łotrów ze związanymi do tyłu rękoma, ponieważ „prowadzono też innych dwóch – złoczyńców, aby ich z Nim stracić” (Łk 23, 32). Postacią przedstawioną po lewej stronie kompozycji, która jest bohaterką szóstej stacji drogi krzyżowej, jest św. Weronika. Miała ona otrzeć chustą twarz umęczonego Jezusa. Sylwetkę świętej, niewymienionej w tekście Ewangelii, utożsamiano z kobietą uzdrowioną przez Jezusa z choroby krwotocznej (Mt 9, 20), jedną z niewiast podążających za niosącym krzyż Jezusem (Łk 23, 27-31) czy Martą, która wraz z siostrą Marią przyjęły Jezusa w swym domu (Łk 10, 38-42). Średniowieczne teksty hagiograficzne w dużej mierze wpłynęły na znaczny rozwój kultu świętej, związanego głównie z jej chustą. Obraz, podobnie, jak przedstawiające Opłakiwanie płótno, został wykonany w 1842 roku przez nieznanego artystę.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Stan zachowania jest dobry.

Streszczenie

Obraz „Droga na Kalwarię” w kościele Reformatów w Kętach tworzy ciąg narracyjny wraz z pozostałymi dwoma, znajdującymi się w kaplicy za kontrołtarzem wielkoformatowymi płótnami przedstawiającymi Modlitwę w Ogrójcu oraz Opłakiwanie, stanowiąc tym samym dopełnienie sceny Ukrzyżowania umieszczonej w ołtarzu głównym. Prezentowane płótno, podobnie, jak Opłakiwanie zostało namalowane w 1842 roku przez nieznanego artystę.

Jak cytować?

Paulina Chełmecka, "Droga na Kalwarię", [w:] "Sakralne Dziedzictwo Małopolski", 2024, źródło:  https://sdm.upjp2.edu.pl/dziela/droga-na-kalwarie

Uwaga. Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony sdm.upjp2.edu.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka prywatności