Upadek Chrystusa pod krzyżem

Opis

Pełnoplastyczna, wolnostojąca rzeźba Chrystusa upadającego pod krzyżem ustawiona na niskim, prostopadłościennym postumencie. Chrystus przedstawiony jest w pozycji półklęczącej, z prawą nogą ugiętą w kolanie, wysuniętą do przodu, lewą wyprostowaną do tyłu, z ciałem podpartym na ugiętym w łokciu prawym ramieniu. Lewą ręką podtrzymuje krzyż. Twarz pociągła, okolona ciemnym zarostem oraz długimi opadającymi na plecy i ramiona włosami. Chrystus jest ubrany w długą, czerwoną szatę przepasaną złotym sznurem. Na głowie złocona cierniowa korona. Figura w pełni polichromowana.

Zarys problematyki artystycznej

Niewielka rzeźba Chrystusa upadającego pod krzyżem stanowi przykład dzieła, które służyło do prywatnej dewocji. Najstarsze przedstawienia ikonograficzne upadku pod krzyżem sięgają XIV wieku. Istotne znaczenie w polskiej pobożności pasyjnej miało powstanie na początku XVII wieku Kalwarii Zebrzydowskiej. W 1754 roku została tam zbudowana kaplica Trzeciego Upadku, której fundatorem był Franciszek Rusocki. Umieszczono w niej barokową rzeźbę Chrystusa Upadającego, która szybko została otoczona kultem w związku z uzdrowieniem anonimowego pielgrzyma. Pielgrzymujący do Kalwarii Zebrzydowskiej oprócz drzeworytów mogli nabyć drewniane figurki rzeźby z kaplicy Trzeciego Upadku, które wykonywali ludowi artyści. Temat ten stał się szybko jednym z najbardziej popularnych w sztuce ludowej w XIX i XX wieku. Sięgali po niego m.in. Karol Englert z Przyłękowa, Józef Kania z Kalwarii Zebrzydowskiej, Wojciech Oleksy z Paszyna, Jędrzej Wawro z Gorzenia koło Wadowic i inni.

Stan zachowania / Prace konserwatorskie

Dobry, niewielkie ubytki w partiach polichromii.

Streszczenie

Rzeźba Chrystusa upadającego pod krzyżem powstała w pierwszej połowie XX wieku. Została wykonana przez anonimowego rzeźbiarza ludowego. Na popularność tego przedstawienia w Małopolsce miało wpływ powstanie barokowej kaplicy Trzeciego Upadku w Kalwarii Zebrzydowskiej.

Bibliografia